حمله تازه کیهان به ظریف

فرارو- آخرین گزارش وزارت خارجه از برجام به مجلس و نامه ظریف با دو واکنش متفاوت از سوی رسانه‌های روبه رو شده است. اصلاح طلبان این گزارش را "تاریخی" ارزیابی کرده‌اند اما روزنامه کیهان به شدت از این گزارش و نامه ظریف انتقاد کرده است، روزنامه جوان نیز آن را اعترافی دیرهنگام از سوی ظریف دانسته است.

به گزارش فرارو، بیست و دومین گزارش سه ماهه وزارت امور خارجه در مورد اجرای برجام تقدیم کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شد. بخشی از این گزارش مهم شامل آخرین وضعیت احیای برجام و مذاکرات صورت گرفته در وین است.

۴۴ صفحه از این گزارش ۲۶۲ صفحه ای در قالب ۱۴ بخش به ارائه گزارشی از تحولات برجام در طول شش سال گذشته پرداخته است و مابقی به نامه نگاری ها و اسناد مربوط به برجام اختصاص دارد.

در بخشی از این گزارش مفصل آخرین اتفاقات مذاکرات وین و لیستی از تحریم هایی که در صورت توافق لغو می شوند منتشر شده است. در این گزارش دستاوردهای برجام هم ذکر شده است. در کنار آن ظریف از حملات به خود و همکارانش نیز انتقاد کرده است.  در بخش دیگری نیز نامه ای از سوی ظریف منتشر شده که در آن از برخی رویکردها پس از برجام نسبت به توافق انتقاد شده است. 

گزارش تاریخی

این گزارش مهم وزارت خارجه و نامه ظریف مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت. رسانه های اصلاح طلب آن را گزارشی تاریخی ارزیابی کردند.

اعتماد به بخشی از گزارش ظریف توجه کرده که درباره مذاکرات وین است. در گزارش آمده است: «مذاکرات وین در آخرین هفته‌های کاری دولت دوازدهم به چارچوب یک توافق محتمل برای رفع تحریم‌های غیرقانونی ایالات متحده امریکا نزدیک شده و امیدوارم در ابتدای دولت سیزدهم با دستیابی به تمامی حقوق ملت بزرگ ایران تکمیل و موجب خرسندی و رضایت مردم عزیز ایران شود.»

اعتماد نوشت: "این جملات شاه‌بیت آخرین گزارش دوره‌ای محمدجواد ظریف به مجلس شورای اسلامی درباره چند و، چون توافق هسته‌ای ایران با ۱+۵ بود."

به اعتقاد این روزنامه ظریف با یک تیر چند نشان زده است. از جمله: "ثبت بی‌واسطه روند تولد توافق هسته‌ای، رونمایی از فضای بین‌المللی، سیاسی، اقتصادی و امنیتی که مذاکرات در آن آغاز شد و به نتیجه رسید، گزارش واقع‌بینانه و کارشناسی درباره وضعیت اقتصادی ایران پیش از برجام در سایه تحریم‌ها، پس از آغاز مذاکرات در سایه توافق موقت ژنو، پس از برجام در سایه رفع تحریم‌های مرتبط با فعالیت‌های هسته‌ای ایران و پس از خروج ایالات متحده از توافق و بازگشت تمام تحریم‌های هسته‌ای به علاوه گسترده‌تر شدن دامنه تحریم‌ها،  پاسخ به بخش قابل توجهی از شبهه‌ها و انتقاد‌ها به متن برجام و نحوه اجرای آن،  پاسخ مستدل و مستند به ادعا‌ها درباره عدم رعایت خطوط قرمز تعیین شده برای تیم مذاکره‌کننده، ارایه اسناد و مدارک فنی هسته‌ای درباره وضعیت برنامه هسته‌ای ایران پیش از برجام، در سایه برجام و پسابرجام، رد ادعا‌ها درباره تعطیل شدن برنامه هسته‌ای ایران در سایه برجام و..."

روزنامه شرق نیز گزارش ظریف را "برای ثبت در تاریخ" دانسته است. 

