فرارو- پس از گذشت چند روز از استعفای ناگهانی و تعجب برانگیز سعد حریری نخست وزیر لبنان، مواضع قدرت های جهان نسبت به این استعفا روشن می شود. دولت آمریکا از دولتها و گروههای سیاسی خواسته است "در این مقطع حساس" به حاکمیت، استقلال و قانون اساسی لبنان احترام بگذارند.
به گزارش فرارو، کاخ سفید در اطلاعیه خود سعد حریری را همچنان نخستوزیر لبنان و متحد ایالات متحده آمریکا خطاب کرده است. این موضع دولت آمریکا هم گام با موضع دولت لبنان و گروه مختلف سیاسی این کشور است. حزب الله لبنان نیز استعفای حریری در عربستان را به رسمیت نشناخته است.
در اطلاعیه کاخ سفید به دولتها و احزاب سیاسی هشدار داده شده است که آمریکا از هر تحرک نظامی جلوگیری خواهد کرد؛ از جمله "فعالیت شبهنظامیان لبنان و هر نیروی خارجی که ثبات و نظم داخلی لبنان را بر هم بزند، یا از خاک لبنان برای تهدید دیگران استفاده کند."
بیانیه کاخ سفید نشانههایی از تغییر موضع آمریکا درباره ماجرای استعفای سعد حریری دارد.
دونالد ترامپ در ابتدا و بلافاصله از اقدام ولیعهد سعودی حمایت بیقید و شرط نشان داد اما بیانیه کاخ سفید بدون اشاره به استعفا، سعد حریری را همچنان نخستوزیر لبنان خوانده است.
دیروز، رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا، در اولین واکنش رسمی بعد از استعفای حریری، درباره جنگهای نیابتی منطقه هشدار داده بود.
در همین حال اروپا نیز نسبت به تحولات لبنان نگران است. امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه روز شنبه در یک گفتگوی تلفنی با میشل عون، همتای لبنانی خود بر حفظ تمایمیت ارضی و وحدت لبنان تاکید کرد.
مکرون روز جمعه به صورت غیر منتظره به ریاض، پایتخت عربستان سفر کرد تا با مقامات این کشور بویژه درباره بحران لبنان گفتگو کند. وی در این سفر با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان دیدار کرد. فرانسه مواضع عربستان را درباره ایارن تند می داند.
سعد حریری، نخستوزیر لبنان، چند روز پیش به طور ناگهانی در حالی که در عربستان سعودی بود، اعلام استعفا کرد و با انتقاد از ایران و حزبالله لبنان گفت جانش در خطر است.
میشل عون، رییس جمهور لبنان، استعفای حریری را نپذیرفته است. او درباره موقعیت نخستوزیر لبنان ابراز نگرانی کرده و خواستار بازگشت او از عربستان شده است.
رویکرد اروپا و آمریکا نسبت به تحولات منطقه به خصوص لبنان چه خواهد بود؟
علی بیگدلی استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل بین الملل در این باره به فرارو گفت: «به نظر من این یک استراـژی مشترک است که مستشاران آمریکایی و اسرائیلی طراحی کرده اند و عربستان آن را اجرا می کند. هدف این استراتژی محدود کردن حوزه های نفوذ ایران در منطقه است. این چیزی است که هر روز می تواند گسترش یابد، اقدامات تازه عربستان از رویه پیشین این کشور علیه ایران خیلی جدی تر است.»
او افزود: «یعنی سه کشور عربستان، اسرائیل و آمریکا به دنبال این هستند که مانع نفوذ ایران در منطقه شوند و مناطق ذی نفوذ سیاسی ایران را کاهش دهند و ایران را به پشت مرزهای خودش برگردانند. هدف اصلی این است. اقداماتی که می بینید گوشه کوچکی از آن طرح بزرگ است.»
او درباره موضع احتمالی اتحادیه اروپا در این باره گفت: «سفر چند روز پیش امانوئل مکرون به عربستان و ابوظبی از این ناشی می شود که با به هم ریختگی اوضاع خاورمیانه اروپا هم بازارهایش را از دست می دهد. مخصوصا فرانسه به دلیل بحران اقتصادی که دارد به دنبال بازار می گردد بهترین بازارش هم کشورهای عربی هستند. ایران هم بازار خوبی برای فرانسه است. توتال با ایران قراداد امضا کرده است. آنها به دنبال امضا قرارداده ای دیگر با ایران هستند.»
به گفته این تحلیلگر مسائل بین الملل "فرانسه به دنبال آن است که به گونه ای مسئله خاورمیانه به خصوص مسئله لبنان را که این کشور از گذشته های دور روی آن حساسیت دارد مهار کند تا با مذاکره قضیه حل شود. چرا که این ماجرا اگر به جنگ ختم شود و عربستان با متحدان منطقه ای خود به لبنان حمله کند تمام خاورمیانه به هم خواهد ریخت و وضعیت بسیار خطرناکی به وجود خواهد آمد. بنابراین هدف اصلی اتحادیه اروپا کاهش تنش و به دنبال آن حفظ بازارهایش است."
