متن گزارش آژانس انرژی اتمی درباره ایران

محمد البرادعی مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در آخرین گزارش خود که روز جمعه منتشر شد در خصوص موضوع هسته ای ایران بر عدم انحراف در برنامه هسته ای این کشور تاکید کرد. 

متن این گزارش که روز گذشته در وین و در آستانه نشست فصلی شورای حکام آژانس منتشر شد، بشرح زیر است:

اجرای توافقنامه پادمانی ان پی تی و بندهای مرتبط قطعنامه های 1737 (2006)، 1747(2007)، 1803 (2008) و 1835 (2008) شورای امنیت سازمان ملل در جمهوری اسلامی ایران.

1 - در 19 فوریه 2009 مدیر کل مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در ارتباط با اجرای توافقنامه پادمانی منع اشاعه تسلیحات هسته ای موسوم به ان. پی. تی. و شروط مرتبط قطعنامه های قطعنامه های 1737 (2006)، 1747(2007)، 1803 (2008) و 1835 (2008) شورای امنیت سازمان ملل در جمهوری اسلامی ایران به شورای حکام گزارش کرد.

این گزارش تحولات مربوطه را از آن تاریخ تاکنون پوشش می دهد.

الف ) فعالیتهای مرتبط با غنی سازی اخیر


2 - ایران از گزارش پیشین مدیرکل به وارد کردن هگزافلوراید اورانیوم به واحد (24A) و 12 آبشار از واحد (26A) در کارخانه غنی سازی سوخت (FEP) ادامه داده است شش آبشار دیگر واحد A 26 نصب شده و تحت شرایط خلاء قرار دارند و نصب یک آبشار دیگر ادامه دارد کار نصب در واحدهای A 25 وA 27 نیز ادامه دارد.

3 - ایران برآورد کرده است که از 18 نوامبر 2008 تا 31 می 2009، 5 هزار و 723 کیلوگرم هگزافلوراید اورانیوم تولید شده که در کارخانه غنی سازی سوخت همچنین تمام آبشارهای نصب شده تحت مراقبت و نظارت آژانس قرار دارند آژانس و ایران از زمان راستی آزمایی قبلی ذخایر فیزیکی (PIV)، به بحث درباره بهبود در سیستم حسابداری این تاسیسات ادامه داده اند.

همچنین آژانس به ایران اطلاع داده است که با توجه به افزایش شمار آبشارهای در حال نصب در کارخانه غنی سازی سوخت و افزایش میزان تولید اورانیوم با غنای پایین در این تاسیسات، بهبود در شرایط و اقدامات مهر و موم و نظارتی لازم است تا از این طریق آژانس بتواند به طور کامل اهداف پادمانی خود را محقق سازد آژانس به این منظور راه حلی پیشنهاد داده و بحثهایی را با ایران آغاز کرده است.

4 - در مجموع از 15 ژانویه تا 23 می سال 2009 به میزان 54 کیلوگرم هگزافلوراید اورانیوم به درون آبشار3 IR متشکل از 10 دستگاه، آبشار IR2 متشکل از 10 دستگاه، و همچنین تک سانتریفیوژهای 1 IR، آی آر-2، IR 2اصلاح شده، IR 3 وIR 4 در کارخانه آزمایشی غنی سازی سوخت (PFEP) وارد شد مواد هسته ای در این کارخانه و نیز محوطه و ناحیه آبشارها تحت محدودیتها و مراقبتهای آژانس قرار دارد.

5 - نتایج نمونه های محیطی در تاسیسات غنی سازی و کارخانه آزمایشی غنی سازی نشان می دهد تا این زمان این کارخانه ها طبق اعلام ایران فعالیت کرده اند. 26 بازرسی اعلام نشده در کارخانه غنی سازی سوخت ازمارس 2007 تا کنون انجام شده که 25 مورد آن با موفقیت همراه بوده است. در یک مورد بازرسی درتاریخ 19 مه 2009، ایران به دلیل اجرا شدن تمرین امنیتی در این تاسیسات که پیشاپیش آن را به آژانس اطلاع داده بود، اجازه دسترسی را در زمان مورد توافق اعطا نکرد. آژانس بحثهایی را با ایران درخصوص هماهنگی های در ارتباط با بازرسی های اعلام نشده برای نیل به اهداف خود در چارچوب زمانی مورد نیاز در شرایط مشابه، آغاز کرده است

