آغاز یک روز متفاوت در «وین»

فرارو- یک روز متفاوت دیگر در «وین» آغاز شد. البته این تفاوت را شهروندان این شهر درک نکرده‌اند و نمی‌کنند؛ چرا که برای آن‌ها، امروز هم روز عادی است چون همیشه. تفاوت این روز در این شهر را، شاید تنها افرادی انگشت شمار احساس کرده‌اند؛ آنهایی که عمدتا تعلقی به این شهر ندارند.

به گزارش فرارو؛ امروز و البته فردا «وین» میزبان جلساتی است که می‌تواند بسیار حائز اهمیت باشد. بیش از همه برای جمهوری اسلامی ایران. دفتر نمایندگی ایران در ساختمان بزرگ آژانس بین المللی انرژی اتمی از امروز میزبان دور تازه مذاکرات فنی میان هیات‌های جمهوری اسلامی و آژانس بین المللی انرژی اتمی است.

این مذاکرات در شرایطی برگزار می‌شود که این دو هیات حدود دو ماه پیش با یکدیگر دیدار و گفتگو داشند؛ البته نه در وین بلکه در تهران. آنهم نه یک دور و در یک تاریخ، بلکه دو دور در دو بازه زمانی نزدیک به هم. مذاکرات پیشین بدون حصول هیچ نتیجه مشخصی به پایان رسید و هیات مذاکره کننده آژانس ایران در هر دوبار هم با دست خالی ایران را ترک کرد. خواست آژانس در آن مذاکرات که با محوریت گفتگو حول محور ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای ایران سر گرفته شده بود، باز شدن درهای تاسیات پارچین به روی بازرسان آژانس بود.

آژانس در حالی اصرار به بازرسی از تاسیسات پارچین دارد که جمهوری اسلامی معتقد است اولا، این تاسیسات نظامی است و همین موضوع نیز امکان بازدید از این تاسیسات را از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی براساس توافقنامه ان‌پی‌تی که ایران آن را امضا کرده، سلب می‌کند.

براساس پیمان ان‌پی‌تی، آژانس تنها مجاز به بازدید و بازرسی از تاسیسات هسته‌ای اعلام شده از سوی کشورهای عضو است. جمهوری اسلامی ایران این منطقه را به آژانس برای بازرسی معرفی نکرده است چراکه تاکید دارد در این تاسیسات فعالیت هسته‌ای صورت نمی‌گیرد. با این حال آژانس از ایران انتظار دارد که جمهوری اسلامی ایران نه‌پیمان ان‌پی‌تی بلکه الحاقیه این پیمان را در دستور کار قرار دهد؛ الحاقیه‌ای که براساس آن، بازرسان آژانس، این اختیار را پیدا خواهند کرد که حداکثر ظرف ۴۸ ساعت از هر نقطه‌ای چه اعلام شده و چه نشده از سوی کشور میزبان بازدید داشته باشد. این درحالی است که جمهوری اسلامی ایران همچون صد‌ کشور دیگر الحاقیه پیمان ان‌پی‌تی را امضا نکرده است.

ثانیا، درخصوص بازدید از تاسیسات پارچین، ایران تاکید دارد که زمانی می‌توان درهای این تاسیسات را به روی بازرسان آژانس باز کرد که ابتدا توافق اولیه‌ای در این زمینه حاصل شود. توافقی که در دور مذاکره پیشین دو طرف به آن دست پیدا نکردند.

شاید عدم اطمینان به نتیجه بخش بودن مذاکرات پیش رو نیز سبب شده است که هرمان ناکارتس، معاون امور پادمان‌های آژانس و سرپرست هیات مذاکره کننده آژانس بین المللی انرژی اتمی و هیات همراه با احتیاط بیشتری قدم به دور تازه مذاکرات بگذارند و وین را مناسب‌تر برای گفتگو‌ها تشخیص دهند تا تهران؛ که اگر سرنوشت این دور مذاکرات نیز چون گذشته شد این مزیت را دارد که رنج سفر طولانی را متحمل نشده‌اند.

