وزارت امور خارجه در مسیر تحول

فرارو- انتشار اخباری مبنی در تغییرات در وزارت خارجه زمانی جلوه‌ای بیشتری پیدا می‌کند که به انتصاب نماینده‌های ویژه از سوی محمود احمدی‌نژاد دقت کافی شود.

به گزارش فرارو دیروز خبرگزاری مهر در بخش اخبار ویژه خود خبرهایی منتشر کرد که حکایت از تغییراتی در وزارت خارجه داشت.

بر اساس این اخبار، مهمترین این تغییرات مربوط به تغییر نماینده فعلی ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی می‌شود.

"مهر" در این‌باره نوشت که با پایان دوران ماموریت نماینده فعلی ایران در آژانس و سازمان های بین المللی مستقر در وین، جانشین علی اصغر سلطانیه منصوب شده است. با این حال گفته می‌شود که قرار نیست این جابجایی به زودی انجام شود.

هم‌چنین این خبرگزاری از تغییراتی دیگر در دستگاه دیپلماسی خبر داد. به گزارش مهر ماموریت سفیران ایران در ژاپن، بلژیک و مکزیک پایان می‌یابد و معاون اداری و مالی وزارت خارجه به زودی برای تصدی سفارت عازم وین پایتخت اتریش خواهد شد.

علاوه بر این گفته می‌شود که معاون سابق بین الملل وزیر نفت قرار است در یک پست دیپلماتیک به خدمت خود ادامه دهد.

همه این اخبار در کنار خبر انتصاب نماینده‌های ویژه رئیس جمهور در مناطق مختلف جهان، قطعات پازلی است که می‌تواند به حل معمای وزارت خارجه کمک کند.

وزارت خارجه هم در دولت نهم و هم در دولت دهم یکی از نهادهایی بوده که همواره مورد انتقاد تند و تیز منتقدان دولت، چه اصلاح طلب و چه اصولگرا قرار گرفته است. به عقیده بسیاری از کارشناسان عدم بازگشت پرونده ایران از شورای امنیت به شورای حکام و صدور 4 قطعنامه سازمان ملل علیه ایران نشان از ضعف دستگاه دیپلماسی ایران دارد.

منوچهر متکی زمانی که برای اخذ رای اعتماد برای تصدی پست وزارت خارجه، راهی بهارستان شد، با مخالفت‌های نمایندگان مواجه گردید.

در همین راستا برخی از نمایندگان عنوان کرد‌ند که بار عظیم سیاست خارجه را شخص رئیس‌جمهور و نه وزیر وی بر دوش می‌کشد. این نمایندگان خاطر نشان کردند که بخشی از دستاوردهای سیاست خارجی محصول روش‌های ابداعی و بینش منحصر به فرد احمدی‌نژاد بوده و در این زمینه متکی دستاورد قابل توجهی نداشته است.

با توجه به اظهارات این نمایندگان و عقیده برخی از کارشناسان حوزه بین الملل می‌شود گفت که در دولت نهم و دهم دیپلماسی ایران، رئیس جمهور محور بوده و شخص محمود احمدی‌نژاد به عنوان مرد اول سیاست خارجی به تنظیم سیاست‌های وزارت خارجه پرداخته است.

شاید انتصاب نماینده ویژه از سوی احمدی‌نژاد را هم بتوان در این راستا ارزیابی کرد. به خصوص اینکه در عرف بین الملل نمایندگان ویژه زمانی از سوی روسای جمهور منصوب می‌شوند که شخص رئیس جمهور بخواهد به طور مستقیم و بدون واسطه وزارت خارجه به پیشبرد سیاست‌هایی بپردازد.

چندی پیش احمدی‌نژاد با استناد به اصل 127 قانون اساسى در احکام جداگانه‌ای اسفندیار رحیم‌مشایی را به عنوان نماینده ویژه رئیس جمهور در امور خاورمیانه، حمید بقایی را به عنوان نماینده در امور آسیا، محمدمهدی آخوندزاده را به عنوان نماینده در امور دریای خزر و ابوالفضل ظهره‌وند را به عنوان نماینده در امور افغانستان منصوب کرد.

در همین زمینه برخی از کارشناسان دلایل این اقدام را بروز اختلاف میان متکی و احمدی‌نژاد عنوان کرده و نزدیکی وزیرخارجه به علی لاریجانی را زمینه بروز این اختلاف گمانه‌زنی کردند.

اما برخی دیگر اخذ چنین رویکردی را به اهمیت ویژه‌ سیاست خارجی نزد محمود احمدی‌نژاد مرتبط دانسته و این تصمیم او را در راستای انجام اقدامات احتمالی و پیشبرد سیاست‌هایی که بدنه وزارت خارجه از انجام آن ناتوان است، تفسیر کردند.

اینکه کدام یک از این گمانه‌زنی‌ها بهره‌ای بیشتری از واقعیت دارند، باز تغییری در این معادله ایجاد نمی‌کند که احمدی‌نژاد خواستار حضور بیشتر در عرصه سیاست خارجی است. 

تغییرات در وزارت خارجه دامن علی اصغر سلطانیه و برخی از سفرا گرفته است، یاران معتمد و مورد اطمینان احمدی‌نژاد جامه دیپلمات‌ها را بر تن کرده‌اند، باید نشست و دید که آینده چه سرنوشتی را برای وزارت خارجه رقم می‌زند.