«موسیقی در هر جامعه از عناصر مهم فرهنگی آن به شمار می‌رود. از آنجایی که موسیقی گویاترین زبان بیان احساسات اجتماعی مردم است، به هر اندازه که جامعه از تعدد شرایط اجتماعی و تنوع قومیتی برخوردار باشد می‌توان تکثر انواع موسیقی را در آن جامعه شاهد بود و شاید به همین دلیل در مباحث فلاسفه اسلامی موسیقی بیش از سایر هنرها یکی از مهمترین عناصر مورد مطالعه و بررسی بوده است.»
سعید نیاکوثری؛ موسیقی سه عنصر حیاتی و مهم اجتماعی ایران می باشد که قدمتی به بلندای تاریخ داشته و در تاریک ترین قرون روزگار، در شوم هنگامه هجوم مغول و استیلای تاتار، چون خورشیدی درخشان، در توفنده طوفان حوادث ریشه های سرو بلند قامت ایران را در ژرفای خویش مستحکم نگاه داشته و حاصل آن پابرجایی تاریخ و تمدنی است که در سخت ترین گذرگاههای زمان و اعصار مختلف از آسیب جدی مصون مانده است.
هر چند تاریخ ایران به حقیقت سرگذشت فرازها و فرودها درخشش و افول هاست و به موازات آنچه بر موسیقی و فلسفه و تمدن ایران گذشته است باید از زخم ها و خون دلهایی گفت که آفرینشگر ان فرهنگ و هنر و اندیشه و خرد به جان خریدند و مغیلانی که پای بدان خلیدند تا کعبه مقصود و حقیقت منظور چون شاهدی بر صدر فهم و کمال و ادب بنشیند. حیات، شکوفایی ، دوام و پایداری هر فرهنگ مرهون عزم اراده و پایمردی و پایداری فرهنگوران و اندیشه ورزانی است که سالها رنج و محنت ایام به دل اما با الهام از نیروی خرد راه دانایی پیشه کردند و چر اغ فرزانگی افروختند.
حاصل چشمهایی که از فروغ کاستند، چراغ های روشن دانایی شد که در مشکات خرد نسلهای بعد فروغش جاودانه گردید. به راستی چگونه می توان از تاریخ سخن گفت اما عناصر تاریخ ساز آن را در هاله ابهام یا محاق بیان نگه داشت ؟
از اینرو ضرورت دارد نسل جوان به عنوان قشر اندیشمند ، اندیشه ورز و آفرینشگرِخرد با نگاهی نو فلسفه و تمدن خویش ر ا بشناسد و نقش بنیادین هنر را به عنوان زبانی فراتر از کلام باز شناخته و در ساختن تمدن نوین و فردایی روشن و بهشت اندیشه ای برین کوشید تا با اتکاء به سرمایه های فکری و پویایی ذاتی نسل جوان اندوخته های سالها تجربه هنرمندان ر استین اندیشمندان و فلاسفه وزین به مدد پشتوانه تاریخی با نگاهی تحلیلی در تعامل نقد و نگاه ژرف آنها قرار گرفته تا در هوای مه آلود سفسطه های مجازی که جامه حقیقت بر قامت افکنده و راستی را به زنجیر و ناراستی را بر سریر می نشانند ، محک خرد و تجربه در اختیارشان نهاده تا ایمن از گردابهایی که نسل جوان را به کام می گیرد، از فروغ اندیشه شان به خورشید رسد صد پرتو.
موسیقی در هر جامعه از عناصر مهم فرهنگی آن به شمار می رود. از آنجایی که موسیقی گویاترین زبان بیان احساسات اجتماعی مردم است، به هر اندازه که جامعه از تعدد شرایط اجتماعی و تنوع قومیتی برخوردار باشد می توان تکثر انواع موسیقی را در آن جامعه شاهد بود و شاید به همین دلیل در مباحث فلاسفه اسلامی موسیقی بیش از سایر هنرها یکی از مهمترین عناصر مورد مطالعه و بررسی بوده است.
چه به عنوان یک مقوله علمی در زیر شاخه موضوعات ریاضی آنگونه که در آثار شخصیتهایی همچون فارابی مورد مطالعه قرار گرفته و یا به عنوان یک عامل موثر تربیتی بدان گونه که در آثار فلسفی ابن سینا و ملاصدرا بدان توجه شده است و با کمال تاسف باید اذعان داشت که در برخی برهه های تاریخی و از جمله در چند د هه اخیر موسیقی در محدوده حرمتهای شرعی، از دایره جوشش و پژوهش بیرون فتاده و حاصل آن در اگر در روزگار صفوی حیات موسیقی در قالب تعزیه و روضه خوانی ها و مداحی شکل گرفت و تداوم یافت در دوران معاصر به شکل ناهنجار در بستر موسیقی های زیر زمینی از رسالت تاریخی خود دور ماند.
با این وجود شمع لرزان موسیقی در تندباد حوادث و به سعی اصحاب راستین هنراز پستویی به کنج اتاق و زاویه مدرسه ای همچنان روشن و پر فروغ مینوی خرد جانهای آگاه را می آراید و در بستر جامعه راه خود ر ا می گشاید. موسیقی در ایران از گذرگاه ادبیات با مبانی اعتقادی پیوند می خورد و به موازات پیدایش ادبیات عرفانی ابعاد معنایی موسیقی بعد فرا زمینی پیدا می کند.
فراموش نکنیم بر خلاف سایر هنرها همچون معماری نقاشی وفرش بافی و ... که به جهت برخورداری از ابعاد مادی فرصت ماندگاری بیشتری پیدا کردند اما موسیقی به جهت نبود امکانات ضبط در گذر زمان از خاطره ها محو گردیده است و تنها بُعد ابزاری آن به عنوان بخشی از تمدن آوایی به نسل امروز رسیده است.
علیرغم سعی محققین به زبان ایقاع و یا محاسبات ریاضی فاصله پرده ها بر دستان ثبت گردیده اما نمی توان مصدقا تایید کرد که حال و هوای آوازها در دستگاهها و مقامهای موسیقایی تا چه حد با امروز شباهت داشته و این امر مضاف بر سلایق شنیداری با گذشت زمان تغییر یافته و بدین استناد فضای مه آلودی از گذشته پیش چشم ترسیم می نماید.
