روابط ولیعهد جوان سعودی با دونالد ترامپ، ریاض را از یک بازیگر طرد شده بین‌المللی پس از قتل جمال خاشقجی ستون‌نویس و روزنامه‌نگار واشنگتن‌پست در سال ۲۰۱۸ به یک میانجی بالقوه تبدیل کرده است. مقامات سعودی بر این باورند که تعریف محمدبن سلمان به‌عنوان یک میانجی صلح، هدف بزرگ این پادشاهی را که تبدیل شدن به یک قدرت جهانی با رتبه متوسط که با همه ارتباط دارد و همزمان سیاست خارجی منفعت‌طلبانه را دنبال می‌کند، راهبری می‌کند، چراکه عربستان هم‌اکنون در حال سرمایه‌گذاری تریلیون دلاری در طرحی برای توسعه اقتصاد غیرنفتی است که به نام چشم‌انداز ۲۰۳۰ شناخته می‌شود.
در حالی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، برای پایان دادن فوری به جنگ در اوکراین و همزمان تغییر نظم کنونی در خاورمیانه خیز برداشته است، به نظر می‌رسد عربستان‌سعودی درصدد است تا به عنوان قدرت جهانی نوظهور گام‌هایی جدی بردارد، چراکه به ادعای ناظران در کانون استراتژی‌های پرحاشیه رییس‌جمهوری وقت امریکا هم در ارتباط با روسیه و اوکراین و هم در باب خاورمیانه قرار دارد.
به گزارش اعتماد به نقل از بلومبرگ، محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی در مقطع کنونی به عنوان رهبر اصلی این پادشاهی ثروتمند شناخته می‌شود و البته به ادعای گروهی از تحلیلگران یکی از معدود میانجی‌های قدرتمند جدید جهان است که همزمان رابطه نزدیکی با ترامپ و پوتین، رییس‌جمهور روسیه دارد. در عین حال، اما اکثر سران دولت‌های عربی معامله محمدبن سلمان با ایالات‌متحده به رهبری ترامپ را امری حیاتی تلقی می‌کنند. به باور این گروه احتمالا این گزاره ریاض را به عنوان محتمل‌ترین مقصد برای برگزاری نشست ترامپ-پوتین درباره اوکراین قرار داده و همزمان موجب خواهد شد تا بن سلمان در ارتباط با طرح پرحاشه ترامپ در ارتباط با غزه به اهرم قدرتمندتری دسترسی پیدا کند.
در همین راستا این نشریه با انتشار یادداشتی در باب نقش عربستان به عنوان قدرتی نوظهور و میانجی در منطقه و نیز در جهان آورده است: روابط ولیعهد جوان سعودی با دونالد ترامپ، ریاض را از یک بازیگر طرد شده بین‌المللی پس از قتل جمال خاشقجی ستون‌نویس و روزنامه‌نگار واشنگتن‌پست در سال ۲۰۱۸ به یک میانجی بالقوه تبدیل کرده است. اکنون نیز انتخاب ولیعهد عربستان به عنوان میانجی مورد علاقه رییس‌جمهور ایالات‌متحده، وضعیت داخلی و جهانی محمد بن سلمان را تقویت می‌کند و همچنین با باور دیرینه عربستان مبنی بر اینکه ثبات منطقه‌ای می‌تواند منجر به جذب سرمایه‌گذاری خارجی و کمک به تحقق برنامه‌های اقتصادی بلندپروازانه پادشاهی شود، همخوانی دارد.
به ادعای دو نفر از منابع نزدیک به ولیعهد، محمدبن سلمان بر این باور است که رویکرد تخریبی ترامپ ممکن است همان گزینه‌ای باشد که برای حل درگیری‌ها در خاورمیانه و سایر نقاط لازم است. همزمان جاناتان پانی‌کاف، مدیر ابتکار امنیت خاورمیانه اسکواکرافت در شورای آتلانتیک گفت: «نشست ترامپ-پوتین در ریاض می‌تواند فرصتی برای محمد بن سلمان باشد تا اعتبار خود را در سطح جهانی تقویت کند؛ در پی آن عربستان ممکن است امیدوار باشد که میزبانی از امریکا و روسیه، به تحقق ترجیحات و اهدافش در رابطه با غزه نیز کمک کند.»
دونالد ترامپ پیش‌تر و در روز چهارشنبه گفت که او احتمالا در آینده‌ای نه چندان دور با همتای روس خود در ریاض دیدار خواهد کرد. رییس‌جمهور ایالات‌متحده در دوران تبلیغات انتخاباتی‌اش وعده داده بود که جنگی را که با حمله مسکو در سال ۲۰۲۲ آغاز شد، به پایان برساند و پیت هگست، وزیر دفاع نیز پیشنهاداتی را ارایه کرده است که احتمال دارد اوکراین مجبور به پذیرش آنها باشد. حال اگر این نشست مهم سرنوشت‌ساز میان ترامپ و پوتین در عربستان برگزار شود، تصویری را تقویت خواهد کرد که نشان می‌دهد ریاض به دنبال کسب جایگاهی تحت عنوان مکانی برای برگزاری اجلاس‌های مهم بین‌المللی است.
این در‌حالی است که پیش‌تر نیز ریاض میزبانی نشست‌هایی را تقبل کرده که در قاب‌شان درباره راه‌حل دو دولتی برای پایان درگیری میان اسراییل و فلسطین، آینده سوریه و پایان جنگ در سودان نیز بحث شده است. حال، اما عربستان با تقبل میزبانی از ترامپ و پوتین، نقش مشابهی بسان سنگاپور ایفا می‌کند؛ کشوری که در دوره نخست ریاست دونالد ترامپ میزبان رایزنی‌های رییس‌جمهوری امریکا با کیم جونگ اون، رهبر کره‌شمالی بود.
