جزئیات جدید درباره عضویت ایران در سازمان شانگهای

یک تحلیل‌گر ارشد سیاست خارجی گفت: بخش قابل توجهی از چانه‌زنی‌ها برای عضویت در سازمان همکاری شانگهای در دوره‌های گذشته شکل گرفته که ما نتیجه آن در روز جمعه مشاهده کردیم. من تصور نمی‌کنم که محاسبات کشور‌های مخالف با عضویت ایران که البته چین و روسیه نقش قابل توجهی در پس پرده در خصوص آن داشتند با تغییر دولت‌ها در ایران تغییر کرده باشد.

به گزارش ایلنا، دیاکو حسینی در خصوص تائید عضویت ایران در سازمان همکاری شانگ‌های در پاسخ به این سوال که گفته می‌شود عضویت نهایی ایران در این سازمان منطقه‌ای پروسه‌ای یک الی دو ساله را طی خواهد کرد و همچنین استفاده از مزیت‌های این عضویت با توجه به تحریم‌های یکجانبه ایالات متحده و حضور ایران در لیست سیاه گروه ویژه اقدام مالی به طور کامل محقق نخواهد شد، گفت: سازمان همکاری شانگ‌های اساسا سازمانی است که برای تامین امنیت به طور مشخص در برابر تروریسم، افراط‌گرایی و جدایی‌طلبی تشکیل شده است، هرچند بعد‌ها عمدتا به واسطه رشد اقتصادی چین و اشتیاق این کشور برای سرمایه‌گذاری در کشور‌های آسیای مرکزی و فراتر از آن به نظر می‌رسد این سازمان به یک تسهیل‌کننده، هماهنگ‌کننده یا نزدیک‌کننده دیدگاه‌های مختلف در ابعاد اقتصادی هم تبدیل شده است.

با این حال اساسا ماهیت این سازمان جنبه اقتصادی ندارد ضمن اینکه عضویت در یک سازمان بین‌المللی ولو سازمانی که محتوا و ماهیت شرقی داشته باشد برای ما به معنای رهایی از محدودیت‌های اقتصادی تحریم و ناشی از تحریم نیست.

وی ادامه داد: همه این کشور‌ها ضمن اینکه عضو این سازمان هستند، در عین حال درون یک شبکه مالی بین‌المللی فعالیت می‌کنند که در آن فاز مقرراتی حاکم است و بخشی از این مقررات توسط قدرت‌های غربی و به خصوص ایالات متحده آمریکا نوشته شده و اداره می‌شود؛ بنابراین عضویت در این سازمان به آن‌ها این اجازه را نمی‌دهد که از این شبکه مالی بین‌المللی و مقررات و هنجار‌های آن تبعیت نکنند.

در نتیجه در مورد ایران هم شرایط همین گونه است و عضویت در این سازمان از آن جهت مفید است که کشور را وارد یک توافق چندجانبه‌گرایانه با کشور‌های منطقه کرده و عملا ایران را از انزوای وعده داده شده از سوی غرب دور می‌کند، اما در عین حال محدودیت‌هایی که پیش از این داشتیم ادامه خواهد داشت و روابط موثر با اعضای پیمان شانگ‌های را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

وی افزود: از همین رو من فکر نمی‌کنم عضویت در این سازمان ما را از تلاش برای رفع تحریم‌ها و رعایت استاندارد‌های مالی بین‌المللی بی نیاز کرد باشد و کشور‌های عضو این سازمان نیز تبعا تا زمانی که ایران تحت تحریم و در لیست سیاه FATF باشد، محدودیت‌هایی که پیش از این در روابط اقتصادی با ایران داشتند را خواهند داشت و این عضویت هیچ مزیتی ایجاد نخواهد کرد.

