پیشنویس اولیه اساسنامه فدراسیون فوتبال در سال ۹۹ منتشر شد که نشان از تغییرات اساسی نسبت به گذشته دارد.
اصلاح اساسنامه فدراسیون فوتبال روز گذشته (چهارشنبه) با پایان یافتن مهلت اعضای مجمع برای ارسال تغییرات پیشنهادی یک قدم دیگر پیش رفت. حالا میتوان امیدوار بود با سرعت بیشتر در دستور کار هیئت رئیسه برای تایید و سپس رای گیری در مجمع فدراسیون برای تصویب و ارائه آن به فیفا قرار گیرد تا شرایط برگزاری انتخابات فراهم شود.
روند اصلاح اساسنامه فدراسیون فوتبال از سال گذشته و با حضور نمایندگان فیفا و AFC آغاز شد، اما به مرحله اجرا نرسید تا پس از تعیین تاریخ ۲۵ اسفندماه ۹۸ برای برگزاری انتخابات، مشخص شود فیفا چندین بار پیگیر تایید اساسنامه جدید بوده و حالا نیز تا اصلاح نشدن آن، اجازه برگزاری انتخابات را نمیدهد. از همینرو انتخابات لغو شد تا اصلاح اساسنامه در دستور کار قرار بگیرد و حالا پیش نویس اولیه آن برای ارائه به هیئت رئیسه آماده شده است.
مهدی محمدنبی دبیرکل فدراسیون فوتبال از اعضای مجمع خواسته بود پیشنهادات خود را در فرآیند اصلاح اساسنامه تا تاریخ ۲۷ فروردینماه ارسال کنند. بخشی از این پیشنهادات به فدراسیون فوتبال رسیده که موارد مورد نظر اعضای مجمع است. هر چند پیش نویس اولیه اساسنامه نیز طبق آنچه فیفا خواسته بود آماده شده و قرار است به زودی همراه با پیشنهادات اعضای مجمع در اختیار هیئت رئیسه قرار گیرد تا پس از تایید نهایی، برای مجمع ارسال شود.
در این بین تغییرات کلی و جزئی زیادی در اساسنامه به وجود آمده است که شامل بخشهای مهمی میشود. از جمله تغییر در ماده یک اساسنامه که مربوط به نام و تشکیلات حقوقی است و ذیل آن به تعریف جایگاه حقوقی فدراسیون پرداخته است. این ماده در دو بخش مجزا پیشنهاد شده که در پیشنهاد اول آمده است؛
"۱- فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی ایران که در این اساسنامه فدراسیون نامیده میشود، طبق قانون الحاق به موسسات و نهادهای عمومی غیردولتی مصوب ۱۳۷۶ مجلس شورای اسلامی ایجاد و به عنوان بالاترین مرجع ذی صلاح در رشتههای ورزشی فوتبال، فوتسال و فوتبال ساحلی تشکیل شده و در چارچوب این اساسنامه با هماهنگی وزارت ورزش و جوانان و کمیته ملی المپیک و رعایت قوانین و مقررات ملی و بینالمللی فعالیت مینماید. "
پیشنهاد دوم برای تغییر این ماده نیز تعریفی نزدیک به همین تعریف دارد، اما در این پیشنهاد آمده است؛ "فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی ایران که در این اساسنامه فدراسیون نامیده میشود طبق ماده ۵۸۴ قانون تجارت تشکیل و به عنوان موسسه غیر تجاری به شماره ثبت ۴۱۷۲۷ و شناسه ملی ۱۴۰۰۶۷۸۹۴۲۳ به ثبت رسیدهو به عنوان بالاترین مرجع ذی صلاح در رشتههای ورزشی فوتبال، فوتسال و فوتبال ساحلی تشکیل شده و در چارچوب این اساسنامه، با هماهنگی وزارت ورزش و جوانان و کمیته ملی المپیک و رعایت قوانین و مقررات ملی وبین المللی فعالیت مینماید. "
در تغییرات بخش اول این اساسنامه که یکی از پر چالشترین بخشهاست و به تعریف دولتی یا غیر دولتی بودن فدراسیون میپردازد، در ماده ۲ و ۳ آمده است که؛ "۲- فدراسیون دارای شخصیت حقوقی مستقل برای تصمیم گیری در امر فوتبال است. ۳-فدراسیون از نظر اداری و مالی و استخدامی تابع مقرراتی است که در چارچوب اختیارات قانونی به تصویب مجمع عمومی میرسد. "
اساسنامه پیشنهادی بخشهای متنوع زیادی دارد، اما در قدم اول باید بخشهای پر بحث و چالش برانگیز آن را مورد بررسی قرار داد، درست مانند ماده ۱۹ که ذیل فصل پنجم و مجمع عمومی به اعضای مجمع و آرای آنها ارتباط دارد.
در ماده ۱۹ با تغییرات عمدهای نسبت اساسنامه سال ۹۰ مواجه میشویم که شاید مهمترین آن حذف وزیر ورزش و جوانان و معاون او از میان اعضای مجمع باشد. هرچند در این اساسنامه پیشنهادی هنوز یک نفر به عنوان نماینده وزارت ورزش و جوانان حق حضور در مجمع را دارد.
