دولت ترامپ و فرصتی برای دیپلماسی هستهای
تحلیلگران معتقدند که تهدید اصلی برای آمریکا چین است، نه ایران. ایران با توجه به تاریخ مداخلات غرب، بهویژه کودتای ۱۹۵۳، به سیاستهای واقعبینانه و عملگرایانه در برابر اسرائیل و برنامه هستهای نیاز دارد. دستیابی به توافق هستهای پایدار، با کاهش تحریمها و تقویت امنیت منطقهای، میتواند روابط ایران و غرب را بهبود بخشد و به امنیت بینالمللی کمک کند.
مسیر پرپیچوخم تنشزدایی میان واشنگتن و تهران
مانند گشایش تاریخی نیکسون به سوی چین، دونالد ترامپ نیز با لحظهای سرنوشتساز روبهروست که میتواند روابط دیرینه و پرتنش ایران و ایالات متحده را بازتعریف کند و اثری ماندگار بر سیاست خارجی آمریکا برجای بگذارد. با این حال، در حالی که تنشزدایی کامل میان دو کشور، به دلیل دشمنیهای عمیق و ریشهدار، چشماندازی بعید به نظر میرسد، دستیابی به توافقهایی هدفمند و مبتنی بر معامله، میتواند نتایج ملموسی به همراه داشته باشد. تمرکز بر منافع مشترک، نظیر امنیت منطقهای یا محدودیتهای هستهای، میتواند زمینهای برای پیشرفت محدود، اما معنادار در روابط واشنگتن و تهران فراهم کند.
معاون سیاسی وزیر خارجه در گفتوگو با مجله ایتالیایی «افیر اینترنازیونال» و رادیو «رادیکاله» گفت: در طول این سالها موضع ما ثابت بوده و اعلام کردهایم که آماده گفتوگو در چارچوب برجام به منظور رفع تحریمها هستیم.
واشنگتن در دو راهی جنگ و دیپلماسی
ریچارد نفیو تأکید میکند که حمله نظامی به ایران نمیتواند برنامه هستهای این کشور را متوقف کند و تنها پیامدهای منفی منطقهای و بینالمللی خواهد داشت. او معتقد است دیپلماسی، هرچند دشوار، همچنان بهترین راهحل است. با توجه به کاهش اجماع جهانی علیه ایران و پیچیدگی شرایط بینالمللی، بازگشت به مذاکرات و طراحی توافقی جدید ضروری است. نفیو هشدار میدهد که اقدام نظامی پرهزینه، خطرناک و نامطمئن است.
وزیر امور خارجه گفت: در روزهای آخر « برجام » یک نگرانی پدید آمده بود که؛ آیا این برجام برنامه موشکی ما را هم تحت تأثیر قرار میدهد یا نه؟ لذا یک جلسهای ترتیب داده شد که همه فرماندهان ارشد نیروهای مسلح حضور داشتند و سردار سلیمانی هم آمده بودند.
از فشار حداکثری تا مذاکره
تنشهای میان ایران و آمریکا با نزدیک شدن تهران به آستانه تسلیحات هستهای و افزایش درگیریهای منطقهای، به چالشی جدی برای دولت ترامپ تبدیل شده است. سیاست «فشار حداکثری» نتوانست برنامه هستهای ایران را مهار کند و تنشها با اسرائیل و احتمال درگیری نظامی، دیپلماسی را پیچیدهتر کرده است. کاهش تنشها از طریق دیپلماسی، گزینهای ضروری برای جلوگیری از بحران است.
ایران و آمریکا در تقاطع بحرانهای بینالمللی
دونالد ترامپ با بازگشت به کاخ سفید، در شرایطی حساس و با چالشهای متعدد جهانی و منطقهای، به ویژه برنامه هستهای ایران، مواجه است. ایران با پیشرفتهای فنی خواستار رفع تحریمها و احترام به حقوق خود است. کلسی داونپورت، دستیابی به توافقی موقت را در گرو تقویت نظارت، محدودیت غنیسازی و کاهش تنشهای منطقهای میداند. مذاکرات آینده، سرنوشت دیپلماسی و ثبات منطقه را تعیین خواهد کرد.
جدای از درستی سیاست همسایگی، طرح سادهاندیشانهای همچون مودت بیش از اینکه به ذهن دانشمندان برجام ی برسد، پیشتر و در سال ۱۳۱۶ به ذهن کارگزاران رژیم پهلوی اول و رضاخان رسیده بود.
تهران و واشنگتن در تقاطع دیپلماسی و تقابل
ایران و آمریکا در مسیر پرچالش مذاکرات، با بیاعتمادی متقابل و اختلافات بنیادی بر سر مسائل هستهای، موشکی و منطقهای مواجهاند. سیاست فشار حداکثری ترامپ با مقاومت ایران و تقویت روابط تهران با کشورهایی، چون چین ناکام مانده است. راهحل بحران، دستیابی به توافقی عادلانه و تضمینشده است که ضمن احترام به حقوق ایران، به کاهش تنشها و جلوگیری از بیثباتی منطقهای کمک کند.
استاد دانشگاه و فعال سیاسی اصلاحطلب معتقد است که اروپاییها توپ را به نوعی در زمین ایران انداختهاند و منتظر هستند تا ببینند قدم بعدی ما چیست. او میگوید: « فراموش نکنیم که پیش از خروج آمریکا از برجام تندروها با ظریف و روحانی چه کردند. بهتر است از گذشته درس بگیریم و راه دیپلماسی درست را در پیش قرار دهیم.»