ب ) فعالیت های بازفرآوری

6 - آژانس به نظارت بر استفاده و احداث سلولهای داغ در رآکتور تحقیقاتی تهران (TRR( و تاسیسات تولید رادیوایزوتوپهای مولیبدنوم، ید و زنون ()MIXادامه داده است هیچ نشانه ای از اجرای فعالیتهای مرتبط با بازفرآوری در این تاسیسات وجود نداشته است. هر چند ایران اظهار داشته است که هیچ فعالیت تحقیقات و توسعه مرتبط بابازفرآوری در این کشور وجود نداشته است، آژانس این موضوع را تنها در خصوص این دو تاسیسات می تواند تایید کند زیرا شرایط پروتکل الحاقی در ایران
در دسترس نیست.

ج ) پروژه های مرتبط با رآکتور آب سنگین

7 - آخرین بار آژانس در آگوست سال 2008 از راکتور هسته ای تحقیقاتی ایران (40-IR) بازدید کرد آژانس در تاریخ 22 آوریل 2009 بار دیگر درخواست دسترسی برای انجام راستی آزمایی اطلاعات طراحی (DIV) در IR40 مطرح کرد ایران در نامه ای در 3 مه 2009 با اشاره به ارتباطات پیشین درخصوص ارائه اطلاعات طراحی، به آژانس اطلاع داد که اجازه اجرای این راستی آزمایی اطلاعات طراحی را نخواهد داد.

8 - خودداری ایران از اجازه دسترسی آژانس به IR40 می تواند تاثیری منفی بر توانایی آژانس برای اجرای موثر موافقتنامه پادمانی در آن تاسیسات داشته باشد این امر همچنین گزارش بیشتر آژانس درباره احداث رآکتورمزبور- مطابق درخواست شورای امنیت - را دشوار ساخته است تکمیل ساختاربالای ساختمان راکتور و سقف سازی برای سایر ساختمانهای در این سایت، کاردسترسی به پیشرفت بیشتر به ساخت و ساز در داخل ساختمان را بدون دسترسی به این تاسیسات، ناممکن می سازد با این حال، تصاویر ماهواره ای حاکی است که کار ساخت و ساز در داخل سایت راکتور ادامه دارد.

9 - در 23 مه 2009 آژانس از تاسیسات تولید سوخت بازرسی و خاطرنشان کرد که به استثنای ناحیه آزمایش کنترل کیفیت نهایی، خط فرآوری برای تولید سوخت برای راکتور آب سنگین تکمیل شده و یک توده سوخت از میله های تولیدشده قبلی سوخت، جمع آوری شده است

10 - با استفاده از تصاویر ماهواره ای آژانس به نظارت بر وضعیت تاسیسات تولید آب سنگین ادامه داده است که به نظر می رسد این کارخانه از زمان گزارش پیشین تا کنون به طور متناوب فعالیت کرده است.

د ) انجام دیگر مسائل

D.1 - تبدیل اورانیوم
11- آژانس بین تاریخ 8 و 12 مارس 2009 یک راستی آزمایی ذخایر فیزیکی درتاسیسات تبدیل اورانیوم اجرا کرد ایران در جریان این راستی آزمایی ذخایرفیزیکی، 345 تن اورانیوم به شکل هگزافلوراید اورانیوم برای راستی آزمایی آژانس ارائه کرد، آژانس هم اکنون در حال ارزیابی نتایج این راستی آزمایی ذخایر فیزیکی است.
.2 - طراحی اطلاعات
12 - چنانکه در گذشته به شورای حکام گزارش شده است، آژانس هنوز اطلاعات اولیه طراحی را برای نیروگاه هسته ای که قرار است در دارخوین احداث شود؛مطابق با درخواست خود در دسامبر 2007 ؛ دریافت نکرده است.

13- ایران هنوز کد بازبینی شده 3 1 بخش کلی هماهنگی های متمم را اجرانکرده است ایران تنها کشور دارای فعالیتهای هسته ای قابل ملاحظه است که توافقنامه پادمانی جامع فعالی دارد اما شروط کد بازبینی شده 3 1 را درخصوص ارائه زودهنگام اطلاعات طراحی را اجرا نمی کند فقدان چنین اطلاعاتی موجب می شود که احداث تاسیسات جدید و تغییرات در طراحی تاسیسات موجود، دیر به اطلاع آژانس رسانده شود
D.3. موضوعات دیگر
14 - در اول نوامبر 2008 ایران چند کیلوگرم از هگزافلوراید اورانیوم غنی شده با درجه پائین را از کارخانه آزمایشی غنی سازی سوخت به آزمایشگاههای چند منظوره جابر بن حیان در مرکز تحقیقات هسته ای تهران منتقل کرد ایران در نامه ای در 1 ژوئن 2009 توضیح داد که این مواد در آزمایشهای تبدیل برای تولید یو او 2 برای تابانده شدن در راکتورآزمایشی تهران برای تولید رادیوایزوتوپها برای کاربردهای پزشکی مورداستفاده قرار خواهد گرفت.