سهمیه باشگاهها با تغییرات فراوانی در شکل حضور آنها و البته تعداد نمایندگان این بخش مواجه شده که این تغییرات شامل افزایش سهمیه بانوان نیز، میشود. بانوان حتی در میان نماینده مربیان، داوران و بازیکنان نیز سهمی برابر با آقایان دارند تا به این شکل احتمالاً شاهد حضور پررنگ آنها در مجمع آینده باشیم. در این میان دیگر اعضای ایرانی کمیتههای اجرایی AFC یا فیفا نمیتوانند در مجمع حضور پیدا کنند که حذف این بخش نیز یکی دیگر از تغییرات خواهد بود، اما افزایش نفرات مجمع از ۷۵ عضو به ۹۳ عضو، میتواند به قدرت مجمع بیفزاید. در بخش مجمع تغییرات دیگری نیز از جمله شرایط برگزاری مجامع مختلف ایجاد شده که جزئیات قابل پرداخت در این مقطع نیست.
ذیل فصل ششم اساسنامه پیشنهادی که مربوط به هیئت رئیسه است، تغییرات قابل توجهی ملاحظه میشود. ماده ۳۱ که مربوط به ترکیب هیئت رئیسه است، حذف یکی از نواب رئیس و همچنین تغییر در شکل هیئت رئیسه را به دنبال داشته که البته با افزایش تعداد نفرات همراه خواهد بود.
در این بخش دو پیشنهاد برای ترکیب هیئت رئیسه وجود دارد که در پیشنهاد اول شامل ۱۳ نفر میشود که در بخش الف. توسط مجمع انتخاب یا برکنار میشوند. این اعضا شامل ۱-رئیس فدراسیون ۲-نایب رئیس فدراسیون ۳-نایب رئیس امور بانوان ۴-یک نفر عضو به عنوان نماینده هیئتهای استانها ۵-یک نفر عضو به عنوان نماینده باشگاههای حاضر در مسابقات فوتبال ۶-یک نفر عضو به عنوان نماینده باشگاههای حاضر در مسابقات فوتسال ۷-چهار نفر عضو به عنوان کارشناس که سابقه فوتبالی دارند؛ همچنین در بخش ب. پیشنهاد شده است رئیس سازمان لیگ و دبیر کل فدراسیون فوتبال به عنوان اعضای انتصابی در هیئت رئیسه حضور داشته باشند.
پیشنهاد دوم، اعضای انتخابی و انتصابی هیئت رئیسه فدراسیون فوتبال را با ۱۱ عضو تعریف کرده که در آن اعضا شامل ۱-رئیس فدراسیون ۲-نایب رئیس فدراسیون ۳-نایب رئیس امور بانوان ۴-یک نفر عضو به عنوان نماینده هیئتهای استانها ۵-یک نفر عضو به عنوان نماینده باشگاههای حاضر در مسابقات فوتبال ۶-یک نفر به عنوان نماینده بانوان ۷-سه نفر عضو به عنوان کارشناس که سابقه فوتبالی دارند و همچنین پیشنهاد عضویت رئیس سازمان لیگ و دبیر کل فدراسیون فوتبال به عنوان نفرات انتصابی در این پیشنهاد، به قوت خود باقی است. در هر دو پیشنهاد نیز شرایط استعفا، برکناری یا هرگونه تغییر اعضای هیئت رئیسه ذیل این دو پیشنهاد آمده است.
در بخش هیئت رئیسه تغییرات زیادی در جزئیات ایجاد شده که کاهش سن و فراهم شدن شرایط حضور افراد به شرط اینکه کمتر از ۳۰ سال نباشند و البته افزایش سقف سنی تا ۶۶ سال، حذف پیش شرط سابقه مدیریتی و همچنین محدود کردن حضور آنها بیش از دو دوره متوالی از نکات قابل توجه در این بخش است. پیشتر حداقل و حداکثر سن برای حضور در هیئت رئیسه ۳۵ و ۶۵ بود.
ذیل ماده ۳۳ که مربوط به ثبت نام و عضویت در هیئت رئیسه میشود، شرایط با تغییرات چشمگیری مواجه شده است. از جمله اینکه نامزد ریاست فدراسیون به جای معرفی از سوی ۱۰ عضو مجمع، میتواند با معرفی یک عضو حقوقی مجمع و البته تایید ۷ عضو دیگر در انتخابات حضور پیدا کند. نامزدهای نواب رئیسی و اعضای هیئت رئیسه نیز به همین شکل میتوانند در انتخابات شرکت کنند، با این تفاوت که هر کدام از آنها به جز معرفی کتبی از یک عضو حقوقی مجمع، نیاز به تاییدیه ۵ عضو دیگر خواهند داشت. شرایط برگزاری جلسات، اختیارات و مصوبات هیئت رئیسه نیز تغییراتی را به همراه داشته است.