شرق درباره این گزارش نوشت: «گزارش گذشته، شرح حال و توصیه برای آینده؛ بیست‌ودومین و آخرین گزارش وزارت خارجه درباره توافق هسته‌ای با طول و تفصیل فراوان، هم‌زمان آنچه را در روند مذاکرات برجام و پس از اجرای آن به دست آمده تشریح می‌کند، مشکلات و موانع داخلی و خارجی و به‌خصوص چالش‌آفرینی‌ها را تبیین می‌کند که در صحنه سیاسی کشور بر سر راه تلاش‌های دیپلماتیک و سودمندی آنها مانع‌تراشی می‌کرد، وضعیت فعلی را توضیح می‌دهد و نقشه راه و چشم‌اندازی برای آینده توصیف و اقداماتی را مشخص می‌کند که انجام آنها می‌تواند منافع ملی را حفظ و تأمین کند.»

روزنامه سازندگی هم گزارش روز گذشته وزارت خارجه را "حرف آخر ظریف" دانسته است.

اعتراف دیرهنگام

اما رویکرد رسانه‌ها اصولگرا دو گانه بود. 

روزنامه کیهان به شدت از گزارش وزارت خارجه انتقاد کرد. 

این روزنامه نوشت: "وزارت امورخارجه دولت تدبیر و امید آخرین گزارش برجامی خود را هم منتشر کرد. گزارش بیش از 200 صفحه‌ مملو از ادعاهای دور از واقعیت و دستاوردهای خیالی در جاده‌ای یکطرفه." 

کیهان وزارت خارجه را متهم به "تطهیر" آمریکا کرده و نوشته است: "وزارت امور خارجه در گزارش مذکور این‌گونه القاء کرده که آمریکا و اروپا پذیرفته‌اند که تحریم‌ها را لغو کنند و اگر توافق در وین حاصل شود، لغو تحریم‌ها را در پی خواهد داشت."

این روزنامه به نامه ظریف در ذیل گزارش انتقاد کرده و نوشته است: «متأسفانه آقای ظریف حتی در هفته‌های پایانی دولت نیز حاضر نیست که به خسارت محض برجام اذعان کرده و بابت قصور و تقصیرهای دولت و وزارت خارجه در ریل‌گذاری سیاست خارجی در 8 سال اخیر از مردم عذرخواهی کند.»

کیهان افزود: "ظریف به‌جای عذرخواهی از مردم و اذعان به قصور و تقصیرها، به دستاوردتراشی و بزک برجام روی آورده است."

کیهان همچنین گزارش وزارت خارجه را «تحریف تاریخ» دانست و تاکید کرد: «آقای ظریف! با دستاوردتراشی و تبرئه دشمن نه برجام روسفید می‌شود نه دولت!»

اما در سوی دیگر روزنامه جوان وابسته به سپاه پاسداران بخشی از نامه ظریف را مورد توجه قرار داده که در آن از رویکردهای داخلی پس از برجام انتقاد کرده است. 

در بخشی از نامه ظریف به مجلس آمده است: «اگر در مورد ضرورت کار متوازن با شرق و غرب به یک اجماع ملی رسیده بودیم و از یکسو با خوش خیالی، دوستان دوران سختی را در سراب طمع سرازیر شدن شرکت‌های غربی از خود نرنجانده بودیم و از سوی دیگر از همه امکانات برجام برای ایجاد منافع اساسی اقتصادی برای همه کنشگران - به شمول شعبات خارجی شرکت‌های امریکایی- بهره برده بودیم، دوستانمان هم سرخورده نمی‌شدند و در دوران سختی رهایمان نمی‌کردند».

جوان این تاکید وزیر خارجه را «اعترافی تلخ و دیرهنگام» تفسیر کرده است. 

این روزنامه در یادداشتی نوشت: «گزاره‌ای که محمدجواد ظریف به آن پرداخته دارای دو نکته مهم است؛ یکی آنکه در ساختار اقتصادی و سیاسی کشور، تصمیم‌گیران به امید ورود شرکت‌های غربی، شرکا و همراهان قبلی را فراموش کردند و دیگری آنکه اگر از فرصت برجام برای سرمایه‌گذاری استفاده می‌شد، تحریم‌ها دیگر باز نمی‌گشت یا حداقل برای تشدید تحریم‌ها مانعی می‌شد.»

جوان به ظریف انتقاد کرد و افزود: «او به شکلی در نقش کارشناس بی‌طرف ظاهر شده که گویا فراموش کرده شخص شخیص خودش، مسئولیت دستگاه دیپلماسی کشور را بر عهده داشته است و باید روابط را به گونه‌ای تنظیم می‌کرد که دوستان روز‌های تحریم، از مواضع دولت تدبیر و امید ناامید نشوند به‌طوری که همکاری‌های خود را با تهران کاهش دهند.»