جمعیت چین برای اولین بار در ۶۰ سال گذشته کاهش یافت

جمعیت چین برای اولین بار در ۶۰ سال گذشته کاهش یافته و نرخ زاد ولد به پایین‌ترین میزان خود رسیده است.

به گزارش بی بی سی، در حال حاضر، نرخ زاد ولد منفی بوده و به ۶.۷۷ تولد در هر ۱۰۰۰ نفر کاهش یافته به این معنی که تعداد مرگ و میر و مهاجرت به خارج در هر هزار نفر از شمار تولد نوزادان بیشتر است.

جمعیت چین در سال ۲۰۲۲ به یک میلیارد و ۴۱۱ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر رسید که نشان می‌دهد ۸۵۰ هزار نفر کمتر از جمعیت در سال ۲۰۲۱ است.

سال‌هاست نرخ زاد ولد در چین رو به کاهش بوده و امر باعث شده است که دولت سیاست‌های مختلفی را برای تغییر در این روند به اجرا بگذارد.

اما هفت سال پس از لغو سیاست تک فرزندی، این کشور وارد شرایطی شده که یکی از مقامات آن را «دوران رشد منفی جمعیت» توصیف کرده است.

بر اساس ارقام اداره ملی آمار چین که روز سه‌شنبه منتشر شد، نرخ تولد در سال ۲۰۲۲ نیز از ۷.۵۲ در سال ۲۰۲۱ کمتر شده است.

در مقایسه، در سال ۲۰۲۱، ایالات متحده نرخ ۱۱.۰۶ تولد به ازای هر هزار نفر جمعیت و بریتانیا نرخ ۱۰.۰۸ تولد به ازای هر هزار نفر جمعیت را ثبت کردند. نرخ زاد ولد در همان سال در هند، که انتظار می‌رود به زودی جای چین را به عنوان پرجمعیت‌تری کشور جهان بگیرد، ۱۶.۴۲ در هزار بود.

برای اولین بار نرخ مرگ و میر در چین در سال گذشته از تعداد تولدها بیشتر بود و این کشور بالاترین نرخ مرگ و میر را از سال ۱۹۷۶ ثبت کرد. در این سال، این نرخ به ۷.۳۷ مرگ به ازای هر هزار نفر جمعیت رسید که از رقم ۷.۱۸ در سال پیش از آن بالاتر بود.

آمار قبلی دولت حاکی از یک بحران جمعیتی بوده که در درازمدت نیروی کار چین را کاهش می‌دهد و بار هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی و سایر هزینه‌های تامین اجتماعی به خصوص برای مراقبت از سالمندان را بالا می‌برد.

سرشماری عمومی چین هر ده سال یک بار انجام می‌شود و نتیجه سرشماری سال ۲۰۲۱ نشان داد که سرعت رشد جمعیت چین به کندترین میزان در چند دهه اخیر تنزل کرده است. در دیگر کشورهای شرق آسیا مانند ژاپن و کره جنوبی نیز جمعیت در حال کاهش و پیری است. 

یو سو، کارشناس ارشد اقتصادی در واحد اطلاعات اکونومیست می‌گوید: «این روند پس از پایان شیوع کووید ادامه خواهد داشت و شاید بدتر شود». سو از جمله کارشناسانی است که انتظار دارد جمعیت چین در سال ۲۰۲۳ کاهش بیشتری یابد.

او معتقد است که «نرخ بالای بیکاری جوانان و برآورده نشدن انتظارات آنان از لحاظ درآمد مورد نظرشان می‌تواند برنامه ازدواج و بچه‌دار شدن را بیشتر به تأخیر بیاندازد و تعداد نوزادان را کاهش دهد».

یو سو می‌افزاید که نرخ مرگ و میر در سال ۲۰۲۳ به دلیل شیوع کرونا احتمالا بیشتر از دوره قبل از همه‌گیری بوده است. چین از ماه گذشته و زمانی که سیاست به صفر رساندن ابتلای به کرونا را کنار گذاشت شاهد افزایش موارد ابتلا به این بیماری بوده است.

طی چندین دهه، روندهای تغییرات جمعیتی چین عمدتا نتیجه اجرای سیاست بحث‌برانگیز تک‌فرزندی بود که در سال ۱۹۷۹ برای جلوگیری از افزایش سریع جمعیت به اجرا درآمد.

طبق این سیاست، خانواده‌هایی که این قانون را نقض می‌کردند جریمه می‌شدند و در برخی موارد حتی شغل خود را از دست می‌دادند.

در فرهنگی که به طور سنتی فرزند پسر را به دختر ترجیح می‌دهد، این سیاست به سقط جنین‌های اختیاری و تغییر نابهنجار در ترکیب جنسیتی جمعیت از دهه ۱۹۸۰ منجر شده است.

این قانون در سال ۲۰۱۶ لغو شد و زوج‌های متاهل اجازه یافتند دو فرزند داشته باشند. در سال‌های اخیر، دولت چین همچنین معافیت‌های مالیاتی و مراقبت‌های بهداشتی بهتر و مشوق‌های دیگری را برای فرزندآوری به اجرا گذاشته تا روند کاهشی جمعیت را معکوس کند یا لااقل از سرعت آن بکاهد.

اما این سیاست‌ها به افزایش مستمر در نرخ زاد ولد منجر نشده است. برخی از کارشناسان می‌گویند دلیل این است که سیاست‌های تشویق فرزندآوری با اقداماتی برای کاهش بار مراقبت از فرزندان، مانند کمک بیشتر به مادران شاغل یا دسترسی به آموزش بهتر همراه نبوده است.

در اکتبر ۲۰۲۲، شی جین‌پینگ، رئیس جمهور چین، افزایش نرخ زاد ولد را در اولویت قرار داد. آقای شی در کنگره حزب کمونیست که هر پنج سال یک بار در پکن برگزار می‌شود، گفت که دولت او «یک استراتژی فعال ملی» را در واکنش به روند پیری جمعیت دنبال خواهد کرد.

 بوساراوان تیراویچیتچیانان، مدیر مرکز تحقیقات خانواده و جمعیت در دانشگاه ملی سنگاپور، گفته است که «چین علاوه بر ایجاد انگیزه برای بچه‌دار شدن، باید برابری جنسیتی را در خانواده‌ها و محل کار بهبود بخشد».

به گفته او، کشورهای اسکاندیناوی نشان داده‌اند که چنین اقداماتی می‌تواند در افزایش نرخ فرزندآوری موثر باشد.

پل چئونگ، کارشناس ارشد جمعیت‌شناسی در سنگاپور گفته است که چین هنوز برای مدیریت چالش جمعیتی از «نیروی انسانی فراوان» و «زمان کافی« برخوردار است.

او گفته است که «آمار موجود به این معنی نیست که چین با فاجعه جمعیتی فوری مواجه است». 

ناظران همچنین می‌گویند که افزایش نرخ زاد ولد به تنهایی مشکلاتی را که باعث کندی رشد اقتصادی چین شده حل نخواهد کرد.

استوارت گیتل باستن، استاد سیاستگذاری عمومی در دانشگاه علوم و فناوری هنگ‌کنگ، می‌گوید: «افزایش نرخ فرزندآوری باعث بهبود بهره‌وری یا افزایش مصرف داخلی در میان‌مدت نمی‌شود بلکه چگونگی واکنش دولت چین به این مسایل ساختاری اهمیت دارد».