شرط‌بندی چین روی روسیه تنها برای رقابت با امریکا

فرارو- شی بر روی روسیه شرط‌بندی می‌کند. حمایت چین از جنگ راه اندازی شده توسط «ولادیمیر پوتین» علیه اوکراین به طور کامل در ارتباط با رقابت آن کشور با امریکاست.

به گزارش فرارو به نقل از اکونومیست، نخبگان حزب کمونیست چین می‌توانند پایانی را برای جنگ اوکراین متصور شوند که برای چین بسیار مناسب است.

در پکن، محققان و مشاوران بلندپایه دولتی پیش بینی می‌کنند که نمایش امروز اتحاد غرب دیر یا زود محو خواهد شد، زیرا تحریم‌های اعمال شده از سوی غرب نتوانسته روسیه را درهم بشکند و در عوض قیمت انرژی را افزایش داده است. از دید آنان، درگیری باعث تسریع افول آمریکا و عقب نشینی آن کشور از جهان خواهد شد. سپس فروپاشی اتحاد‌های تحت رهبری آمریکا نظم جهانی جدیدی را به وجود خواهد آورد که شامل حوزه‌های نفوذ تحت سلطه تعداد کمی از خودکامگان با اراده آهنین از جمله چین است.

تحلیلگران چینی به خود می‌بالند که دموکراسی‌های لیبرال که از زمان جنگ جهانی دوم در نوشتن قوانین تجارت جهانی یا تعریف ارزش‌های جهانی و حقوق بشر پیشتاز بوده‌اند سلطه‌شان با نوعی حکومت اکثریت گرا پایان یافته است. نمایندگان غربی در پکن خاطرنشان ساخته‌اند که ۱۴۱ کشور در مجمع عمومی سازمان ملل به محکومیت حمله روسیه به اوکراین رای دادند.

مقام‌های چینی، اما پاسخ می‌دهند که ۴۰ کشور یا از روسیه حمایت کرده‌اند یا به آن کشور رای ممتنع دادند از جمله چین و هند که بیش‌ترین جمعیت جهان را در خود جای داده اند. بخش دشوار برای چین در مورد جنگ اوکراین مرحله پیش از پایان بازی است. چین از جانبداری از بازندگان نفرت دارد و دست کم تا لحظه کنونی «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه در جنگی که در اوکراین به راه انداخته و انتخاب شخص او بوده برنده نیست.

این موضوع برای «شی جین پینگ» رئیس جمهور چین که کم‌تر از یک ماه پیش از تهاجم روسیه علیه اوکراین بیانیه قابل توجهی را همراه با پوتین در حاشیه بازی‌های المپیک زمستانی پکن امضا کرد امری ناخوشایند به نظر می‌رسد. در آن بیانیه مشترک، چین و روسیه علیه گسترش ناتو در اروپا و ائتلاف‌سازی آمریکا در آسیا موضع گیری کرده و در کنار یکدیگر ایستادند. دو کشور بر سر این موضوع به اجماع رسیدند که ترویج دموکراسی یک توطئه غربی است.

در اتاق‌های دیپلماتیک پکن بحث در مورد این که آیا پوتین به میزبان خود یعنی شی گفته بود که قصد دارد جنگ با اوکراین را کم‌تر از سه هفته پس از این توافق دارد یا خیر گمانه زنی‌هایی صورت گرفته است.

یک دیدگاه رایج آن است که شی از این موضوع اطلاع داشت که نیرو‌های روسیه برای تهاجم احتمالی مستقر شده‌اند نه بدان خاطر که چین از طریق جاسوسان خود این موضوع را دریافته باشد بلکه بدان خاطر که احتمالا تضمین پوتین را در این باره پذیرفته که هر جنگی که رخ دهد ظرف مدت یک هفته به پایان خواهد رسید.

این در حالی است که نه رهبران روسیه و نه رهبران چین انتظار چنین مقاومتی را از اوکراینی‌ها نداشتند. هم چنین، آنان انتظار چنین ناتوانی‌ای از ارتش روسیه، چنین اتحادی از سوی اروپا و چنین عزم راسخی از سوی اعضای ناتو برای ارسال کمک‌های نظامی گسترده به اوکراین به خصوص از جانب آلمان کشوری که همواره از مداخله مستقیم در درگیری‌های نظامی خودداری ورزیده بود را نداشتند.

یک دیپلمات مستقر در پکن می‌گوید: «آنان فکر می‌کردند غرب دچار زوال شده و اروپا یک دیزنی لند غول پیکر است که زوج‌های چینی برای ماه عسل به کشور‌های آن قاره سفر می‌کنند. شی به طرز خطرناکی دچار اشتباه در برداشت خود از غرب شده است. در اواخر سال ۲۰۲۲ میلادی انتظار می‌رود که او هنجار‌های طولانی مدت حاکم بر روند انتخاب رهبر سیاسی چین را به چالش کشیده و در بیستمین کنگره حزب به عنوان بالاترین نهاد تصمیم گیری حزب برای تمدید مدت زمان ریاست‌اش در سومین دوره پنج‌ساله تلاش کند».

