پس از ماه‌ها جنگ و مذاکرات پیچیده، توافقی میان اسرائیل و حماس حاصل شد که به جنگ ۴۷۰ روزه در غزه پایان داد. این توافق شامل توقف حملات، خروج تدریجی نیرو‌های اسرائیلی از غزه، بازگشایی گذرگاه رفح و تبادل اسرا است. حماس توانست شروط خود را به اسرائیل تحمیل کند، در حالی که نتانیاهو با تغییر مواضعش مواجه شد. این توافق، پیروزی سیاسی برای حماس و چالشی جدی برای اسرائیل محسوب می‌شود.
فرارو- از زمان آغاز جنگ اسرائیل علیه نوار غزه پس از «طوفان الاقصی» در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، همواره مواضعی سرسختانه علیه حماس اتخاذ کرده است. او از هرگونه مذاکره مستقیم با این جنبش خودداری کرده و از هر امتیازی که ممکن است به‌عنوان ضعف تعبیر شود، پرهیز داشته است. این سیاست‌ها در قالب چندین «نه» برجسته نمایان شده‌اند: نه به توقف جنگ، نه به خروج نیرو‌ها از غزه، نه به تبادل اسرا، نه به بازگشت آوارگان به شمال نوار غزه، نه به رفع محاصره، نه به عقب‌نشینی از محور فیلادلفیا (مرز غزه و مصر) و نه به ادامه حضور حماس در قدرت.
به گزارش فرارو به نقل از الجزیره، اما در پی ماه‌ها مذاکرات پیچیده، که گاه پیش می‌رفت و گاه به بن‌بست می‌رسید و نیز تحت فشار تهدید‌های دونالد ترامپ مبنی بر لزوم پایان جنگ پیش از آغاز دوره ریاست‌جمهوری‌اش در ۲۰ ژانویه ۲۰۲۵، سرانجام توافقی برای آتش‌بس در دوحه، پایتخت قطر، اعلام شد. این توافق که در ۱۵ ژانویه ۲۰۲۵ اعلام شد، حاکی از ضعف و شکنندگی موضع اسرائیل بود، موضعی که آشکارا با «نه»های نتانیاهو در تناقض قرار داشت. توافق دوحه، پس از مذاکرات طاقت‌فرسا و تبادل اتهامات میان طرف‌های مختلف، پرسش‌های بسیاری درباره پایداری و قاطعیت مواضع پیشین اسرائیل برانگیخته است.
در مقابل، حماس با قاطعیت بر پیش‌شرط‌های اصلی خود پافشاری کرد. این پیش‌شرط‌ها شامل توقف حملات و خروج کامل اسرائیل از نوار غزه بود. سرانجام، این شرایط در توافقی که به دست آمد، تحقق یافت. توافقی که اسرائیل آن را پذیرفت و از یکشنبه ساعت ۸:۳۰ صبح به وقت بیت‌المقدس اجرایی خواهد شد، تمامی مواضع سرسختانه‌ی پیشین اسرائیل را در هم شکست. بر اساس این توافق، اسرائیل به جنگی که طی ۴۷۰ روز گذشته به مرگ حدود ۴۷ هزار نفر و زخمی شدن بیش از ۱۱۰ هزار نفر انجامیده بود، پایان خواهد داد. همچنین، نیرو‌های اسرائیلی به‌تدریج از نوار غزه خارج خواهند شد و با اتمام مرحله دوم توافق، حضور اسرائیل در غزه به‌طور کامل پایان خواهد یافت.
با اینکه بنیامین نتانیاهو پیشتر بر تداوم حضور نظامی در گذرگاه فیلادلفیا اصرار داشت، توافق جدید مقرر می‌کند که نیرو‌های اسرائیلی به‌تدریج این منطقه را ترک کنند. علاوه بر این، گذرگاه رفح بازگشایی خواهد شد و ورود روزانه‌ی کمک‌های بشردوستانه، مواد امدادی و سوخت به نوار غزه مجاز خواهد بود.
