ورود سپاه به تخلفات کشتی‌های چینی

کشمکش‌ها بر سر تداوم صید ترال در آب‌های جنوبی ایران ادامه دارد.

روزنامه شرق نوشت: «تخلفات کشتی‌های صید ترال که بین مردم به کشتی‌های چینی شهرت یافته‌اند، سرانجام نیروهای سپاه را وارد عمل کرد. پس از آن که مجلس از پاسخ‌های وزیر جهاد کشاورزی به مدیریت نامناسب صید در آب‌های جنوبی و حضور کشتی‌های چینی در دریای عمان قانع نشد و به محمود حجتی کارت زرد داد، سپاه با تشکیل بسیج دریایی، اقدام به توقیف این کشتی‌ها کرد. این خبر را علیرضا تنگسیری، فرمانده نیروی دریایی سپاه، اعلام کرده است.

البته حسین حسینی، مجری طرح صید پایدار فانوس‌ماهیان سازمان شیلات ایران نیز به «شرق» گفت صید کشتی‌های صنعتی در آب‌های جنوبی ایران باید در عمق بالای ۲۰۰ متر باشد و یگان حفاظت سازمان شیلات ایران در صورت مشاهده تخلفات، با آنها برخورد خواهد کرد. صیادان آب‌های جنوبی مدت‌هاست به حضور کشتی‌های چینی در آب‌های جنوبی اعتراض دارند. فریاد صیادان محلی هیچ‌گاه از سوی مسئولان سازمان شیلات ایران شنیده نشد. همواره این سازمان درباره کشتی‌های صنعتی حاضر در آب‌های دریای عمان، این جواب را تحویل رسانه‌ها داده که این کشتی‌ها قرار است فانوس‌ماهیان را از عمق آب‌های ایران صید کنند تا صنایع تولیدکننده خوراک ماهی فعال شوند اما مشاهده‌های مردم از محموله کشتی‌های صیادی چیز دیگری را نشان می‌داد. بخش عمده صید کشتی‌هایی که گویا در اجاره ایران هستند، حامل ماهیان تجاری بود که باید به دست صیادان محلی صید می‌شد. سازمان شیلات ایران با وجود همه حرف‌وحدیث‌ها در زمینه واگذاری رانتی حق صید کشتی‌های صیادی صنعتی و وجود ابهامات فراوان درباره نحوه قرارداد با مالکان این کشتی‎ها، هیچ‌گاه جزئیات قراردادها را منتشر نکرد تا ابهامات مطرح‌شده در این‌ باره برای همیشه رفع شود.

هنوز حرف‌وحدیث‌ها درباره نحوه فعالیت کشتی‌های چینی داغ بود که مرکز پژوهش‌های مجلس نیز گزارش داد این کشتی‌ها ذخایر آب‌های گرم جنوب ایران را به یغما برده‌اند. در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس آمده بود که در صورت تداوم فعالیت کشتی‌های چینی تا سال ۱۴۰۰، نزدیک به ۴۶ هزار تُن ماهیان تجاری از سوی کشتی‌های چینی صید می‌شود و این مسئله مشکلات معیشتی صیادان بومی را دوچندان می‌کند. همچنین در این گزارش آمده بود که با تولید سه‌هزارو ۴۰۰ تن پودر ماهی از محموله این کشتی‌ها، از خروج ۲۵ میلیارد تومان ارز برای واردات پودر ماهی جلوگیری شده است؛ در حالی‌ که در هر دوره صید فانوس‌ماهیان، ۲۸ میلیارد تومان یارانه سوخت به شناورهای چینی اختصاص یافته است.

‌رد درخواست ۲۰ مجوز جدید

کشمکش‌ها بر سر تداوم فعالیت کشتی‌های صید صنعتی (معروف به چینی)، سرانجام کار را به ورود سپاه به این مسئله کشاند. علیرضا تنگسیری، فرمانده نیروی دریایی سپاه، از تشکیل بسیج دریایی خبر داد و گفت: دستور توقیف کشتی‌های ترال در محدوده غیرمجاز را صادر کرده‌ام.

تنگسیری در بخشی از این مصاحبه عنوان کرد: «بدون واسطه از آقای وزیر ۲۰ مجوز برای مردم ابوموسی درخواست کردم و وزیر در پاسخ این خواسته من، گفت به دلیل ظرفیت‌ نداشتن دریا، صدور مجوز ممکن نیست. در همان جلسه گفتم که کشتی‌های چینی و خارجی صید ترال و کف انجام می‌دهند و هرچه هست را جمع می‌کنند و می‌برند اما اعطای ۲۰ مجوز به مردمی که در جزیره هستند، امکان ندارد؟ با توجه به زمان خاص صید و تخم‌گذاری میگو و ماهی‌ها، باید در صیدگاه‌های اطراف که تخم‌گذاری ماهی و میگو صورت می‌گیرد، صیادی ممنوع باشد.»

او اضافه کرد: «صید صنعتی باید در اقیانوس هند صورت گیرد اما این اقدام در کنار صیادان محلی انجام می‌شود. از این‌ رو نیروی دریایی سپاه، آنها را توقیف کرده است. از همه‌ جا تماس گرفتند و قول دادند در آب‌های سرزمینی حضور نمی‌یابند اما در سردخانه‌های شش کشتی توقیف‌شده، ماهی‌هایی که صید آنها مجاز نیست، موجود است و صید درخور توجهی انجام داده‌اند. بعضی از این ماهی‌های صیدشده این کشتی‌ها، خوراک ماهی‌های دیگر است که با صید گونه‌های یک ماهی، گونه‌های دیگر هم کم می‌شود.»

