در کنار اقلیم خشک و برداشت بیرویه از منابع آبی، چند سالی است که خشکسالی هم بر آنها اضافه شده و دشتها، کوهها، رودخانهها و انسانها با آن دست و پنجه نرم میکنند که به مرور این مساله نیز مشکلات زیادی را برای منابع آبی به همراه آورده است بهطوری که اکنون ۱۴ استان کشور از جمله تهران، کرمان، یزد، اصفهان، خراسان رضوی، همدان، فارس، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، سمنان، البرز، قزوین، مرکزی، اردبیل و گلستان درگیر پدیده فرونشست زمین شده است.
رئیس سازمان مدیریت بحران گفت: از مجموع ۳۰۹ دشت کشور، ۲۰۹ دشت بیش از ۱۸ سانتیمتر فرونشست دارند و این مسئله اهمیت آبخیزداری را دو چندان میکند.
«مهدی بابایی»، عضو شورای اسلامی شهر تهران گفت: با توجه به این که نرخ فرونشست زمین در جنوب غرب تهران بزرگ که در حریم شهر تهران قرار گرفته، از سایر مناطق حاشیهای پایتخت بیشتر است، در داخل شهر تهران هم بیشترین نرخ فرونشست در جنوب غرب پایتخت یعنی در مناطق ۱۸ و ۱۹ رخ داده است.
در این میان با وجود این که نرخ فرونشست زمین در سطح شهر و دشتهای اطراف تهران بسیار متفاوت است، اما آخرین آمارهای رسمی سازمان زمینشناسی کشور نشان میدهد که نرخ فرونشست در دشتهای اطراف تهران بین ۱۷ تا ۲۴ سانتی متر در سال است. اگرچه نرخ فرونشست در سطح شهر به خصوص مناطق مرکزی و شمالی تهران کمتر از این مقدار است.
استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به اینکه ۱۸ استان کشور درگیر فرونشست هستند، گفت: استانهای اصفهان، تهران، کرمان و خراسان رضوی به ترتیب با ۳۱، ۳۰، ۲۴، و ۲۵ درصد دارای بیشترین تعداد (درصد) فرونشست زمین هستند.
خسروی اظهار کرد: با به کارگیری بیل مکانیکی، چهار دستگاه کامیون و لودر، سه دستگاه نیسان و ۲۰ نفر نیروی انسانی عملیات گودبرداری، تخلیه و ایمن سازی محل حادثه انجام پذیرفت و همچنین عملیات عمرانی احتمالاً تا دو روز آتی ادامه خواهد داشت.
شرایط نگرانکننده آبخوان اصفهان باعث ایجاد عوارض فرونشست به شکل شکافها و ترکها بر پیکر این اثر تاریخی شاخص و قاجاری اصفهان شده است.
بنا بر اعلام روابط عمومی سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور، بر اساس آمارها ۴۲ هزار و ۳۴۹ حلقه چاه مجاز در استان اصفهان وجود دارد که سالانه ۳.۵ میلیارد مترمکعب آب برداشت میکنند و حدود ۲۱ هزار حلقه چاه غیرمجاز وجود دارد که در حال حاضر حدود ۹ هزار و ۸۲۳ حلقه چاه فعال است.
در پی کاهش آبهای زیرزمینی، فرونشست رخ میدهد؛ وقتی آب بین لایههای زمین را میکشیم، این لایهها روی هم میخوابند و در پی آن، لایههای فوقانی نیز آرام آرام نشست میکند که در سطح زمین خود را به شکل فرونشست، فروچاله و دیگر نتایج آن نمایان میشود.
یک درخت چند متری با قدمت ۲۵ ساله در شهرضا به طور کامل ناپدید شد.
یک مغازه دار عمر در حال سیگار کشیدن و صحبت با تلفن همراه خود بود که ناگهان زمین زیر پای او خالی شده و در حفرهای ۶ متری سقوط میکند.
فرونشست زمین در دشت مهران
کریمی گفت: بیلان دشت مهران منفی است یعنی بیش از آنکه تغذیه در آن صورت میگیرد، بهره برداری و برداشت اضافه آب از آبخوان انجام میدهیم که باعث افت سطح آب زیرزمینی شده است.
تعداد انگشتشمار منارههای باقی مانده در شهر منارهها؛ بی دفاع ماندهاند بین فرونشست زمین در اصفهان که این روزها آثار تاریخی زیادی را تهدید میکند و حرکت ماشینهایی که گاهی برای عبور جسم آهنی و سنگینشان با بدنه منارههای بیحصار در وسط بافتهای تاریخی شهر برخورد میکند. منارههای «ساربان»، «باباسوخته»، «چهلدختران»، «علی» یا «منارجنبان»، از جملۀ این بناهای محکم و ایستاده در طول بیش از هزار سال قبل تا امروز هستند که سالهاست چوب بیتوجهی متولیان میراثی را میخورند و دم بر نمیآورند.
فرونشست تهران که متخصصان از آن به عنوان "بمب ساعتی" در زیر پای مردم تهران از آن یاد میکنند، به علت کاهش سطح آبهای زیرزمینی، جایگذاری نادرست ساخت و سازها و اسکان بیش از حد جمعیت در این استان حاصل شده است.
حادثه عجیب شکستن چرخ هواپیما هنگام فرود در اصفهان در روز ۱۵ دیماه جاری، زنگ خطر بزرگی برای صنعت هوانوردی است. آیا مشکل از تجهیزات فرسوده هواپیمایی کشور است یا فرودگاهها به خاطر مشکلاتی مانند فرونشست زمین ، خطرناک شده اند؟
مدیرکل بحران استان تهران با تاکید بر اینکه فرونشست درمان سریع ندارد، گفت: البته گاهی نیز حوادث دیگر به عنوان فرونشست معرفی و اعلام میشود، مانند آنچه که روز پنجشنبه هفته گذشته در نسیم شهر رخ داد که هیچ ارتباطی با فرونشست نداشت.
سرپرست شهرداری نسیمشهر:
سرپرست شهرداری نسیمشهر با بیان اینکه تمامی انشعابات آنها قطع شده است، عنوا ن داشت: بررسیهای اولیه نشان میدهد فرونشست این قنات تا حیاط این چند ساختمان ادامه دارد؛ اگر میزان فرونشست تا همین اندازه باشد با تزریق بتن مشکل را حل میکنیم در غیر اینصورت ماجرا فرق میکند.
عدهای از فرونشست زمین به عنوان بمب ساعتی یاد میکنند. در صورتی که کارشناسان و متخصصان این نوع گفتهها را غلط میدانند و بر این اعتقاد هستند که بسیاری از افراد بدون اطلاعات لازم و تخصص کافی درباره این موضوع اظهار نظر میکنند که این موضوع خود میتواند موجب گمراهی مردم و مسئولین تصمیم گیرنده شود.
یک مجتمع مسکونی ۴۰ واحدی در کاظمآباد ورامین، در حاشیه کمربندی شمالی این شهر، به دلیل فرونشست از وسط نصف شده است.
شهریار و ملارد در جنوب غربی تهران سالانه تا ۳۶ سانتیمتر فرو مینشینند و دشت ورامین در جنوب شرقی تهران، بنا بر گزارشهایی تا نیم متر هم فرونشست داشته. گزارشهای میدانی نشان میدهد در جنوب ورامین فرونشست از بحران معمولی به مرحله فروچاله نزدیک شده است. حتی شکافهایی در حاشیه آزادراه قم - گرمسار - مشهد در حوالی قلعهبلند ورامین، به سطح آزادراه نزدیک شده است.