در مورد تبادل اسرا، حماس موفق شد خواسته‌های خود را به اسرائیل تحمیل کند. به‌عنوان نمونه، در مرحله نخست این توافق، اسرائیل در ازای آزادی هر اسیر اسرائیلی از سوی حماس، ۳۰ زن و کودک فلسطینی را از زندان‌های خود آزاد خواهد کرد. همچنین، در قبال آزادی هر سرباز زن اسرائیلی که در اسارت حماس است، ۵۰ اسیر فلسطینی آزاد خواهند شد. علاوه بر این، حماس توانست شرایطی فراهم کند که در ازای آزادی ۳۰ اسیر فلسطینی سالمند و بیمار، تمامی اسیران اسرائیلی سالمند، بیمار و مجروح غیرنظامی آزاد شوند.
روزنامه اسرائیلی «یدیعوت آحارونوت» به این تغییرات اشاره کرده و آنها را نشانه‌ای از تغییر در استراتژی اسرائیل دانسته است. بر این اساس، دولت اسرائیل اکنون تمرکز بیشتری بر جلوگیری از تشدید بلندمدت این بحران دارد. تامیر هایمان، رئیس مؤسسه تحقیقات امنیت ملی در دانشگاه تل‌آویو، نیز در گفت‌وگویی با کانال ۱۲ اسرائیل خاطرنشان کرد که حماس همچنان کنترل نوار غزه را در دست خواهد داشت. او تاکید کرد این مسئله در تناقض با یکی از اهداف اصلی جنگ اسرائیل است و در نهایت ممکن است به تقویت توانایی‌های حماس منجر شود.
در همین حال، یوسی یهوشوا، تحلیلگر نظامی شبکه آی ۲۴ اظهار داشت: «این توافق، شکستی سیاسی برای نتانیاهو و نشانه‌ی ناکامی ارتش و رئیس ستاد کل در دستیابی به پیروزی بر حماس است؛ همان پیروزی‌ای که بار‌ها وعده داده شده بود.»
به نظر می‌رسد حماس، با وجود تمام بمباران‌ها و ترور رهبرانش، توانسته در برابر فشار‌های داخلی و خارجی اسرائیل ایستادگی کند. در نتیجه، نتانیاهو مجبور شد از مواضع سختگیرانه‌ی خود عقب‌نشینی کند. نارضایتی‌های داخلی، به‌ویژه از سوی خانواده‌های اسرای اسرائیلی در بند حماس و نیز فشار‌های بین‌المللی پس از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات آمریکا، او را به تغییر مسیر واداشت.
تهاجم مداوم علیه غزه، برای اسرائیل هزینه‌های سنگینی از منظر سیاسی و اقتصادی به همراه داشت و موج انتقادات بین‌المللی نسبت به نقض حقوق بشر را افزایش داد. این توافق، برای نتانیاهو، بهایی سیاسی در بر دارد. او دیگر نمی‌تواند بر مواضع سرسختانه‌ی خود، از جمله مخالفت مطلق با آتش‌بس یا امتیازدهی، پایبند باشد. این تغییر موضع احتمالاً محبوبیت او را، به‌ویژه در میان پایگاه‌های راست‌گرا که توافق را نوعی تسلیم در برابر مقاومت فلسطینی می‌دانند، کاهش خواهد داد.
اما برای حماس، این توافق یک پیروزی سیاسی و معنوی محسوب می‌شود. این جنبش توانست شروط خود، از جمله آتش‌بس متقابل، کاهش محاصره و تبادل اسرا را به اسرائیل تحمیل کند. این دستاورد‌ها باعث افزایش اعتبار و محبوبیت حماس در داخل و خارج از غزه خواهد شد، زیرا نشان می‌دهد که این گروه توانسته با مقاومت خود از اسرائیل امتیاز بگیرد. علاوه بر این، توافق به حماس این امکان را می‌دهد که شرایط زندگی در غزه را بهبود بخشد، توانایی‌های نظامی‌اش را بازسازی کند و خود را برای مراحل بعدی مذاکرات یا رویارویی‌های احتمالی آماده کند. در نهایت، این توافق پیام مهمی برای جامعه بین‌المللی دارد: مسئله فلسطین همچنان زنده است و نادیده‌گرفتن آن، تنها به تشدید تنش‌ها و بی‌ثباتی در منطقه منجر خواهد شد.