در ابتدای حمله روسیه به اوکراین دیپلمات‌های چینی دچار تردید در حمایت از روسیه شدند. تهاجم روسیه اصول ظاهرا مقدس چین در مورد حاکمیت ملی و تمامیت ارضی را زیر پا می‌گذارد. با توجه به این اصول بوده که چین از برسمیت شناختن الحاق بخش‌هایی از گرجستان به روسیه در سال ۲۰۰۸ میلادی و کریمه در سال ۲۰۱۴ خودداری ورزید.

در سال ۲۰۲۲ میلادی، دیپلمات‌های چین یک روز وقت گذاشتند تا موضع شبه بی‌طرفی طرفدار روسیه اتخاذ کنند و آمریکا را برای تحت فشار قرار دادن روسیه از طریق اجازه دادن به پیش روی نیرو‌های ناتو در مرز‌های کشور‌های شرق اروپا در مرز با روسیه مقصر دانستند.

برخی اروپایی‌ها امیدوار بودند که این نشانه‌ای از تعدیل لحن چین باشد و ابراز امیدواری کردند که چین ممکن است در بحران اوکراین میانجی‌گری کند. افسوس که چین انگیزه کمی برای وادار کردن پوتین به پذیرش هر چیزی شبیه شکست دارد.

در تاریخ ۷ مارس، شی شرط‌بندی خود را بر روی پوتین افزایش داد. «وانگ یی» وزیر امور خارجه چین در نشست سالانه به خبرنگاران گفت که دوستی چین و روسیه به مثابه «صخره‌ای محکم» و یک شراکت راهبردی در برابر تلاش‌های آمریکا به منظور سرکوب چین است و شراکتی است که صلح و ثبات بیش‌تر را برای جهان به ارمغان خواهد آورد.

دیپلمات‌ها می‌گویند که وانگ در حال ارسال پیامی از سوی شی بود. به نظر می‌رسد که چین نمی‌تواند در مورد عدالت جنگ روسیه بحث کند، زیرا دفاع از اوکراین به معنای جانبداری از آمریکا قلمداد خواهد شد.

«کریستوف هوسگن» مشاور ارشد سیاست خارجی «آنگلا مرکل» صدراعظم وقت آلمان از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۷ میلادی، ساعات زیادی را در دیدار با شی گذرانده است. او که از آلمان با «اکونومیست» صحبت می‌کرد یادآوری کرده بود که سیاست‌های چین به طور قابل توجهی همراستا با اعتماد به نفس و قاطعیت بیش‌تر شی از سال ۲۰۱۲ میلادی به این سو بوده است این در حالی است که برخلاف او، «هو جینتائو» سلف‌اش یک بوروکرات محتاط و محافظه کار درون حزب کمونیست چین قلمداد می‌شد. با این وجود، هوسگن شی را یک «ریسک‌پذیر حسابگر» می‌داند.

هوسگن با بیان مثالی از درهم شکستن دموکراسی در هنگ کنگ توسط چین که در نهایت اعتراضات و تحریم‌های بین المللی محدودی را به همراه داشت و نشان دهنده اهمیت اقتصادی آن مرکز مالی است می‌گوید: «چینی‌ها وقتی فکر می‌کنند می‌توانند از پس چالشی برآیند درباره آن ریسک‌پذیر هستند».

از دید ناظران خارجی بدیهی است که در آغوش کشیدن پوتین به اعتبار چین لطمه می‌زند به ویژه زمانی که رسانه‌های دولتی و سخنگویان وزارت خارجه چین اطلاعات نادرست روسیه را درباره اوکراین تکرار می‌کنند در حالی که از نام بردن از پوتین به عنوان یک «متجاوز» خودداری می‌ورزند. به نظر می‌رسد شخص شی آشفته نیست.

توضیح ناامیدکننده ممکن است این باشد که او معتقد است رویارویی یک انتخاب محتاطانه است. ظاهرا رهبر چین به مقام‌هایی که خواستار اتخاذ موضع محتاطانه در مورد اوکراین هستند گفته که اگر آنان فکر می‌کنند آمریکا ظهور چین را تحمل خواهد کرد دچار توهم شده‌اند.

شی علاقمند است در ملاء عام به مردم خود این تصور و حس را القا کند که ظهور و قدرت گیری چین روندی غیر قابل توقف است. او در یکی از جلسات مجمع مشورتی در تاریخ ۶ مارس گفته بود: «تضاد بین حکمرانی در چین و هرج و مرج در جریان در غرب برجسته‌تر شده است».

اگر شی به لفاظی‌های خود باور داشته باشد و هم چنین، اگر او مطمئن باشد که چین ضامن نظم جهانی خواهد بود درد و رنج اوکراین برای چین کم‌تر از آن چه تصور می‌شود اهمیت دارد البته تنها تا زمانی که شرکت‌های چینی به دلیل نقض تحریم‌های غرب علیه روسیه مجازات نشوند و روابط تجاری چین با اروپا دست نخورده باقی بماند. چنین وضعیتی برای حفظ روحیه داخلی در چین مناسب است، اما یک روش خطرناک در حوزه محاسبه ریسک محسوب می‌شود.