به اعتقاد فرمانده نیروی دریایی سپاه، از آنجا که عده معدودی از صید صنعتی سود می‌برند، باید کشتی‌های صید صنعتی به اقیانوس هند بروند. به همین دلیل او دستور داده است در صورت مشاهده کشتی‌های صیادی در محدوده فعالیت صیادان محلی، این کشتی‌ها توقیف شوند.

او یادآور شد: ما دنبال راه‌اندازی بسیج دریایی هستیم که خود مردم برای دریا امنیت ایجاد کنند و اگر جایی تخلفی صورت گرفت، با ما تماس بگیرند. در بحث بسیج دریایی، تدابیری برای ارائه کمک‌ به خرید ماهی و ادوات صیادی نیز اندیشیده شده است؛ تا جایی که لنج‌های ما قادر هستند صید انجام دهند، نباید این کشتی‌ها صید کنند. در حال‌ حاضر می‌گویند این کشتی‌ها ایرانی هستند که شکل‌شان را عوض کرده‌اند.

تنگسیری اعلام کرد که در تماس با استاندار هم به او اطمینان داده است که همراهی‌اش خواهد کرد بنابراین استاندار مقابل این تخلفات محکم بایستد. او ادامه داد: کشتی‌های توقیف‌شده هر کدام ۱۵ تا ۴۰ تن ماهی صید کرده بودند و این برای ما قابل قبول نیست. اگر این کشتی‌ها، فانوس‌ماهیان را صید می‌کنند، نباید ماهیان دیگر را صید کنند.

‌یگان حفاظت شیلات به تخلفات رسیدگی می‌کند

به نظر می‌رسد کم‌کاری یگان حفاظت سازمان شیلات ایران زمینه تشکیل بسیج دریایی توسط سپاه را فراهم کرده باشد اما حسین حسینی مجری طرح صید پایدار فانوس‌ماهیان در گفت‌وگو با «شرق» تأکید کرد: کشتی‌های صنعتی باید در عمق صید کنند و این کشتی‌ها در آب‌های کم‌عمق که کشتی‌های سنتی صید می‌کنند و سطح‌زیان حضور دارند، فعالیت نمی‌کنند.

او اضافه کرد: صید در آب‌های عمیق با قایق و لنج رخ نمی‌دهد. کشتی‌های صنعتی نیز اقدام به صید ماهیان اقتصادی نمی‌کنند. روی همه شناورها ناظر مقیم مستقر است علاوه بر آن، این کشتی‌ها کنترل از راه دور دارند و به صورت آنلاین رصد می‌شوند. اگر سیگنال کشتی از صیدگاه نیاید، تخلف است و یگان حراست از دریای سازمان شیلات ایران، بر فعالیت این کشتی‌ها نظارت دارد.

حسینی درباره شایعات مطرح‌شده در زمینه انتقال محموله این کشتی‌ها به خارج از کشور عنوان کرد: تخلیه بار این کشتی‌ها در بندرهای صیادی ایران انجام و به صورت کامل سرشماری می‌شود. همه محموله در ایران تخلیه می‌شود. اگر صادراتی باشد از مبادی قانونی برای صادرات اقدام می‌شود.

او همچنین به ابهامات مطرح‌شده در زمینه مالکیت کشتی‌های چینی که بنا بر روایت صیادان و مردم محلی متعلق به مدیران میانی وزارت جهاد کشاورزی است، پاسخ روشنی ارائه نکرد.

مجری طرح صید پایدار فانوس‌ماهیان گفت: کشتی‌های صنعتی آب‌های جنوبی متعلق به بخش خصوصی ایران است. کمتر از ۱۰ درصد این کشتی‌ها به صورت اجاره بلندمدت فعالیت می‌کنند و بیش از ۹۵ فروند از کشتی‌های صنعتی، کاملا ایرانی هستند و هیچ قسطی نمی‌دهند. در ایران ساخته و توسط ایرانیان خریداری شده‌اند. پرچم مبدأ آنها هم ایرانی است. پرچم مثل پلاک است.

‌سوخت یارانه‌ای و صید ضمنی جاذبه‌ای برای کشتی‌های صنعتی

مسئولان سازمان شیلات ایران بار دیگر هم تأکید کردند که کشتی‌های چینی فقط باید فانوس‌ماهیان را صید کنند و با تخلفات آنها برخورد خواهد شد. اما ارسلان قاسمی رئیس هیات‌مدیره صندوق توسعه صادرات آبزیان در گفت‌وگو با «شرق» بیان کرد: سوخت یارانه‌ای و صید ضمنی که همان ماهیان تجاری متعلق به صیادان جنوب است، مهم‌ترین جاذبه برای حضور این کشتی‌ها در آب‌های ایران است. اگر این جاذبه را حذف کنیم، خواهیم دید که چند فروند از ۹۶ فروند کشتی صنعتی در آب‌های جنوب باقی خواهد ماند.

او ادامه داد: صحت آمار ارائه‌شده در زمینه کشتی‌های با اجاره بلندمدت را قبول ندارم. بیش از این که کشتی دست ایرانی‌ها باشد، دست چینی‌هاست. این کشتی‌ها از پرچم ایران استفاده می‌کنند و یارانه سوخت می‌گیرند. اگر شیلات امکان کنترل این کشتی‌ها را داشت، وزیر جهاد کشاورزی در مجلس کارت زرد نمی‌گرفت.

به گفته قاسمی فیلم‌هایی که ذوالقدر در صحن مجلس ارائه کرد، نشان می‌داد که این کشتی‌ها ماهیان اقتصادی را صید می‌کنند.»