پاکسازی‌ بزرگ محمد بن‌سلمان

سازمان نظارت و مبارزه با فساد عربستان موسوم به «نزاهه» از بازجویی از ۴۶۱متهم در پرونده‌های کیفری و اداری و بازداشت موقت ۲۰۷ شهروند و مقیم این کشور خبر داد. «نزاهه» در بیانیه‌ای در همین رابطه اعلام کرد که این ۲۰۷کارمند از ۱۱ وزارتخانه بودند.

در این بیانیه آمده است: «بازداشت‌شدگان متهم به دریافت رشوه، سوءاستفاده از قدرت و تقلب هستند.» الجزیره در گزارش ۱۰ آگوست در همین رابطه نوشت، نزاهه روز دوشنبه این دستگیری‌ها را اعلام کرد. نام این بازداشتی‌ها اعلام نشده است. تسویه‌های ولیعهد از اواخر سال ۲۰۱۷ آغاز شد. این امر به محمد کمک کرد تا قدرت خود را مستحکم‌تر کند و ۱۰۶ میلیارد دلار از این دستگیری‌ها عاید خزانه دولت سازد. شهروندان عربستان بار‌ها از فساد در دستگاه‌های دولتی شکایت کرده بودند. آن‌ها معتقد بودند که بخش زیادی از بودجه‌های دولتی از سوی اصحاب قدرت یا تلف می‌شود یا در جای نادرستی هزینه می‌شود.

نزاهه اعلام کرد که بازداشتی‌ها به دادستانی گسیل شده‌اند. دستگیرشدگان طیفی از نیرو‌های گارد ملی و وزرا از جمله وزرای دفاع، کشور، بهداشت و دادگستری را شامل می‌شود.

در ماه آوریل نزاهه اعلام کرده بود که ۱۷۶ نفر را از دستگاه‌های دولتی بازداشت کرده است. آن‌ها هم به‌دلیل فساد بازداشت شده بودند. در سال ۲۰۱۷، بیش از ۳۰۰ شاهزاده، چهره دولتی و تجاری که نمادی از نخبگانی بودند که حول خاندان سعودی و شبکه وسیع حامیانش تجمع کرده بودند با فرمان ولیعهد عربستان به‌دلیل مبارزه با فساد دستگیر شدند.

آن‌ها در هتل «ریتز کارلتون» در ریاض به مدت چندین هفته یا حتی چند ماه در بازداشت بودند. هتل لوکس و گران‌قیمت ریتز کارلتون جایی بود که مدیران و میهمانان مهم خارجی در آن اقامت می‌کردند. اما این هتل به بازداشتگاه موقت شاهزادگان سعودی تبدیل شد. این هتل به بازداشتگاهی لوکس برای نگهداری برخی از ثروتمندان خاورمیانه تبدیل شده بود. اتاق‌های آن شامل اتاق خواب در مقیاس سلطنتی، آب گرم برای حمام کردن، رستوران‌های فوق‌لوکس و ۵۲ هکتار باغ است. این هتل همان جایی است که ترامپ هنگام سفر به عربستان در آنجا اقامت کرد. این هتل در قاموس خارجی‌ها «داووسی در صحرا» نامیده می‌شود. حدود ۳۵۰۰ مقام خارجی، تاجر بین‌المللی، کریستین لاگارد رئیس صندوق بین‌المللی پول و بسیاری دیگر در این سطح در این هتل اقامت گزیده‌اند. گفته می‌شود در یکی از کنفرانس‌های همین هتل بود که او طرح بلندپروازانه ۲۰۳۰ خود را اعلام کرد.

متعب بن‌عبدالله، ولید بن‌طلال و ترکی بن‌ناصر، سه شاهزاده عربستانی هستند که به دست محمدبن‌سلمان، ولیعهد این کشور بازداشت شدند. بسیاری از این زندانیان به زندان منتقل شدند و برخی هم به تادیبگاه‌ها. این در حالی است که گفته شده برخی از این شاهزاده‌ها و مقام‌ها مورد ضرب و شتم هم قرار گرفته‌اند.

غول ساختمانی عربستان «بکر بن‌لادن» هم در زمره بازداشتی‌ها بود. (روزنامه دنیای‌اقتصاد گزارش‌های مفصلی در این رابطه منتشر کرده بود از جمله: «زنـدان شاهزاده‌ها» مورخ ۱۶ آبان ماه ۹۶؛ «پاکسازی برای سلطنت محمد» مورخ ۲۱ آبان ماه ۹۶). در هر حال، به نوشته الجزیره، سال گذشته هم دو مقام عالی‌رتبه دیگر برکنار شده و به دادگاه معرفی شدند. این مقام‌ها عبارت بودند از سپهبد «فهدبن‌ترکی بن عبدالعزیز» (شاهزاده‌ای که ناظر بر عملیات سعودی در یمن بود) و فرزندش شاهزاده «عبدالعزیز بن فهد بن ترکی» که معاون استاندار در منطقه جوف بود.

این پاکسازی‌ها به دستور محمد بن‌سلمان، ولیعهد ۳۲ساله عربستان سعودی صورت می‌گیرد. او قرار است به‌طور رسمی پس از پدر خود تاج و سلطنت را به ارث ببرد؛ هرچند اداره‌کننده واقعی کشور هم درحال حاضر خود اوست و وی قول داده که عربستان را به یک کشور مدرن تبدیل کند.

برای اینکه وی به هدف خود برسد تصمیم گرفته است به سراغ نخبگان سعودی برود که در میان آن‌ها چندین شاهزاده هم وجود دارد که گروه آخری متهم به دریافت رشوه و ایجاد هزینه روی پروژه‌ها هستند. خطر بی‌ثباتی سیاسی در کشوری که بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت در دنیا است، وجود دارد.

در این شرایط توانایی شاهزاده سلمان برای حکومت بدون قید و شرط بستگی به این دارد که پاکسازی وی موفقیت‌آمیز بوده باشد. شاهزاده محمد بر این باور است که اگر تغییرات صورت نگیرد، کشور غرق بحران اقتصادی خواهد شد و همین امر می‌تواند موجبات ناآرامی‌ها را در عربستان سعودی فراهم کند. این مساله می‌تواند خانواده سلطنتی را تهدید و عربستان را در رقابت منطقه‌ای خود با ایران تضعیف کند.