شیر‌ها دیگر پادشاهان جنگل نیستند!

فرارو- هنگام صبح بود. "مینا ونکاتارامان" کارشناس حیات وحش هنگام قدم زدن در ساحل گجرات اثر یک جفت پنجه را روی زمین مشاهده کرد. با این وجود، این شبیه اثر پنجه روباه یا سگ نبود. ردپا‌ها متعلق به یک شیر آسیایی پادشاه جنگل و به طور فزاینده‌ای پادشاه ساحل بود.

به گزارش فرارو به نقل از گاردین، زمانی که شیر‌های آسیایی در سراسر بین النهرین، ایران و شبه قاره هند کشف شدند در اوایل دهه ۱۹۰۰ میلادی به دلیل شکار بیش از اندازه و از بین رفتن زیستگاه‌های شان تقریبا در معرض خطر انقراض قرار گرفتند. امروز ایالت گجرات در غرب هند تنها خانه شیر آسیایی است.

در حالی که بیش از حدود ۷۰۰ قلاده شیر در سال ۲۰۲۰ میلادی در زمین‌های خشک و برگریز جنگل "گیر" و مناطق حفاظت شده اطراف آن شمارش شده اند بسیاری از آنان به مناطق ساحلی نقل مکان کرده اند. در فاصله سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ میلادی تعداد شیر‌هایی که در امتداد سواحل گجرات زندگی کرده بودند از ۲۰ به ۱۰۴ قلاده شیر افزایش یافته بود و مقام‌های جنگلی در گجرات می‌گویند که زیستگاه‌های ساحلی در حال حاضر مهم‌ترین زیستگاه‌هایی هستند که آن شیر‌ها در آنجا به سر می‌برند.

ونکاتارامان می‌گوید یافتن شیر در مناطق ساحلی بی‌سابقه نیست در نامیبیا شیر‌ها با ساحل سازگار شده‌اند جایی که فُک‌ها را شکار می‌کنند، اما در هند این پدیده‌ای غیر معمول بوده است.

در نوامبر ۲۰۲۲ میلادی محققان دپارتمان جنگل‌های گجرات یافته‌های اولین مطالعه صورت گرفته درباره شیر‌های آسیایی ساحلی را منتشر کردند. آنان در فاصله سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۱ میلادی ۱۰ شیر مجهز به قلاده‌های رادیویی جی پی اس را تحت نظر قرار دادند. "موهان رام" معاون حفاظت از جنگل‌ها و نویسنده اصلی مقاله مرتبط با این پژوهش می‌گوید: "یکی از پرسش‌هایی که تصمیم گرفتیم به آن پاسخ دهیم این بود که شیر‌های ساحلی از چه نوع زیستگاهی استفاده می‌کردند".

ونکاتارامان که او نیز بخشی از این مطالعه بود می‌گوید پاسخ‌ها شگفت انگیز بودند. او می‌گوید: "شیر‌ها در مزارع مملو از درختان پروسوپیس (کهور پاکستانی) در سواحل غربی گجرات پناه می‌گیرند که زیستگاه‌هایی بسیار ضخیم و بسیار خاردار هستند. این غیر معمول است چرا که باور عمومی بر آن است که شیر حیوانی منطبق با منطقه باز است. در همین حال، در سواحل شرقی شیر‌ها در واقع از مناطق نمک گیری در کنار دریا و نواحی با پوشش حرا مشاهده شده اند".

ونکاتارامان می‌گوید: "متوجه شدیم شیر‌هایی که در زیستگاه‌های ساحلی زندگی می‌کنند در مقایسه با شیر‌هایی که در مناطق حفاظت شده هستند محدوده حرکت و پرسه زدن بزرگتری دارند".

برخلاف شیر‌های ساحلی نامیبیا شیر‌های گجرات حیوانات دریایی را شکار نمی‌کنند، اما ونکاتارامان می‌گوید با گذشت زمان آن شیر‌ها ممکن است ذائقه جمع کردن ماهی‌های مرده کنار ساحل را پیدا کنند.

این شیر‌ها عمدتا گراز‌های وحشی، نیلگای (نوعی بز کوهی) و گاو‌های ولگرد را شکار می‌کردند. با این وجود، در سال ۲۰۲۰ میلادی گزارش‌هایی مبنی بر شکار یک لاک پشت توسط یک شیر منتشر شده بود. رام می‌گوید که مسئولان جنگل در حال مطالعه عادات غذایی و الگو‌های شکار شیر‌های ساحلی هستند.

مقام‌های گجرات اخیرا از برنامه‌هایی برای ساخت خانه دوم شیر‌های آسیایی در پناهگاه حیات وحش در ایالت باردا خبر دادند. دولت هند هم چنین در حال بررسی مجدد پیشنهاد انتقال برخی از شیر‌ها به ایالت همسایه مادیا پرادش است. در سال ۲۰۱۳ میلادی دادگاه عالی هند دستور جابجایی را صادر کرد، اما برخی از کارشناسان می‌گویند به دلیل عدم تمایل گجرات به جدایی از شیر‌هایی که به آن افتخار می‌کند این اتفاق هرگز رخ نداد.

در میان گزارش‌های پراکنده از حمله شیر‌ها به انسان با حرکت شیر‌ها به خارج از مناطق حفاظت شده نگرانی‌ها در مورد درگیری انسان و شیر افزایش می‌یابد. هم چنین، شیر‌ها گاهی اوقات دام‌ها را شکار می‌کنند، اما پرورش دهندگان دام در صورت وقوع چنین مواردی می‌توانند غرامت دریافت کنند.

جوامع محلی به شیر‌ها احترام می‌گذارند و این امر همزیستی را امکان پذیر ساخته است. به گفته محققان توسعه دهندگان پروژه‌های عمرانی باید مراقب مسیر‌های مهاجرت شیر‌های ساحلی باشند. رام می‌گوید: "توسعه برای انسان ضروری است، اما باید اقدامات پیشگیرانه برای کاهش رویارویی وجود داشته باشد. برای مثال، اگر بزرگراه جدیدی در حال احداث است باید زیرگذری وجود داشته باشد تا حرکت حیات وحش مختل نشود".