عروس‌امام: با خواسته‌های امام فاصله زیادی داریم

 
فرارو- ماهنامه مدیریت ارتباطات در شماره آذرماه خود در مورد وصیت‌نامه امام خمینی‌(ره) با فاطمه طباطبایی، عروس امام و همسر حاج احمد خمینی گفت‌وگویی انجام داده است. طباطبایی در این مصاحبه به اهمیت وصیت نامه امام، جایگاه زنان در تفکر امام، مخالفت ایشان با ورود نظامیان در سیاست می پردازند. 

گزیده ای از این مصاحبه را در زیر می خوانید:

وصیت نامه امام الگویی برای حکومت اسلامی
طباطبایی که خود نیز در دانشگاه‌های کشور، درس وصیت‌نامه امام را تدریس می‌کند، در این گفت‌وگو اشاره کرده است که این وصیت‌نامه الگویی اجرایی برای استقرار کامل نظام سیاسی اسلامی در کشورهای مسلمان و بالاخص ایران است.

تاکید امام مبنی بر عدم ورود نظامیان در سیاست
او در پاسخ به این پرسش که فهم وصیت‌نامه و تطبیق تاریخی آن توسط چه کسی و کجا باید صورت بگیرد؟، گفت: «در قدم اول، محتواي وصیت‌نامه باید به درستی فهمیده شود اما انطباق آن با شاخه‌های مختلف به عهده متخصصان آن شاخه‌هاست؛ مثلاً در بعد فقهی وصیت‌نامه، مسلماً باید کارشناسان فقهی نظر خود را ارائه دهند و شرایط و مقتضیات بیانات امام را در زمینه فقهی مطالعه کنند و آن را با حال و شرایط کنونی تطبیق دهند.»
 
طباطبای ادامه می‌دهد: «براي نمونه یکی از بندهایی که امام بسیار بر آن تأکید داشتند این بود که نظامی‌ها نباید وارد سیاست بشوند و بسیار تأکید داشتند که فرماندهان، افراد تحت فرمان خود را از ورود در احزاب منع کنند و به صراحت مي‌گويند ورود اينان در احزاب سياسي موجب تباهي آنان مي‌شود و از دولت و مردم و مجلس و رهبر یا شورای رهبری مي‌خواهند كه نگذارند چنین اتفاقی بیفتد. همان‌طور که می‌بینید، این یک اصل کلی است كه امام مصرانه از همه مي‌خواهند و نیازی نیست كه برای فهم این مسأله به شرایط آن زمان برگردیم و ببینیم كه نظامیان در آن زمان چگونه بوده‌اند، بلکه اصلی کلی است که در همه زمان‌ها صدق می‌کند اما درباره دانشگاه، توصیه‌های ایشان برای مبارزه با گروهک‌هايي كه دانشگاه را به‌صورت پادگان نظامي در آورده بودند، قطعاً مقطعي است و در شرايطي حكم تغيير مي‌كند.»

وصیت نامه امام هم شامل اصول و هم شامل احکام نیازمند مصداق یابی است
طباطبایی در برابر این سؤال که «عده‌ای معتقدند اگر جامعه تغییر کرده، این جامعه است که باید خودش را با وصیت‌نامه امام(ره) وفق دهد اما عده‌ای هم درمقابل معتقدند که این وصیت‌نامه امام(ره) است که باید با توجه شرایط روز بازخوانی شود. به نظر شما کدامیک از این دو دیدگاه درست است؟»، گفت: «به نظر من هر دوی این دیدگاه‌ها درست است، چرا که بعضی چیزها در جامعه تغییر کرده و طبعاً احكام آنها هم تغيير مي‌كند. برخی موارد هم شامل اصول کلی می‌شود كه ثابت هستند و خطوط كلي جامعه را ترسيم می‌کنند و جامعه باید خودش را با وصیت‌نامه وفق دهد. يعني وصیت‌نامه این دو بخش را داراست.»

وی در خصوص مصادیق این گفته خود اظهار داشت: «مثلاً همین اصول کلی راجع به دین و سیاست؛ این یک قانون کلی است و امام همیشه بر آن تأکید داشتند یا همان عدم ورود نظامیان به سیاست که امام اعتقاد داشتند همیشه و در هر زمانی باید از این قانون پیروی کرد.»

