تحریم تسلیحاتی ایران؛ اروپا برابر آمریکا مقاومت می‌کند؟

فرارو- در حالیکه آمریکا به دنبال فعال کردن مکانیسم ماشه در برجام است تا از این طریق تحریم تسلیحاتی ایران را تمدید کند، اما اتحادیه اروپا آمریکا را فاقد حق فعال کردن مکانیسم ماشه برای بازگرداندن تحریم‌های بین المللی علیه ایران می‌داند.

به گزارش فرارو، به گفته یکی از سخنگویان جوسپ بورل، رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا، "آمریکا به خاطر خروج از توافق هسته‌ای از چنین حقی برخوردار نیست. "

این مقام اتحادیه اروپا که در واکنش به سخنان دونالد ترامپ، رییس جمهوری آمریکا درباره فعال کردن مکانیسم ماشه علیه ایران صحبت می‌کرد، گفت: «از آنجایی که ایالات متحده به طور یک جانبه از توافق هسته‌ای موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) خارج شده است، دیگر نمی‌تواند بخشی از آن باشد.»

در پی رای نیاوردن قطعنامه پیشنهادی آمریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد، دونالد ترامپ روز شنبه اعلام کرد تلاش خواهد کرد تا از مکانیسم ماشه برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران استفاده کند.

ترامپ گفت ما از "مکانیسم ماشه" برای بازگرداندن تحریم‌ها استفاده خواهیم کرد و وعده داد که شما هفته آینده آن را خواهید دید.

طبق قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که در سال ۲۰۱۵ در تایید برجام تصویب شد، تحریم تسلیحاتی بین‌المللی ایران در ۱۸ اکتبر امسال، ۲۷ مهر لغو می‌شود.

جواد ظریف، وزیر امور خارجه یکشنبه اقدام آمریکا برای توسل به مکانیسم ماشه را غیرقابل قبول و غیرقانونی دانست.

در همین حال در داخل آمریکا هم بر سر استفاده از این مکانیسم اختلاف نظر وجود دارد. جان بولتون، مشاور امنیت ملی سابق دونالد ترامپ که در زمان خروج آمریکا از برجام عهده دار این سمت بود، توسل به مکانیسم ماشه را رد کرده است.

بولتون در مقاله‌ای که در روزنامه وال استریت ژورنال منتشر کرد، نوشت که "کاربرد این مکانیسم به ریسکش نمی‌ارزد."به نوشته او آمریکا که از برجام خارج شده است، نباید با ارجاع به آن، به این توافق اعتبار بدهد.

در همین حال ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه تلاش می‌کند از اختلافات بکاهد. او پیشنهاد کنفرانس ویدئویی اضطراری بین پنج قدرت هسته‌ای به علاوه آلمان و ایران را داده است تا از رویارویی و افزایش تنش در شورای امنیت سازمان ملل بر سر تمدید تحریم تسلیحاتی ایران جلوگیری شود.

البته ترامپ حضور در این جلسه را رد کرده است، اما تاکید کرده آماده است با پوتین گفتگو کند. به این ترتیب در روز‌های آتی چالش تحریم تسلیحاتی ایران که به برجام هم گره خورده احتمالا با ابعاد حقوقی و سیاسی تازه‌ای روبه‌رو می‌شود. برخی می‌گویند آمریکا می‌تواند با استفاده از یک فرآیند حقوقی و وتوی یک قطعنامه پیرامون تداوم تعلیق تحریم‌های ایران همه تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را برگرداند و دولت ترامپ نهایتا به دنبال طی کردن این روند است.

 

دکتر عبدالرضا فرجی‌راد استاد دانشگاه، سفیر پیشین ایران در نروژ و تحلیلگر مسائل ژئوپلتیک در این باره به فرارو گفت: «خیلی بعید است که آمریکا در فرآیند مکانیسم ماشه موفقیتی کسب کند. احتمالا همان روند قبلی طی خواهد شد. آمریکا اصرار می‌کند، چون عضو ۵+۱ بوده و از بنیانگذاران برجام است، با وجود خروج از این توافق می‌تواند مکانیسم ماشه را فعال کند، اما اروپا، چین و روسیه می‌گویند، چون آمریکا حالا دیگر عضو برجام نیست نمی‌تواند وارد فرآیند ماشه شود. من تصور نمی‌کنم که آمریکا بتواند از مسیر مکانیسم ماشه موفق شود.»