این کارشناس روابط بین‌الملل در پاسخ به این سوال که با توجه به روند ۱۶ ساله درخواست ایران برای عضویت در سازمان همکاری شانگ‌های و مخالفت برخی کشور‌های عضو با این موضوع در مقاطع مختلف، آیا می‌توان روی کار آمدن دولت سیزدهم را تسهیل‌گری در مساله تائید عضویت ایران دانست، گفت: عمر کوتاهی از دولت سیزدهم گذشته و هنوز وزارت امور خارجه این دولت هم فرصت کافی برای جا انداختن وزیر جدید در روند بوروکراسی این وزارت خانه را پیدا نکرده است. طبیعتا بخش قابل توجهی از چانه‌زنی‌ها در دوره‌های گذشته شکل گرفته که ما نتیجه آن در روز جمعه مشاهده کردیم.

من تصور نمی‌کنم که محاسبات کشور‌های مخالف با عضویت ایران که البته چین و روسیه نقش قابل توجهی در پس پرده در خصوص آن داشتند، با تغییر دولت‌ها در ایران تغییر کرده باشد و برداشت آن‌ها نسبت به این موضوع کاملا استراتژیک بوده است.

وی ادامه داد: شما می‌دانید که ایران مدت‌ها تحت تحریم‌های سازمان ملل بوده و تا زمانی که تحریم‌های شورای امنیت در خصوص ایران وجود داشت، زمینه برای عضویت فراهم نبود و این تحریم‌ها به صورت قانونی برداشته شده و تحریم‌های یکجانبه آمریکا هم مشکلی برای این مساله ایجاد نمی‌کند.

پیش از این کشور‌های عضو سازمان همکاری شانگهای نگران بودند ایران احتمالا در شرایط منازعه و جنگ نظامی با آمریکا قرار بگیرد که در این صورت اینکه یکی از کشور‌های عضو این سازمان در جنگ با آمریکا باشد با اهداف بلندمدت چین و روسیه و گرایش‌های آن‌ها هماهنگ نبود و حالا آن‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که چنین منازعه‌ای در آینده نزدیک رخ نخواهد داد.

این تحلیل‌گر سیاست خارجی همچنین در پاسخ به این سوال که قبول عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای تا چه میزان بر مذاکرات وین تاثیرگذار خواهد بود و آیا اساسا می‌تواند مزیتی برای جمهوری اسلامی ایران در روند کاهش تحریم‌ها در مذاکره با ۱+۴ داشته باشد، گفت: در غرب به خصوص در آمریکا با توجه به هراسی که نسبت به خیزش و افزایش نفوذ جهانی چین وجود دارد، این نگرانی هم وجود دارد که ایران به طور کامل در مدار چین و روسیه قرار بگیرد، البته این نگرانی در همه جناح‌های سیاسی آمریکا مشترک نیست، اما بخشی از آمریکایی‌ها همیشه این نگرانی را داشته‌اند.

با این حال عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای الزاما به این معنا نیست که ایران به طور کامل در مدار چین و روسیه غلطیده و نگرانی‌ها در آمریکا را تشدید کند و باید توجه داشته باشیم هند و پاکستان به عنوان دو متحد آمریکا هم در این سازمان حضور دارند و کشور‌های آسیای مرکزی هم روابط بسیار خوبی با ایالات متحده دارند.

وی افزود: بنابراین عضویت در این سازمان به آن معنا نیست که همه اعضا در اتحاد با چین و روسیه قرار گرفته‌اند در نتیجه من فکر نمی‌کنم عضویت در سازمان همکاری شانگهای معادلات مرتبط با مذاکرات احیای برجام را تغییر دهد، اما همچنان فارغ از این سازمان، روابط دوجانبه ایران با چین و روسیه از نظر برخی از آمریکایی‌ها می‌تواند در بلندمدت عامل نگرانی محسوب شود، ولی نه در آن میزان که گفتگو‌های پیش روی ما در وین را تحت تاثیر مستقیم قرار دهد؛ بنابراین من با این فرضیه که عضویت در این سازمان به ما دست بالاتری در مذاکرات آینده با غرب خواهد داد موافق نیستم.