صادق زيباكلام: پيام اصلي، مصالحه با ايران است

درحالي كه بيش از 10 روز تا برگزاري مذاكرات هسته‌اي ايران و 1+5 فاصله است، روزنامه فرانسوي «لوفيگارو» از سفر نخست‌وزير اسبق فرانسه به تهران خبر داده است. به گفته اين روزنامه «ميشل روكار» كه به جناح سوسياليست فرانسه تعلق دارد و از سال 1988 تا 1991 نخست‌وزيري فرانسه را برعهده داشته است در نظر دارد طي اين سفر با «سعيد جليلي»، مذاكره‌كننده ارشد ايراني در موضوع هسته‌اي ديدار كند.

بر همين اساس «مهر» به نقل از «لوفيگارو» نوشته است: «ميشل روكار» نخست‌وزير اسبق و سوسياليست فرانسه جمعه شب براي سفري سه روزه وارد تهران شده و در نظر دارد با برخي مقامات ايراني گفت‌وگو كند. به گفته يك منبع ديپلماتيك، ديدار روكار از تهران در برنامه‌هاي وزارت خارجه فرانسه به طور رسمي قرار ندارد، اما وي در نظر دارد طي اين سفر با «علي‌اكبر صالحي»، وزير خارجه جمهوري اسلامي ايران و «سعيد جليلي»، مذاكره‌كننده ارشد ايراني نيز ديدار و گفت‌وگو كند.

 اين منابع ديپلماتيك به نقل از نزديكان نخست‌وزير سابق فرانسه كه هم حزبي «فرانسوا اولاند»، رييس‌جمهور جديد محسوب مي‌شود، تاكيد كردند: روكار همچنين در نظر دارد در يك كنفرانس خبري شركت كرده و با برخي از شخصيت‌هاي آكادميك ايراني نيز ديدار كند.

لوفيگارو در ادامه تصريح كرده است: «سفر روكار 81 ساله به دعوت ايران صورت گرفته كه قرار بود در ماه آوريل گذشته انجام شود، اما به علت بيماري روكار به تعويق افتاد. اين روزنامه فرانسوي اين ديدار را با هدف بهبود و تقويت روابط تهران و پاريس پس از دوران نه چندان خوب روابط در زمان «ساركوزي» دانسته است.» به نوشته «لوفيگارو» فرانسه طي دو سال گذشته در پيش‌قراول كشورهايي كه خواستار اعمال تحريم شديدتر عليه ايران بوده، قرار داشته است.

تهران نيز پس از انتخاب اولاند ابراز اميدواري كرده بود كه اين تحول موجبات آغاز دوران جديدي از روابط دو كشور را به وجود آورد. اما با اين وجود فيگارو مي‌نويسد با اين همه به درستي روشن نيست آيا ميشل روكار در اين سفر حامل پيامي براي مقامات جمهوري اسلامي است يا نه. اهميت اين ديدار، اما از آنجايي نشات مي‌گيرد كه اگرچه جناح پيروز فرانسه، سوسياليست‌ها هستند، اما با توجه به اينكه دو روز دیگرزمان كاري ساركوزي به عنوان رييس‌جمهور فرانسه به پايان ‌می‌رسد، تصميم گيرنده اصلي در مذاكرات هسته‌اي ايران نماينده دولت اولاند خواهد بود نه ساركوزي. بنابراين شايد به همين دليل باشد كه اولاند پيش‌دستي كرده و نماينده‌اش را فرستاده است تا پيام اصلي را او به ايران برساند.

بر همين مبنا هم است كه «صادق زيبا كلام»، استاد علوم سياسي دانشگاه تهران به صورت تلويحي چنين حدسي را تاييد مي‌كند و مي‌گويد كه «ميشل روكار» مي‌خواهد پيام مصالحه را به ايران برساند و اعلام كند فرانسه خواستار تحريم و وارد شدن فشار بيشتر بر ايران در جريان پرونده هسته‌اي نيست. 

‌‌‌ 

روي كارآمدن سوسياليست‌ها در فرانسه تا جايي كه مربوط به ايران است داراي دو جنبه متضاد است. از لحاظ جنبه منفي آن مي‌توان به اين نكته اشاره كرد كه سوسياليست‌ها مثل چپ‌ها، ليبرال‌ها و... در مجموع نسبت به مباحث دموكراسي، آزادي و حقوق‌بشر جدي‌تر از جناح راست و محافظه‌كاران در غرب هستند. بنابراين بايد از اين بابت گفت كه طبق ادعاهايي كه دارند به ايران فشار بيشتري وارد خواهد شد. اما از جنبه مثبت مي‌توان اين طور گفت كه ساركوزي نقطه عطفي در تاريخ فرانسه به وجود آورد كه اين اتفاق دست‌كم در تاريخ فرانسه بعد از جنگ جهاني دوم بي‌سابقه بود و آن «نگاه به واشنگتن» بود. ساركوزي مقصد اولين سفر خارجي خود بلافاصله بعد از رياست‌جمهوري را آمريكا قرار داد و نزديكي زيادي با واشنگتن و غرب داشت. به اين ترتيب با توجه به دشمني ميان آمريكا و ايران در بسياري موارد سياست‌هاي فرانسه دنباله و ادامه سياست آمريكا بود. از اين بابت سوسياليست‌ها فاصله جدي با آمريكا مي‌گيرند و سياست جديدشان بيش از آنكه به واشنگتن نزديك باشد به اتحاديه اروپا و كشورهاي اروپايي نزديك خواهد بود. بنابراين مي‌توان گفت آمدن سوسياليست‌ها از يك جهت به نفع و از جهت ديگر به ضرر ايران هستند. 

معتقدم علايم مثبتي دراين‌باره به چشم مي‌خورد، البته گفته مي‌شود كه 1+5 و اتحاديه اروپا سعي خواهند كرد امتياز بيشتري از ايران بگيرند و مذاكره‌كنندگان سعي مي‌كنند كمترين امتياز را بدهند. اما اينكه گفته مي‌شود از ايران خواهند خواست تا فردو تعطيل و غني‌سازي تعليق شود در حد حدس و گمان است و غربي‌ها هيچ خواسته مشخصي مطرح نكرده‌اند. در واقع مشكل اصلي براي اين است كه غربي‌ها خواهان اطمينان يافتن و ضمانت هستند. بنابراين معتقدم سوسياليست‌ها با توجه به علايم مثبتي كه صادر شده، تلاش مي‌كنند برخلاف ساركوزي رفتار كنند و سعي مي‌كنند بيشتر بر مبناي مصالحه رفتار كنند. 

خير. هيچ پيام مشخصي نه از جانب آمريكا، نه فرانسه و نه كشوري ديگري در كار نيست. آنچه مسلم است اينكه ايران نشان داده خواهان مصالحه است. بنابراين به نظر مي‌رسد وي مي‌آيد تا بگويد فرانسه خواهان تحريم‌هاي بيشتر و رويارويي با ايران نيست بلكه فرانسه خواهان اين است كه مسايل اختلاف‌آميز با ايران را كنار بگذارد و مشكلات ايران و 1+5 با مصالحه حل شود.