ایران و عربستان؛ شاید وقتی دیگر!

فرارو- یک کارشناس مسائل خاورمیانه تاکید کرد با وجود دعوت رسمی سعود الفیصل، وزیر خارجه عربستان از محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، برای سفر به ریاض، هنوز زود است این دعوت را سرآغاز بهبود روابط و مناسبات جمهوری اسلامی ایران و عربستان بدانیم.

صباح زنگنه، با بیان این مطلب در گفتگو با فرارو گفت: دعوتنامه ای که از جانب سعود الفیصل برای آقای ظریف ارسال شده است یک دعوتنامه دوجانبه نیست. دعوتنامه ای است برای شرکت وزیر امور خارجه کشورمان در نشست سالانه وزرای خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اسلامی.

وی افزود: این دعوتنامه برای همه وزرای خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری های اسلامی ارسال شده است از جمله وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران. بنابراین نمی توان این دعوتنامه را در راستای دعوت لفظی که پیش از این وزیر خارجه عربستان از همتای ایرانی اش کرده بود ارزیابی کرد.

زنگنه با تاکید بر اینکه این دعوتنامه نمی تواند سرآغازی برای بهبود روابط ایران و عربستان باشد گفت: در چنین اجلاس هایی معمولا کشورها فرصت کمی برای گفتگو پیرامون روابط دو جانبه دارند پیدا خواهند کرد.

وی افزود: ممکن است در حاشیه این اجلاس دیدار کوتاهی بین وزرای خارجه صورت بگیرد ولی این دیدار نمی تواند در حد دیدار دوجانبه به منظور گفتگوها پیرامون روابط دو کشور و یا مسائل منطقه ای عمل کند.

این کارشناس مسائل خاورمیانه ادامه داد: با این حال تنها کارکردی که این دعوتنامه و یا سفر آقای ظریف به عربستان خواهد داشت می تواند زمینه ساز دیدارهای بعدی و گفتگوهای دوجانبه آینده میان دو کشور باشد.

زنگنه درباره دلایل دعوت لفظی که چندی پیش سعود الفیصل از آقای ظریف به عمل آورد اما جنبه عملی به خود نگرفت گفت: دعوت لفظی وزیر خارجه عربستان از آقای ظریف از یک سو پس از سفر مقامات آمریکایی از جمله رییس جمهوری و وزیر دفاع این کشور به عربستان بود که این اطمینان به مقامات سعودی داده شد که واشنگتن در مسیر رفع نگرانی ها نسبت به برنامه هسته ای ایران جدی است. این رفع نگرانی ها به هر حال می تواند در نقش ویژه ای در مسیر روابط تهران با غرب ایفا کند.

وی افزود: از سوی دیگر این دعوت تحت تاثیر دیدار وزیر خارجه عربستان با همتایان خود در کشورهای آسیای میانه بوده است که قرار بود زمینه ساز بهبود مناسبات تجاری و اقتصادی عربستان با این کشورها باشد اما بهبود این مناسبات و روابط نیازمند فراهم کردن مقدماتی است از جمله بهبود روابط با کشوری که در مسیر ارتباطی عربستان با کشورهای آسیای میانه یعنی جمهوری اسلامی است.

زنگنه تاکید کرد: بر همین اساس وزیر خارجه عربستان تحت تاثیر این دیدارها دعوت لفظی از وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران به عمل آورد ولی این دعوت هیچگاه جنبه عملی به خود نگرفت چرا که هنوز موانعی پیش روی دو کشور برای بهبود روابط وجود دارد.

این کارشناس مساول خاورمیانه درباره موانع پیش روی دو کشور گفت: مهمترین مانع پیش روی روابط دو کشور نگرانی خود عربستان برای چرخش در رویکرد خود در قبال جمهوری اسلامی ایران است. بر همین اساس عربستان در حال تست کردن اوضاع و سبک، سنگین کردن شرایط برای بهبود روابط با ایران است چرا که برای عربستان فرو غلطیدن ناگهانی از تنش در روابط با ایران به حالت عادی سازی روابط دو جانبه شبیه به نوعی سقوط آزاد بدون چتر نجات است.