در ادامه گزارش این نشریه آمده است که مقامات سعودی نیز بر این باورند که تعریف محمدبن سلمان به عنوان یک میانجی صلح، هدف بزرگ این پادشاهی را که تبدیل شدن به یک قدرت جهانی با رتبه متوسط که با همه ارتباط دارد و همزمان سیاست خارجی منفعت‌طلبانه را دنبال می‌کند، راهبری می‌کند، چراکه عربستان هم‌اکنون در حال سرمایه‌گذاری تریلیون دلاری در طرحی برای توسعه اقتصاد غیرنفتی است که به نام چشم‌انداز ۲۰۳۰ شناخته می‌شود.
این کشور همچنین چهار برابر کردن سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی خود به ۱۰۰ میلیارد دلار تا ۲۰۳۰ را هدف‌گذاری کرده است. همزمان نشریه وال استریت ژورنال با انتشار یادداشتی ضمن اشاره به نوع مراودات عربستان با روسیه آورده است؛ ریاض تاکنون تلاش کرده تا از محکوم کردن حمله روسیه به اوکراین که عضو دیگر اوپک پلاس است، خودداری کند، درست مشابه همان رویکردی که پوتین در قبال محمدبن سلمان بعد از قتل خاشقجی اتخاذ کرد.
رئیس‌جمهور روسیه در دسامبر ۲۰۲۳ سفری نادر به عربستان داشت تا نشان دهد که هنوز در برخی نقاط جهان مورد استقبال قرار می‌گیرد، هرچند ولیعهد سعودی همزمان با استقبال از ولودیمیر زلنسکی، رییس‌جمهور اوکراین تلاش کرد اعتبار خود را به عنوان میانجی افزایش دهد.
به ادعای گروهی از تحلیلگران اگرچه میزبانی ریاض از روسای جمهور ایالات‌متحده و روسیه ممکن است نسبتا ساده به نظر برسد، اما موضع‌گیری پادشاهی درقبال پیشنهادات جنجالی ترامپ برای غزه ممکن است کار را برای ولیعهد جوان پیچیده‌تر کند. محمدبن سلمان باید رابطه نزدیک خود با واشنگتن را با نگرانی‌های عمیق پادشاهی درباره ابتکار جدید ایالات‌متحده تعدیل کند. ترامپ پیش‌تر طی برنامه‌ای جنجالی ادعای مالکیت بر غزه را مطرح و همچنین ادعا کرد بیش از ۲ میلیون نفر از ساکنان غزه باید به دو کشور مصر و اردن منتقل شوند. در میانه محکومیت‌های گسترده این طرح، پاسخ اولیه عربستان نیز تکرار مطالبات این پادشاهی برای ایجاد یک دولت فلسطینی و همزمان رد ایده جابه‌جایی ساکنان غزه بود، چراکه مقامات سعودی و دیگر کشور‌های عربی نگران هستند که ورود پناهندگان، ثبات را در مصر و اردن تهدید کند و در نتیجه بر کل منطقه نیز تاثیر بگذارد.
به گزارش این نشریه و به نقل از منابع نزدیک به سعودی‌ها، ریاض بر این باور است که اعراب نمی‌توانند اجازه دهند که مصر یا اردن دچار چالش امنیتی شوند پس از آن نیز این پادشاهی، به همراه دیگر دول منطقه برای حل این معضل وارد عمل شوند، آن هم در شرایطی که احتمال دارد ترامپ به یک‌باره حمایت‌های خود را از دول عربی پایان دهد. با این حال، عربستان امیدوار است با توجه به نوع رابطه‌ای که با امریکای تحت رهبری ترامپ دارد به این نقطه نرسد.
این نشریه در این یادداشت در باب رویکرد اصلی عربستان نسبت به شکل‌گیری هر نوع توافقی درباره سرنوشت غزه نوشته است: نقش محمد بن سلمان برای تحقق توافقی که در ادامه آن فلسطینیان را به اردن و مصر فرستاده شوند به هیچ عنوان قطعی نیست، چراکه کشور‌های منطقه نیز ممکن است تمایلی به تامین مالی اردن و مصر به عنوان میزبان ساکنان غزه نداشته باشند. این در حالی است که به ادعای رسانه‌های مصری، دولت این کشور در حال تهیه یک طرح جایگزین برای غزه است که روسای قاهره و امان آن را با ولیعهد سعودی در اجلاسی مهم در ریاض مورد بحث قرار خواهند داد. این اجلاس قرار است در تاریخ ۲۰ فوریه برگزار شود.
با این همه محمد بن سلمان همچنان اهداف بلندپروازانه خاص خود را دنبال می‌کند. ولیعهد سعودی مدت‌هاست که به دنبال توافقی در زمینه همکاری‌های دفاعی، فناوری و همچنین هسته‌ای با ایالات‌متحده است، موضوعی که احتمالا واشنگتن عادی‌سازی روابط عربستان با اسراییل را به عنوان پیش‌شرطش قرار داده است. آنا بوشچفسکایا، پژوهشگر ارشد در موسسه واشنگتن به بلومبرگ گفت: «ترامپ با اقدامات جنجالی خود پیام‌هایی را ارسال می‌کند که نشان دهد، می‌داند ریاض برای رهبری در منطقه تلاش می‌کند. حال باتوجه به رویکرد بسیار معاملاتی او به سیاست‌های بین‌المللی، به نظر می‌رسد که او تصور می‌کند، می‌تواند از این موضوع نهایت بهره‌برداری را داشته باشد.»
