فرارو- پنوموتوراکس زمانی رخ می‌دهد که هوای آزاد بین دو لایه جنب (غشای نازک پوشاننده ریه‌ها) وارد می‌شود و باعث فروپاشی قسمتی از ریه یا همه آن می‌شود.
به گزارش فرارو، این عارضه ممکن است با درد قفسه سینه شدید همراه باشد و در برخی موارد با درد حمله قلبی اشتباه گرفته شود. بیشتر در مردان فعال (بین ۲۰ تا ۴۰ سال) شایع است.
علائم شایع
- درد خنجری قفسه سینه: این درد ممکن است به شانه، سراسر قفسه سینه یا شکم گسترش یابد.
- کوتاهی نفس: مشکل در تنفس که ممکن است به مرور شدت یابد.
- سرفه خشک و تک‌تک: در برخی موارد ممکن است سرفه غیرمؤثر یا دردناک رخ دهد.
- شدت علائم به میزان پنوموتوراکس و وضعیت زمینه‌ای ریه بستگی دارد. در برخی موارد که پنوموتوراکس به آهستگی ایجاد می‌شود، علائم ممکن است کمتر حاد باشد.
علل
۱. پنوموتوراکس خود به خودی
- پاره شدن کیسه‌های هوایی کوچک در ریه به دلیل شرایطی مانند آسم، آبسه یا آمپیم ریه، یا فعالیت‌های فیزیکی (مثل غواصی، پرواز در ارتفاعات بالا یا کشش بدنی).
- در برخی موارد، علت مشخصی ندارد.
۲. پنوموتوراکس ناشی از ضربه
- زخم‌های نافذ قفسه سینه که منجر به ورود هوای آزاد به فضای جنب می‌شود.
- توراسنتز (عفونت یا کشیدن مایع از ریه).
عوامل تشدید کننده بیماری
- آسیب قفسه سینه: هرگونه ضربه به قفسه سینه می‌تواند باعث بروز پنوموتوراکس شود.
- بیماری‌های مزمن ریه: مثل آسم، برونشیت مزمن، یا آمفیزم.
- استعمال دخانیات: یکی از عوامل اصلی تشدید این عارضه.
- ورزش و کشش‌های فیزیکی: در برخی افراد، فعالیت فیزیکی می‌تواند منجر به پنوموتوراکس شود.
- غواصی و پرواز در ارتفاعات بالا: فشارهای فیزیکی می‌توانند موجب ایجاد این عارضه شوند.
- سرطان: سرطان ریه می‌تواند باعث پنوموتوراکس شود.
پیشگیری
- درمان اختلالات ریوی: کنترل بیماری‌های مزمن ریه مانند آسم یا آمفیزم.
- خودداری از استعمال دخانیات: جلوگیری از آسیب بیشتر به ریه‌ها و پیشگیری از پنوموتوراکس.
عواقب مورد انتظار
- پنوموتوراکس کوچک: معمولاً بدون نیاز به درمان خاص خودبه‌خود بهبود می‌یابد.
- پنوموتوراکس وسیع: در صورت بروز در افراد مسن یا مبتلا به بیماری‌های ریوی، ممکن است منجر به نارسایی تنفسی و شرایط بحرانی شود.
عوارض احتمالی
- ادم ریه: احتباس مایع در ریه که می‌تواند تنفس را سخت‌تر کند.
- عفونت ریه: افزایش خطر ابتلا به عفونت در اثر آسیب به ریه.
- پنوموتوراکس مکرر: که ممکن است نیاز به جراحی و درمان‌های تخصصی داشته باشد.
درمان
اصول کلی
- تشخیص از طریق عکس قفسه سینه: برای تایید پنوموتوراکس و تعیین اندازه آن.
- نوع درمان: بسته به اندازه پنوموتوراکس و وضعیت زمینه‌ای ریه، درمان ممکن است شامل بستری در بیمارستان و اقداماتی برای دفع هوای تجمع یافته باشد.
- استراحت و خودداری از فعالیت فیزیکی: خودداری از سرفه، صحبت کردن بلند، خندیدن یا آواز خواندن که می‌تواند درد را تشدید کند.
- مراقبت در منزل: در صورت مراقبت خانگی، باید فشار خون، تعداد ضربان قلب و تنفس به طور مرتب اندازه‌گیری شود.
داروها
- معمولاً دارویی برای درمان این اختلال نیاز نیست، ولی برای تسکین درد از داروهای مسکن مانند استامینوفن یا مسکن‌های قوی‌تر در صورت لزوم استفاده می‌شود.
فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری
- استراحت در رختخواب: تا زمانی که علائم بهبود نیافته، فعالیت‌های شدید باید محدود شود.
- فعالیت تدریجی: پس از بهبودی، می‌توان فعالیت‌های روزانه را به تدریج از سر گرفت. معمولاً حدود دو هفته زمان برای بهبودی این عارضه نیاز است.
رژیم غذایی
- رژیم خاصی برای پنوموتوراکس لازم نیست. تنها مصرف مایعات و رژیم غذایی معمولی توصیه می‌شود.
شرایطی که باید به پزشک مراجعه کرد
- اگر علائم پنوموتوراکس در شما یا یکی از اعضای خانواده‌تان مشاهده شد.
- اگر علائم درمان را بهبود نمی‌بخشند یا شرایط زیر بروز کند:
- افزایش تب تا ۳۸ درجه سانتیگراد.
- تشدید درد سینه یا کوتاهی نفس.
- شروع سرفه دردناک یا تولید خلط.
نتیجه‌گیری
پنوموتوراکس یک عارضه ریوی است که در صورت بروز علائم باید به سرعت تحت درمان قرار گیرد. با مراقبت مناسب، بیشتر بیماران بهبود می‌یابند، اما در موارد شدید نیاز به درمان‌های تخصصی و حتی جراحی ممکن است.