هنوز با خواسته هاس امام فاصله زیادی داریم
عروس امام در خصوص میزان اجرای وصایای امام گفت: «فکر می‌کنم هنوز در اجرا به معنا و مفهوم واقعی دستورالعمل‌هاي امام نرسیده‌ایم و هنوز با خواسته امام فاصله زيادي داريم.»

اعتقاد امام بر مشارکت فعال زنان
وی در خصوص دلایل این فاصله اظهار کرد: «سلیقه‌های افراد و مسؤولان با هم فرق می‌کند. مثلاً در خصوص اهمیتی که امام به مسأله زنان می‌دادند، حتی در همان زمان هم جامعه نتوانست با امام همگام شود. همان‌طور که می‌دانید، امام سه نفر را برای یک دعوت بسیار عظیم دینی نزد گورباچف، آخرين دبيركل حزب كمونيست شوروي سابق فرستادند که یکی از آنها خانم دباغ بودند. وقتی این خانم به ایران برگشت، حتی صداوسیمای ما هنگام مصاحبه این موضوع رابر نمي‌تابيد، در حالی که اگر آن افراد خودشان را مقداری با اندیشه امام وفق می‌دادند، چقدر می‌توانستند در آن زمان روی حضور و انتخاب يك زن از سوي امام كه از شأنيت مرجعيت فقهي نيز بر خوردار بود، تبليغ كنند و در پاسخ به اعتراضات دشمنان اسلام به عدم رعایت حق زن، قد علم کنند. یادم می‌آید زمان مصاحبه با آيت الله جوادی آملی و خانم دباغ در بازگشت از سفر به شوروی، دوربین صداوسیما به‌گونه‌ای حرکت می‌کرد که اصلاً خانم دباغ دیده نشود، چه برسد به سؤال و پرسشي از ایشان.»

عروس امام در ادامه می افزاید: «من یادم می‌آید زمانی که آيت‌الله موسوی اردبیلی از قم آمده بودند تا جلسه‌ای راجع به جامعه‌الزهرای قم در خصوص تحصيل زنان داشته باشند، امام در آن جلسه مکرراً از آنها خواسته بودند که کار مهمی برای خانم‌ها بکنند، گفته بودند به این قشر از جامعه در طول تاریخ بسیار ظلم شده است و زنان استعدادهای زیادی دارند اما هیچگاه فضا برای بروز آن نداشته‌اند. امام اعتقاد داشتند زنان هم می‌توانند به درجه اجتهاد برسند و با شرایط و خصوصیات زنانگی به فقه نگاه کرده و استنباط کنند و می‌توان از درک آنان، مطالبی نو استخراج کرد اما وضع به‌گونه‌ای است که از علم و تجربیات خانم‌های مجتهد استفاده نمی‌کنند و آنها عملاً حاشیه‌نشین شده‌اند.»

مراد امام از پیوند حوزه و دانشگاه
طباطبایی مراد امام از ارتباط بین حوزه و دانشگاه رارد بدل صوری استاد بین حوزه و دانشگاه نمی داند بلکه معتقد است «منظور ایشان این بود که دانشگاهيان با اشرافشان روی علوم روز، پيشرفت‌هاي علمي را در اختيار علماي حوزه قرار دهند و فقهای حوزه هم احكام و استنباط‌هاي جديد دینی خود را در اختیار دانشگاه‌ها قرار دهند تا ثمره این همکاری، به‌وجود آمدن علمی نو باشد اما متأسفانه این اتفاق نیفتاده است.»

فاطمه طباطبایی در بخش‌های دیگری از گفت‌وگوی خود با ماهنامه مدیریت ارتباطات در خصوص وصیت‌نامه احمد آقا، تدریس وصیت‌نامه امام به عنوان یک واحد درسی در دانشگاه آزاد، شرایط امام برای دیدار با رجوی، وجود نگاه سیاسی به وصیت‌نامه امام، نگاه جوانان امروز به اندیشه‌های امام و تأثیر تفسیر نادرست سیاسی از اندیشه امام بر جوانان و این گفته امام در انتهای وصیت‌نامه که «با دلی آرام و قلبی مطمئن... به سوی جایگاه ابدی سفر می‌کنم» سخن گفته است.