روایتِ رسانه‌های روسی از جنگ اوکراین چگونه است؟

فرارو-پایگاه خبری "اسپکتِیتور" در گزارشی، ضمن پرداختن به تحولات مرتبط با جنگ اوکراین، به طور خاص سوژه اصلی خود را به نحوه پوشش این جنگ از سوی رسانه‌های روسی قرار داده و سعی کرده به صورت خلاصه به بررسی این مساله بپردازد که روزنامه‌ها و رسانه‌های مطرح روسی، چه روایت و خوانشی را از جنگ افروزیِ اخیر کشورشان علیه اوکراین ارائه می‌کنند؟

پایگاه خبری اسپکتِیتور در گزارش خود می‌نویسد: «همزمان با آغاز حمله روسیه به اوکراین، برخی از ناظران و تحلیلگران و حتی افکار عمومی بین المللی به طرح این سوال می‌پردازند که روس‌ها چه تصویری را از این اقدام خود، به ویژه در رسانه هایشان ارائه می‌کنند؟ در واقع، نوع خوانشِ آن‌ها از این رویداد چیست؟ تاکنون دولت‌های مختلفی در اقصی نقاط جهان، حمله روسیه به اوکراین را قویا محکوم کرده اند و اینطور به نظر می‌رسد که در داخل روسیه نیز با توجه اعتراضات بعضا گسترده علیه اقدام دولت این کشور در راه اندازی جنگ علیه اوکراین، این موافقت در میان افکار عمومی وجود دارد که پوتین پا را فراتر از آنچه تصور می‌شد گذاشته است.

به گزارش فرارو، با این حال، برخی از روس‌ها همچنان به حمایت از ولادیمیر پوتین رئیس جمهور کشورشان ادامه می‌دهند. البته که این رویکردِ آن‌ها در شرایطی اتفاق می‌افتد که بسیاری در خارج از روسیه، به شکست پوتین و طرح وی در اشغال اوکراین اشاره می‌کنند و به طور خاص آثار منفی این اقدام را برای وجهه بین المللی روسیه یادآور می‌شوند. با این حال، پوشش رسانه‌ای جنگ اوکراین بویژه در نخستین روز وقوع این جنگ از سوی رسانه‌های روسی، بازتاب دهنده نوعی احساسات بعضا متناقض، مبهم و ترکیبی در مورد این رویداد است. در ادامه، به پوشش رسانه‌ای برخی رسانه‌های مشهور روسی از جنگ اوکراین اشاره می‌شود.

*ایزوِستیا

"ایزوِستیا" یکی از مطرح‌ترین روزنامه‌های روسی است که در اقصی نقاط این کشور به نحو گسترده‌ای توزیع می‌شود. نقطه اصلی تمرکز این روزنامه نیز ارائه اخبار حوزه تجاری است. این روزنامه بلافاصله پس از حمله روسیه به اوکراین این اقدام دولت روسیه را "عملیات حراست از منطقه دونباس" نام نهاد. این روزنامه حتی در موضع‌گیری با خوش بینی تمام اعلام کرد که: "بر اساس آنچه برخی از کارشناسان معتقدند، جنگ در اوکراین می‌تواند عمری به کوتاهیِ صرفا پنج روز داشته باشد".
صفحه اول این روزنامه به طور کامل به جنگ اوکراین اختصاص یافته و به مخاطبان خود تاکید کرده که "پول‌های خود را از حساب‌های بانکیشان در روسیه خارج نکنند و هیج نگرانی دال بر اینکه این جنگ تاثیرات بدی بر قیمت حامل‌های انرژی خواهد داشت، نداشته باشند (بویژه قیت گاز طبیعی) ". این روزنامه همچنین بخشی را به یک مقاله که به معرفی تحریم‌های غربی علیه روسیه می‌پردازد، اختصاص داده است. بدون تردید ایزوِستیا از این طریق سعی داشته تا این پیام را به مخاطبان خود برساند که روسیه از تحریم‌های احتمالی غرب علیه خود هراسان نیست، زیرا به خوبی می‌داند چطور با آن‌ها کنار بیاید و ابزار‌های لازم و کافی را نیز در این مسیر در اختیار دارد. این روزنامه همچنین تاکید دارد که پوتین بخشی ثابت از برنامه کاری روزانه خود را (در بحبوحه جنگ اوکراین) به دیدار با تجار و بازرگانان روسی اختصاص می‌دهد.

*نوایا گازِتا

نوایا گازِتا روزنامه‌ای است که بیش از همه به دلیل مواضع انتقادی خود علیه دولت روسیه مشهور است. این روزنامه اغلب به بررسی و تحقیقات در مورد مسائل سیاسی و اجتماعی روسیه می‌پردازد. این روزنامه به نحوی ضمنی حمله اخیر دولت روسیه به اوکراین را محکوم می‌کند و تیتر اصلی خود را اینگونه انتخاب می‌کند: "روسیه، در حال بمباران است". بخش‌های مختلف این روزنامه به حمله روسیه و اوکراین و همانطور که پیشتر گفته شد، به محکوم کردنِ ضمنی این رویداد اختصاص دارند.