15 - ایران به آژانس اطلاع داده است که بار کردن سوخت در نیروگاه هسته ای بوشهر اکنون قرار است طبق برنامه در سپتامبر - اکتبر 2009 انجام شود .

16 - آژانس با استفاده از تصاویر ماهواره ای، ادامه فعالیتهای بازیافت سنگ معدن در ناحیه کارخانه تولید اورانیوم (UPP( بندرعباس و معدن اورانیوم ساقند را مشاهده کرده است ساخت و سازها و اصلاحات جدیدی درساختمانها و کارخانه فرآوری نیز در کارخانه تولید اورانیوم، معدن اورانیوم ساقند و کارخانه تولید کیک زرد اردکان، مشاهده شده است هر چند که ارزیابی وضعیت عملیاتی و درجه استفاده و کاربری از این کارخانه هادشوار است

E . ابعاد نظامی احتمالی

17 - همان طور که در گزارشهای قبلی مدیر کل به آن اشاره شده، مسائلی مهم باقی مانده که به نگرانی ها دامن می زند و این مسائل برای از بین رفتن شبهات مربوط به ابعاد نظامی احتمالی در برنامه هسته ای باید روشن شود. برای اینکه آژانس قادر به پرداختن به این نگرانی ها باشد و در تلاشهای خود برای دادن اطمینان مبنی بر نبود مواد و فعالیت های هسته ای اعلام نشده در ایران، به پیشرفت دست یابد؛ ضروری است که ایران پروتکل الحاقی را اجرا کرده اطلاعات ودسترسی مورد درخواست آژانس را فراهم کند آژانس هنوز پاسخ مثبتی از ایران در ارتباط با درخواستهای خود برای دسترسی به اطلاعات، اسناد، مکانها یا افراد مرتبط، دریافت نکرده است

18 - آژانس در نامه ای به ایران در 29 می 2009 به نامه های ایران در تاریخ های 16 سپتامبر و 28 نوامبر 2008 و 2 مارس 2009 پاسخ داد. ایران در این نامه ها دیدگاههای خود را در خصوص برخی مسائل مورد اشاره در گزارشهای مدیر کل بیان کرده و صحت برخی اظهارنظرهای مطرح شده درگزارشها در ارتباط با ابعاد نظامی احتمالی در برنامه هسته ای ایران واظهار نظرها در ارتباط با حل و فصل مسائل مطرح شده در مدالیته را مورد تردید قرار داده بود آژانس در نامه خود دلایل صحت اظهارنظرها در گزارشهای مدیر کل را توضیح داد آژانس همچنین درخواست خود را برای دیدار با مقامات مرتبط ایرانی در اولین فرصت ممکن ؛ با دیدگاه معطوف به پرداختن اساسی و جامع به مسائل برجسته باقی مانده، مورد تاکید قرار داد.
F) خلاصه
19 - به گونه ای که در گزارشهای قبلی به آن اشاره شده آژانس به راستی آزمایی عدم انحراف مواد هسته ای اعلام شده در ایران ادامه می دهد.

20 - اما ایران متن اصلاح شده بخش عمومی هماهنگی های متمم، کد 3.1 را در خصوص ارائه زود هنگام اطلاعات طراحی اجرا نکرده و به خودداری از صدورمجوز راستی آزمایی اطلاعات طراحی آژانس در آی آر- 40 ادامه داده است.

21 - ایران فعالیتهای مربوط به غنی سازی خود در خصوص پروژه های مرتبط با آب سنگین را بنا به درخواستهای شورای امنیت، به تعلیق در نیاورده است.


22 - بر خلاف درخواست شورای حکام و خواسته های شورای امنیت ایران نه پروتکل الحاقی را اجرا کرده و نه با آژانس در ارتباط با مسائل باقی مانده همکاری کرده است این در حالی است که این مسائل به نگرانی ها دامن می زند.