در ماده ۳۸ اساسنامه پیشنهادی که مربوط به نامزدهای ریاست فدراسیون فوتبال است، پیش شرط داشتن حداقل ۱۰ سال سابقه مدیریتی که باید ۵ سال آن در ورزش باشد، به قوت خود باقی است، اما جالب اینکه فضا حتی برای حضور افرادی که ۳۰ سال سن دارند، فراهم خواهد بود تا بلکه با کمتر شدن محدودیت سنی، شاهد حضور چهرههای جوانتری در انتخابات و حتی ریاست فدراسیون فوتبال باشیم. شرط سنی ریاست حداقل ۳۰ و حداکثر ۶۶ سال اعلام شده در حالی که پیشتر ۳۵ و ۶۵ سال بود.
بخش هفتم اساسنامه پیشنهادی فدراسیون فوتبال به معرفی و شرایط کمیتههای دائمی و موقت اختصاص دارد. شاید مهمترین تغییری که در این بخش و ذیل ماده ۴۰ آن قابل مشاهده است، کاهش چشمگیر تعداد کمیتههاست که پیش از این در اساسنامه ۱۶ کمیته به چشم میخورد که البته بخشی از آنها غیرفعال بودند و در صورت تایید و تصویب این اساسنامه به ۱۰ کمیته کاهش خواهند یافت. در این بین کمیته امور مالی به بخش کمیتهها اضافه خواهد شد، اما کمیتههای فوتسال و فوتبال ساحلی ادغام میشوند و کمیتههای جوانان، رسانهها، آموزش، حقوقی و تدوین مقررات، مطالعات راهبردی و همچنین مسئولیتهای اجتماعی و بازی جوانمردانه باید حذف شوند. در ذیل بخش هفتم تعریف، شرح وظیفه و شرایط هر کمیته با جزئیات اعلام شده است.
فصل هشتم این اساسنامه به معرفی دبیرخانه اختصاص دارد که در آن معرفی دبیرکل، وظایف و اختیارات این پست مهم ذیل آن قرار گرفته است. در ماده ۵۳ که ذیل این فصل آمده، شرایط انتصاب و وظایف دبیرکل در دو بخش الف. و ب. تعریف شده که در این ماده نیز با تغییرات روبهرو هستیم. مهمترین تغییر این بخش کاهش سابقه مدیریتی برای تصدی پست دبیرکلی است که پیش از این نیازمند ۱۰ سال سابقه کار بود، اما حالا فردی با ۵ سال سابقه کار مشروط به حضور در اداره تشکیلات ورزش میتواند دبیرکل فدراسیون فوتبال شود.
رکن مستقل قضایی که فصل نهم این اساسنامه محسوب میشود، یکی از مهمترین موارد مورد تاکید فیفا بوده است. پیش از این ارکان قضایی فدراسیون فوتبال با پیشنهاد رئیس و تصویب هیئت رئیسه انتصاب میشدند، اما فیفا تاکید کرد برای حفظ استقلال ارکان قضایی آنها باید از سوی مجمع انتخاب شوند و انتصاب آنها توسط رئیس و هیئت رئیسه تخلف است. از همینرو در ماده ۵۴ اساسنامه چند نکته تغییر کرده است که شاید ابتدا باید به ادغام کمیته انضباطی و اخلاق اشاره کرد. همچنین انتخاب آنها پس از معرفی از سوی هیئت رئیسه از سوی مجمع صورت میپذیرد، هرچند معاونها و اعضای کمیتههای انضباطی/ اخلاق و استیناف همچنان با تصویب هیئت رئیسه انتصاب خواهند شد. مشخص کردن تعداد اعضای این کمیتهها نیز با هیئت رئیسه است. ذیل مادههای ۵۵ و ۵۶ که به معرفی و شرح وظایف دو کمیته رکن قضایی اختصاص دارد، آمده که رئیس، معاونان و اعضای آنها باید تجربیات قبلی در حوزه فوتبال داشته باشند.
فصل دهم اساسنامه سایر ارکان فدراسیون را معرفی میکند که شامل کمیته مستقل انتخابات، کمیته صدور مجوز باشگاهها و حسابرسان مستقل است. در ماده ۵۹ که مربوط به کمیته مستقل انتخابات است، نکات مدنظر فیفا از جمله ارائه کدهای انتخاباتی را گنجاندهاند. کمیته صدور مجوز باشگاهها نیز که ماده ۶۰ اساسنامه است، پیش از این با نام کمیته صدور مجوز حرفهای باشگاهها در سازمان لیگ فعالیت میکرد که از این پس در فدراسیون فوتبال خواهد بود.
این اساسنامه شامل ۱۵ فصل است که توضیح هر کدام از این فصلها به صورت جداگانه و مفصل وجود دارد. اساسنامهای که همراه با پیشنهادات اعضای مجمع و اعمال احتمالی برخی تغییرات به زودی باید در هیئت رئیسه فدراسیون فوتبال تایید شود و سپس با اعلام زمان برگزاری مجمع، در اختیار اعضای مجمع قرار گیرد و پس از رای گیری به تصویب برسد. تمام این مراحل نیز از سوی فیفا بررسی خواهد شد تا پس از تایید اساسنامه شرایط برای برگزاری انتخابات فراهم شود.