باز هم رادیکال‌ها علیه برجام

در شرایطی که خبرهای مثبت و امیدوارکننده‌ای از وین به گوش می‌رسد و گفته می‌شود که روزهای آینده به احتمال زیاد نتیجه نهایی به دست می‌آید، روزنامه کیهان نوشته است: «به نظر می‌رسد که عدم توافق بهتر از توافق بد است و آنچه بایستی در دستور کار تیم مذاکره‌کننده کشورمان قرار گیرد این است که ضمن پافشاری بر اصول و شروط ملت ایران (لغو تحریم‌ها، راستی‌آزمایی مؤثر و ارائه تضمین از سوی آمریکایی‌ها) نشان دهند که ریل دیپلماسی کشور در دولت سیزدهم تغییر کرده و جمهوری اسلامی ایران معطل برجام نمی‌ماند».

به گزارش شرق، سعید جلیلی هم در توییتی نوشته است: «حتما نباید هزینه داد که به تجربه رسید؛ امروز خوش‌باورترین افراد به آمریکا، اعتراف می‌کنند که دیگر نمی‌شود به آنها اعتماد کرد».

این مواضع هر فردی که طی این‌ سال‌ها روند مذاکرات را پیگیری کرده باشد، به یاد دوران پس از امضای برجام می‌اندازد؛ زمانی که تحریم‌های شدید شورای امنیت سازمان ملل رفع شده بود، بخش زیادی از پول‌های بلوکه‌شده ایران آزاد شده بود و صدالبته سایه جنگ از سر ایران کنار رفته بود اما نیروهای رادیکال داخلی با برخی اقدامات می‌کوشیدند تا طرفین برجام را تحریک کنند. به یاد داریم که در آن دوران تنها مخالفان برجام جمهوی‌خواهان افراطی در آمریکا، رژیم صهیونیستی و نیروهای تندرو داخلی بودند و حالا هم با آنکه مذاکرات در دولت سید‌ابراهیم رئیسیِ کاملا اصولگرا که در انتخابات مورد حمایت تمام اصولگرایان قرار گرفت، در حال پیشروی است باز هم صداهای ناکوک از همان نیروها شنیده می‌شود. این مواضع در حالی است که به گفته بسیاری از کارشناسان اساسا تصمیمات کلان سیاست خارجی و مشخصا در موضوع مذاکرات هسته‌ای نه در دولت بلکه در نهادهای بالادستی اخذ می‌شود. افزون بر این رهبر انقلاب هم چند ماه پیش اشاره کردند که وزارت خارجه در این موضوع تصمیم‌گیرنده نیست. مخالفت کیهان، جلیلی و نیروهای همفکر آنها با مذاکرات و احیای برجام در شرایطی انجام می‌شود که اقتصاد ایران بیش از هر زمان نیازمند برقراری ارتباط با جامعه بین‌المللی است زیرا در سال‌های اخیر تحریم‌های سنگین آمریکا فشار بی‌سابقه‌ای بر مردم ایران وارد کرده است تا جایی که برخی باور دارند در استمرار وضعیت سخت اقتصادی، مخاطرات امنیتی وجود دارد.

البته واقعیت عرصه سایت خارجی با آنچه کیهان و جلیلی انتظار دارند، متفاوت است؛ برای مثال همین دیروز بود که محمود عباس‌زاده‌مشکینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی گفت: «طبق اخباری که از وین مخابره می‌شود شرایط برای یک توافق خوب مهیا شده است و پیشرفت‌هایی صورت گرفته، اما به نتیجه رسیدن این موضوع بستگی به طرف‌های مقابل دارد... بر اساس آخرین گزارش‌ها و جزئیات و طبق اظهارات آقای باقری‌کنی، روند مذاکرات را مثبت می‌دانستیم و دستاوردهایی هم داشتیم که با توجه به آنها، وضعیت رسیدن به توافقات را برد-برد می‌دانستیم، اما طی چند روز گذشته غربی‌ها به‌ویژه آمریکایی‌ها شیطنت می‌کنند و یک جنگ روانی راه انداختند».

حسین امیرعبداللهیان هم در گفت‌وگو با همتای روسی خود گفته است: «ایران به دنبال یک توافق خوب، اما در چارچوب منافع ملی و با رعایت خطوط قرمز خود در مذاکرات است».

حالا در چنین شرایطی از یک‌ سو کیهان و جلیلی و از سوی دیگر نمایندگان نزدیک به جبهه پایداری در مجلس هم گویا تمایل دارند سنگ جلوی توافق احتمالی بیندازند. برای مثال محمود نبویان، نماینده تهران به تازگی گفته است: «مشکلات زیادی در این توافق وجود دارد که ما باید به هوش باشیم... شاید بگویند کنگره مخالفت کند، این در حالی است که اکثر اعضای کنگره آمریکا دموکرات هستند و بایدن هم از همین جریان است. لازم نیست که مصوبه کنگره به آن صورت باشد، ما سه نوع داریم، یک دستور اجرائی و یک دستور اجرائی کنگره‌‌‌ای داریم که برای آن رأی نصف به‌علاوه یک کافی است. متأسفانه در توافق آماده‌شده این موارد وجود ندارد، به جای آنکه آنها به ما تضمین دهند از برجام خارج نمی‌‌‌شوند از زبان ما در این توافق آمده است که ایران می‌‌‌گوید بایدن گفته است مادامی که ایران به وظایفش عمل می‌کند، آمریکا از تعهداتش خارج نمی‌شود یعنی به جای اینکه ما از او تعهد بگیریم، از ما تعهد می‌گیرد. درباره اجرا هم قرار بود آمریکا تحریم‌ها را لغو کند، از سوی ما راستی‌آزمایی شود سپس در مجلس گزارش داده شود بعدا نمایندگان اجازه توافق را بدهند که متأسفانه هیچ‌کدام از این مراحل وجود ندارد. آن‌طور که من اطلاع دارم آمده است که غربی‌‌‌ها روی کاغذ خواهند نوشت تحریم‌ها را غیب کردیم یا برداشته‌‌‌ایم و ایران باید به سمت اجرای تعهدات برود».

حالا باید دید با وجود این مخالفت‌ها اولا چه نتیجه‌ای از وین به دست می‌آید و ثانیا تیغ رادیکال‌ها تا چه حد برش دارد؟