این کارشناس مسائل سیاست خارجی تاکید کرد: «پیشنهاد من این است که مقامات کشورمان با اتحادیه اروپا رابطه بیشتری برقرار کنند تا بتوانند جلو بحران را بگیرند. اگر قرار باشد این سناریو اجرا شود مشکل بزرگی برای منطقه به وجود خواهد آورد. اتحادیه اروپا مخصوصا فرانسه می توانند در متوقف کردن عربستان و متحدانش و حتی اسرائیل نقش بازی کنند و مانع از ان شوند که منطقه را به آتش بکشند.»
بیگدلی درباره موضع آمریکا نسبت به وقایع لبنان و عربستان و تفاوت موضع ترامپ و تیلرسون گفت: «احتمالا اختلاف دیدگاه در آمریکا وجود دارد. ترامپ مدعی است که برای جبران زیان های گذشته آمده است، زیان هایی که آمریکا را متضرر کرده است. او می گوید منافع ملی آمریکا برایش مهم است ونه چیز دیگری. از سوی دیگر تیلرسون سیاستمدار قابل احترام و معتقدی است که تلاش می کند وضعیت کنونی خاورمیانه را حفظ کند تا شرایط به هم نریزد چرا که به زیان خود آمریکا هم تمام می شود.»
به گفته این تحلیلگر "ترامپ به بحران فکر نمی کند فقط به قرارداد380میلیارد دلاری عربستان با آمریکا می اندیشد. غافل از اینکه اگر جنگ شود حتی قرارداد 250میلیارد دلاری آمریکا با چین هم ممکن است با خطر مواجه شود چرا که چین همه نیازهای نفتی اش را از خاورمیانه تامین می کند."
این کارشناس مسائل بین الملل معتقد است: «تنها اروپا می تواند مانع از رفتارهای ناصحیح ترامپ شود. بنابراین دستگاه دیپلماسی ما باید بیشتر بر اتحادیه اروپا تکیه کند و سعی کند اختلافات خود را با این اتحادیه حل و فصل کند. اتحادیه اروپا بر سرآزمایش های موشکی ایران مسئله دارد که به اعتقاد من باید با اروپا در این باره همکاری کنیم.»
بیگدلی افزود: "اگر بحث موشکی ایران حل نشود، ایران احتمالا اتحادیه اروپا را هم از دست خواهد داد وبحران گسترده تر خواهد شد."
این تحلیلگر مسائل بین الملل با بیان اینکه "عربستانه به تنهایی قادر نیست در برابر ایران قرار گیرد"، گفت: «عربستان از جهت نظامی حریف ایران نمی شود. اسرائیل تحریکاتی صورت داده است به خاطر نگرانی از قدرتمندتر شدن حزب الله در لبنان و از طرف دیگر عربستان هم ناراحت است از اینکه حزب الله به نمایندگی از ایران نه تنها در لبنان تسلط دارد، بلکه در جریان جنگ با داعش توانسته است جایگاه هایی هم در سوریه و عراق کسب کند. »
او افزود: «بنابراین اصل بر این است که جلو پیشروی نفوذ ایران در منطقه گرفته شود، هیچ شکی وجود ندارد که عربستان، اسرائیل و آمریکا تصمیم گرفته اند که مانع از پیشروی نفوذ بیشتر ایران در منطقه شود، حتی اگر نیاز باشد وارد جنگ هم می شوند.»
بیگدلی در پاسخ به این سوال که اروپا چگونه می تواند مانع از درگیری اتحاد عربستان، آمریکا و اسرائیل با ایران شود، گفت: «اروپا بسیار می تواند در این باره نقش آفرینی کند. تا همین الان هم اگر اتحادیه اروپا نبود، ترامپ و آمریکا به نحوی برجام را لغو می کردند. این فشار اتحادیه اروپا بوده است که مانع بر هم خوردن توافق برجام شده است. تا جایی که حتی کنگره آمریکا هم مایل به دست زدن به ترکیب برجام نیست.»
او افزود: «اتحادیه اروپا می تواند تهدیدات اخیر علیه ایران را از طریق دیپلماسی با اسرائیل و عربستان و آمریکا متوقف کند. به شرط اینکه ایران در برخی مسائل با اروپا همکاری کند. ما نباید اتحادیه اروپا را حتی اگر مجبور به باج دادن شویم، از دست دهیم.»
تمام تلاش عربستان درگیر کردن آمریکا با ایرانه. نباید وارد جنگ شد.