البته که این روزنامه در بخشی از یکی از مقالات خود، مسوولیت اقدام دولت روسیه در حمله به اوکراین را متوجهِ ولادیمیر وتین رئیس جمهور این کشور می‌کند و تاکید دارد که "روسیه بدترین بهای ممکن را به دلیل تصمیمات نادرست پوتین پرداخت خواهد کرد". این روزنامه جنگ روسیه علیه اوکراین را یک "جنایت" خطاب می‌کند. "نوایا گازتا" معتقد است که "اگرچه در شرایط کنونی نمی‌تواند به مخاطبان خود به خوبی توضیح دهد که چرا جنگ اوکراین از سوی روسیه آغاز شد با این حال، تا حدی به این گزاره اعتقاد داردکه این جنگ آغاز شد، زیرا ساکنان کاخ کرملین زمان زیادی را صرف تحت تاثیر قرار گرفتن از سوی تیبلغات خود صرف کرده اند". این روزنامه در ادامه می‌افزاید: "اگرچه بخش کمی از مردم روسیه نیز تحت تاثیر تبلیغات دولتی قرار خواهند گرفت، با این حال، اغلب مردم روسیه جنگِ این کشور علیه اوکراین را غیر قابل تصور ارزیابی کرده و می‌کنند".

*نوایا گازِتا روزنامه ای روسی است که به دلیل مواضع انتقادی خود از دولت روسیه شهرت دارد. 

*روسیاسکایا گازِتا

"روسیاسکایا گازِتا" روزنامه رسمی دولت روسیه است که در نوع خود یکی از بزرگترین روزنامه‌های این کشور نیز به حساب می‌آید. به نحو قابل پیش بینی، این روزنامه روایت رسمی دولت روسیه در مورد جنگ اوکراین را تبلیغ و ترویج می‌کند و تاکید دارد که در قالب جنگ مذکور: حقیقت در جبهه روسیه قرار دارد. بخش اعظم صفحه نخست روزنامه مذکور به مقاله‌ای اختصاص یافته که توسط خودِ "ولادیمیر پوتین" نوشته شده است. این مقاله به طور خاص به تهدیدات بنیادینی که غرب علیه روسیه مطرح می‌کند اشاره دارد و معتقد است که این تهدیدات سال به سال و پله به پله افزایش یافته اند. پوتین در مقاله اش، مخاطبان خود را به زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی می‌برد. وی همچنین به جنگ‌های عراق، لیبی، و سوریه نیز اشاره می‌کند و غرب را تشکیل شده از دروغگو‌هایی می‌داند که صرفا خرابی و ویرانی را پشت سر خود به جا گذاشته اند. وی می‌گوید که "رهبران ناتو قول و وعده‌ای که به روسیه دادند مبنی بر اینکه به سمت شرق پیشروی نخواهند کرد را زیر پا گذاشتند و عملا به جنگ طلبی خود علیه روسیه، وجهه قانونی و مشروع بخشیدند". بخش‌های باقی مانده صفحه اصلی این روزنامه به طور خاص به این نکته تاکید دارند که "عملیات ویژه در اوکراین" به هیچ عنوان به دنبال آسیب رساندن به غیرنظامیان این کشور نیست. این روزنامه همچنین روایتی لحظه به لحظه از نحوه شروع و آغاز جنگ اوکراین را نیز ارائه می‌کند. بر طبق آنچه این روزنامه می‌گوید، "در همان ساعات ابتدایی حمله روسیه به اوکراین، دست کم ۴۲ نیروی مرزبانِ اوکراینی به خاک روسیه فرار کرده اند".

*کومسومولسکایا پراودا

*پوشش رسانه ای روزنامه روسی "کومسومولسکایا پراودا" از جنگ اوکراین

یکی دیگر از مهمترین روزنامه‌های روسی، "کومسومولسکایا پراودا" نیز صفحه اصلی خود را به جنگ اوکراین و تحولات مرتبط با حمله روسیه به اوکراین اختصاص داده است. این روزنامه به طور خاص سعی کرده به ۱۰ پرسش و مساله مهم راجع به جنگ مذکور پاسخ دهد. این روزنامه نیز آنچه اکنون در اوکراین از سوی دولت روسیه می‌گذرد را "عملیات ویژه" و نَه یک "جنگ" خطاب می‌کند. این روزنامه همچنین غرب را به عبور از تمامی خط قرمز‌های روسیه متهم می‌کند و تاکید دارد که تحولات جاری در اوکراین کاملا غیر قابل اجتناب بودند. بخشی از صفحه اصلی این روزنامه به طور خاص به این نکته اشاره دارد که "آمریکا و به طور کلی غرب، مایل به رو در روییِ مستقیم با روسیه نیستند". این روزنامه در ادامه تاکید دارد که "در مواجهه با تحریم‌ها و فشار‌های احتمالی غرب به روسیه در پی تحولات اوکراین، اتحادیه اقتصادیِ دولت‌های اروپای شرقی در عصر پسا اتحاد جماهیر شوروی، به صورت متحد در کنار هم خواهند ایستاد. "»