به گفته فرجی راد "ممکن است آمریکا به دنبال مصوبه جدیدی خارج از برجام بروند و با بهانه‌های تازه ایران را از خرید و فروش سلاح محروم کنند."

فرجی راد درباره بحث احتمال ورود آمریکا به فرآیندی که قطعنامه تداوم تعلیق تحریم‌های ایران را وتو کند و با این اقدام تمام تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را باز گرداند، گفت: «در این باره اختلاف نظر وجود دارد برخی معتقدند که این اقدام از نظر حقوقی امکانپذیر نیست و برخی تحلیلگران هم می‌گویند آمریکا می‌تواند وارد این فرآیند شود.»

او افزود: «آنچه که مسلم است آمریکایی‌ها می‌خواهند این موضوع را به زور پیش ببرند و چون نزدیک انتخابات است. حداقل از نظر تبلیغاتی نمی‌خواهند بازنده باشند. ممکن است در این رابطه نیز اگر در فرآیند برجام موفق نشوند، از مسیر دیگری وارد شوند و از همه توان برای فشار به کشور‌های دیگر در راستای عدم معامله تسلیحاتی با ایران و یا حتی توقیف محموله‌های ایرانی استفاده کنند مانند مزاحمت‌هایی که بر سر صادرات نفت ایران انجام می‌دهد. فقط، چون ایران بیشتر خریدار سلاح روسی و چینی است، احتمالا آمریکا نتواند از این طریق خیلی موفق باشد.»

این استاد دانشگاه درباره اینکه آی احتمال تغییر نظر اروپا و حمایت از اقدامات آمریکا در این رابطه وجود دارد؟، گفت: «بله، اگر آمریکا در قالبی غیر از برجام اقدام به تحریم تسلیحاتی ایران کند احتمال بسیار بالا با حمایت اروپا همراه خواهد بود. در واقع اروپا نمی‌خواهد به ایران بهانه دهد که به خروج ایران از ان پی تی و یا با واکنش شدید دیگری از سوی ایران همراه باشد.»

او افزود: "بنابراین ممکن است که آمریکا طرح جدیدی به شورای امنیت ارائه کند و بهانه‌های تازه‌ای بتراشد مثلا ایران به سوریه، یمن، حزب الله و حتی طالبان سلاح داده و یا قطعنامه‌های شورای امنیت علیه یمن را نقض کرده است پس ایران باید دوباره تحریم تسلیحاتی شود. اینجا ممکن است اروپا بگوید ما متعهد به برجام بوده‌ایم، در خارج از چهارچوب برجام ما هم درباره مسائل تسلیحاتی ایران ملاحظاتی داریم و در نتیجه با آمریکا همراهی کنند. در این بین موضوع دیگری هم هست که اهمیت دارد، اروپا نمی‌خواهد در آستانه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به ترامپ امتیاز دهد."

این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی درباره تلاش پوتین برای تشکیل جلسه شورای امنیت با حضور اعضا و ایران گفت: «پوتین می‌خواهد به نوعی برجام حفظ شود و به ترامپ هم در فرآیند انتخابات امریکا ضربه جدی نخورد. مسکو علاقمند است که ترامپ رییس جمهور آمریکا بماند. طبیعی است که روسیه چند هفته مانده به انتخابات آمریکا تلاش می‌کند ترامپ تضعیف نشود. در واقع پوتین هم می‌خواهد تحریم تسلیحاتی ایران برداشته شود، هم برجام حفظ شود و هم به موقعیت ترامپ آسیبی وارد نشود. سخنان دیروز ترامپ مبنی بر اینکه آمادگی دارد با پوتین گفتگو کند در همین راستاست. اما چین رویکرد دیگری دارد. آن‌ها به دنبال کنار رفتن ترامپ از ریاست جمهوری آمریکا‌ هستند.»