هر چند شواهد قرائن حکایت از آن دارد که این بار حکایت چیز دیگری است. هیات نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در وین؛ پس از شکست در مذاکرات پیش، باز شدن درهای پارچین به روی بازرسان را به شرط و شروطی منوط کرده بود. در بیانیه‌ای که اواخر اسفند ماه سال گذشته به امضای علی اصغر سلطانیه رسید آمده بود: «با توجه به این واقعیت که پارچین یک سایت نظامی است دسترسی به سایت یک فرآیند زمان‌بر است و به طور مکرر نمی‌توان اجازه داد. در پرتو این سابقه و بر اساس اینکه از آژانس خواسته شده است همه مسایل مربوطه را همچون آزمایش‌های هیدرو‌دینامیک را با هم یکی کند، متعاقبا یک‌بار دیگر اجازه دسترسی داده خواهد شد. این فرآیند می‌تواند به طور واضح زمانی که توافق روی مدالیته حاصل شود، شروع شود.»

بر این اساس با توجه به آنکه دور تازه گفتگوهای هیات فنی ایران و آژانس، به درخواست جمهوری اسلامی ایران از سرگرفته شده است این امیدواری حداقل برای دیپلمات‌های مستقر در آژانس ایجاد شده است که تهران پس از توافق روی مدالیته یا برنامه کاری که در آن قید خواهد شد تا دریافت‌های آژانس از پارچین محرمانه باقی بماند و پس از اخذ تعهدات لازم، در این سایت به روی بازرسان باز خواهد شد.

هر چند در هفته‌های اخیر رسانه‌های غربی با خبرسازی خود به دنبال القای این موضوع هستند که باز شدن درهای این سایت پس از چندین ماه از ارایه درخواست آژانس دیگر فایده‌ای ندارد چرا که پاکسازی‌های انجام شده در پارچین آثار فعالیت‌های هسته‌ای را از بین برده است.

آخرین دست از این خبر‌ها چند روز پیش از آغاز مذاکرات توسط موسسه علوم و امنیت بین الملل (ISIS) با هدف تحت تاثیر قرار دادن دور تازه مذاکرات ایران و آژانس منتشر شد.

روزنامه تلگراف انگلیس هفته گذشته به نقل از موسسه علوم و امنیت بین الملل، گزارش داد که تصاویر ماهواره‌ای جدید نشان می‌دهد که عملیات غیر متداولی اخیرا در سایت پارچین انجام شده است. این موسسه در گزارش خود به جریان آبی اشاره کرده است که از یکی از ساختمان‌های این سایت خارج می‌شود. به این ترتیب مدعی شد که شاید ایران در حال شستشوی داخل یکی از ساختمان‌ها باشد.

موسسه علوم و امنیت بین الملل همچنین ادعا کرده بود: «در تصاویری که تاریخ آن‌ها به ۹ آوریل باز می‌گردد، برخی اجسام به خارج از ساختمان‌ها منتقل شده‌اند و این در حالی است که در تصاویر مارس و جولای ۲۰۱۱ چنین جابه جایی‌هایی وجود نداشته و به همین دلیل تحولات اخیر غیر معمول به نظر می‌رسد.»

این ادعا از سوی جمهوری اسلامی همچون ادعاهای مشابهه پیشین به سرعت رد و رامین مهمانپرست سخنگوی وزارت خراجه ایران در واکنش گفت: ادعای «موسسه علوم و تحقیقات بین‌الملل» درباره پادگان پارچین را «شوخی» است. وی تاکید کرد: این موسسه کمی بی‌تجربه است. اگر تجربه‌ بیشتری داشت می‌دانست فعالیت‌های هسته‌ای، آن هم با آن ادعایی که آن‌ها می‌کنند قابل پاک شدن نیست.

در هر حال با وجود فضا سازی‌های رسانه‌های غربی دور تازه مذاکرات ایران و آژانس امروز از سرگرفته شده است تا به گفته برخی تحلیلگران مذاکرات وین بوته آزمونی برای نشان دادن جدیت دو طرف به منظور حل و فصل مساله هسته‌ای‌ ایران است. بنابراین مذاکرات امروز و فردا در «وین» در واقع به عقیده تحلیلگران غربی به نوعی آمادگی برای مذاکرات «بغداد» است. شاید همین موضوع نیز مذاکرات فنی تهران و آژانس را بیش از هر زمان دیگری حائژ اهمیت کرده است.

چرا که دور تازه گفت‌وگوی هیات‌های فنی ایران و آژانس با دور دوم مذاکرات سیاسی ایران و گروه ۱+۵ همزمان شده است؛ مذاکراتی که حدود ۱۰روز پس از مذاکرات فنی، یعنی سوم‌خرداد در بغداد آغاز می‌شود و می‌تواند زمینه‌ساز دستیابی طرف‌های درگیر در مناقشه هسته‌ای ایران به تفاهمی تازه به منظور خروج از بن‌بست کنونی باشد.