بسیاری از فعالان سیاسی منتظرند تا ایده تنشزدایی از طریق مذاکره با کشورهای غربی، روسیه و چین محقق شود. یک فعال سیاسی اصولگرا معتقد است که «عباس عراقچی میتواند یک میز مذاکره جدید را باز کند. این میز مذاکره جدید باید به گونهای طراحی شود که از تجربیات گذشته درس گرفته شود و اشکالات قبلی اصلاح شوند.»
ایران و دوراهی واشنگتن؛ تعامل سازنده یا ادامه تقابل؟
ایران در مواجهه با فشارهای غرب و تغییر نظم جهانی، سیاست خارجی خود را بازنگری کرده و با تکیه بر بازدارندگی هستهای و همکاری با چین و روسیه، بهدنبال تقویت موقعیت منطقهای و بینالمللی است. در عین حال، چالشهایی نظیر نفوذ غرب در قفقاز و آسیای مرکزی و تضعیف محور مقاومت، سیاستهای ایران را پیچیده کرده است. تهران باید با راهبردی منسجم و واقعبینانه جایگاه خود را در نظم چندقطبی جهانی تحکیم کند.
اظهارات اخیر محمدجواد لاریجانی درباره حجاب و برجام ، با سادهسازی مسائل پیچیده اجتماعی و بینالمللی، بیشتر از آنکه راهحلی ارائه کند، تناقضها و ناکارآمدیهایی را به نمایش میگذارد. در حالی که جامعه با مشکلات اقتصادی و اجتماعی جدی روبهروست، چنین تحلیلهایی نه تنها به بهبود اوضاع کمک نمیکند، بلکه به فرار از مسئولیتپذیری دامن میزند.
اسماعیل بقایی سخنگوی وزارت امور خارجه در نشست خبری گفت ما با همه طرفهای برجام در ارتباط هستیم بنابراین در گفتوگو با طرفهای اروپایی نیازی به میانجیگری نیست. طبیعی است که همه کشورهایی که ابتکار و ایدهای داشته باشند با ما مطرح میکنند ما میشنویم ولی این موضوع موضوعی است که ما به صورت فعال با سایر طرفهای برجام به صورت مستقیم در دستور کار داریم و به آن میپردازیم.
علی شمخانی از زمانی که جایگاه دبیر شورایعالی امنیت ملی را ترک کرد، به عنوان مشاور مقام معظم رهبری و عضو حقیقی مجمع تشخیص مصلحت نظام منصوب شد. بر اساس آنچه او در مصاحبه اخیر خود با نورنیوز مطرح کرد، مدیریت پرونده هستهای همچنان بر عهده اوست. شمخانی در همین مصاحبه اظهار داشت که گفتوگوهای اخیر معاونان وزرای خارجه ایران و تروئیکای اروپا به همراه نماینده وقت اتحادیه اروپا، با تصمیم او انجام شد.
کوروش احمدی، دیپلمات سابق ایران:
کوروش احمدی، دیپلمات سابق ایران در نیویورک گفت: نامه تروئیکای اروپای اقدامی در ادامه روندی است که حداقل از نوامبر ۲۰۲۳ شروع شده و هدف آن زمینه سازی و فراهم کردن بستر مناسب برای بازگرداندن قطعنامههای شورای امنیت علیه ایران است. لغو این قطعنامهها که در پی توافق برجام و صدور قطعنامه ۲۲۳۱ ممکن شد، مطابق بند ۱۱ همان قطعنامه در صورت شکایت یکی از اعضای برجام مبنی بر نقض فاحش برجام قابل احیا است.
مسعود پزشکیان در شبکه ایکس خود نوشت: قانون حجاب از نظر من که باید آن را اجرا کنم، خیلی ابهام دارد. نباید کاری کنیم که وفاق و همدلی جامعه را برهم بزنیم. باید گفتوگو کنیم و درباره این قضیه تعامل کنیم.
سعید جلیلی بعد از ظهر دوشنبه در جمع دانشجویان دانشگاه سمنان در سالن همایشهای این دانشگاه با بیان اینکه برجام سند طلبکارانهای بود، تاکید کرد: حرف از توافق جدید اشتباه است.
از برجام تا خروج از ان. پی. تی؛ گامهای احتمالی ایران در برابر فشارهای غرب
با احتمال بازگشت ترامپ و تشدید سیاست «فشار حداکثری»، ایران ممکن است واکنشهای جدیتری مانند خروج از ان. پی. تی و توسعه برنامه هستهای خود را دنبال کند. همزمان، برخی مقامات ایرانی از آمادگی برای مذاکره مستقیم با آمریکا سخن گفتهاند، اما اجماع بر تغییر دکترین هستهای در صورت تهدید شکل گرفته است.
از شادی برای حماسه ملبورن تا بیحسی امروز؛
فروردین امسال، رسانههای داخلی گزارش سالانه شادی در جهان را ترجمه و منتشر کردند. بر اساس گزارش تجارت نیوز، در تازهترین گزارش سالانه شادی در جهان، ایران در میان ۱۴۳ کشور در رتبه صدم قرار گرفته است. در همسایگی ایران، عراق در جایگاه ۹۲ و آذربایجان یک رتبه پایینتر در رتبه ۱۰۱ قرار گرفته است. کویت و امارات متحده عربی هم بالاتر از آمریکا (جایگاه ۲۳)، به ترتیب در جایگاههای ۱۳ و ۲۲ قرار گرفتهاند.