بازگشت "گروه فشار"

فرارو- احمد توکلی، رئیس پیشین مرکز پژوهش‌های مجلس و عضو کنونی مجمع تشخیص مصلحت نظام، از پیامک‌هایی خبر داده که در مخالفت با لوایح "پالرمو" و "سی‌اف‌تی" به مجمع فرستاده می‌شوند. او می‌گوید روزانه هفت تا ده پیامک در این زمینه به دست اعضا می‌رسد. هرچند توکلی می‌گوید این پیامک‌ها از سوی مردم است، اما درباره ماهیت آن‌ها شک و شبهه زیادی وجود دارد.

به گزارش فرارو، دو لایحه پیوستن جمهوری اسلامی به کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با جرائم سازمان‌یافته فراملی (پالرمو) و کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم (سی اف تی) قبلا در مجلس به تصویب رسیده، اما به دلیل ایراد‌های شورای نگهبان و پافشاری اکثریت نمایندگان بر مصوبه خود، به مجمع تشخیص فرستاده شده‌اند.

حالا پس از ماه‌های بحث و جدل رسانه‌های و تلاش‌های پشت پرده و آشکار برای ممانعت از تصویب این لوایح، توپ تصمیم گیری در این رابطه در زمین مجمع تشخیص مصلحت نظام است و دولت و مجلس در تلاشند که اعضای مجمع را برای تصویب آن قانع کنند.

در این بین فشار‌های سنگین رسانه‌ها به مجمع وجود دارد. مخالفان، تصویب لوایح را "خیانت" توصیف می‌کنند و از اعضای مجمع می‌خواهند آن‌ها را رد کنند. مخالفت‌ها منحصر به حوزه رسانه‌ای نیست و فشار‌های آشکار و پنهانی در این رابطه وجود دارد.

یک نمونه این فشار‌ها چند روز پیش از سوی احمد توکلی افشا شد. او از ارسال روزانه ۷ تا ۱۰ پیامک به برخی از اعضای مجمع در مخالفت با اف‌ای تی اف پرده برداشته است. به گفته توکلی "با توجه به شماره تلفن‌ها، به نظر می‌رسد این پیامک‌ها از سوی مردم باشد و او از این تماس‌ها نه ناراحت می‌شود و نه تعجب می‌کند، زیرا این حق مردم است که به مسئولان خود توصیه کنند."

اما روزنامه ایران وابسته به دولت دیدگاه دیگری دارد و می‌گوید: «کیست که نداند چنین حجمی از کار تبلیغاتی با استفاده از پیامک آن هم به شماره‌هایی که به سادگی در دسترس مردم نیست، نه ساده و بی هزینه است و نه مردمی.»

این روزنامه این پیامک‌ها را گوشه‌ای از آنچه که برخی رسانه‌ها "نهضت فراگیر مخالفت با اف‌ای تی اف" خوانده اند، تفسیر کرده است. این در واقع کنایه‌ای است به روزنامه کیهان که پنجم بهمن ماه اعتراض‌ها به تصویب اف‌ای تی اف را "نهضت فراگیر" خوانده و نوشته بود: "منشأ این جوش و خروش‌ها، مخاطرات و مهلکه‌ها و مخمصه‌هایی است که این لوایح برای کشور به همراه خواهند داشت؛ آن هم در یک کلام نشانه‌گیری امنیت ملی و زدن چوب حراج به آن است."

اما این فقط احمد توکلی نیست که از ارسال پیامک سخن گفته است. مجید انصاری دیگر عضو مجمع هم از دریافت پیامک‌های تهدید آمیز سخن گفته است.

انصاری گفت: «من از دیروز پیامک‌هایی حتی تهدید به قتل و به تعبیر آنان برخورد خونین دریافت کردم. ما که بیدی نیستیم که با این باد‌ها بلرزیم؛ اما من از دستگاه قضائی و امنیتی کشور می‌خواهم رسیدگی کنند. این کدام جریان است که نشسته عده‌ای را تحریک می‌کند که اعضا مجمع تشخیص یا نمایندگان را تهدید کنند؟ این یعنی تهدید نظام. این قانون شکنی است که عده‌ای به خودشان حق بدهند که، چون فکر می‌کنند پیوستن به پالرمو خلاف مصلحت است؛ اگر نمایندگان انجام دادند نمایندگان را خائن بخوانند و به نمایندگان مجمع بگویند وارد این موضوع نشود.»

او افزود: "کدام صلاحیت اخلاقی حقوقی و قانونی را دارند که این طور حرف بزنند. این اوج استبداد است که گروهی فکر می‌کنند عده‌ای بر خلاف نظر آنان هستند خیانت می‌کنند."

این عضو مجمع رفتاری‌های اینچنینی را سازماندهی شده دانست و تاکید کرد: «یک جریانی به نظر من مشکوک با سو استفاده از احساسات پاک و دغدغه‌های واقعی متدینین، جوان‌ها و طلاب سعی کردند این موضوع را از مسیر طبیعی خودش خارج کنند. نظام نهاد‌هایی دارد. فرآیند‌هایی دارد در تصمیم‌گیری و تصمیم سازی، این فرایند‌ها زیر نظر قانون اساسی است و همه باید به آن احترام بگذارند.»

در خرداد ۹۷ نیز که مجلس سرگرم بررسی لایحه مقابله با تامین مالی تروریسم بود، نمایندگان مجلس نزدیک ۶۰۰ پیامک تهدیدآمیز از شماره‌های مختلف دریافت کردند. آن زمان، سهیلا جلودارزاده، نماینده تهران گفته بود: «برخی از این پیامک‌ها از شماره‌های شخصی و با الفاظ توهین آمیز و بعضاً آمیخته به تهدید بود.»

کمی بعد مشخص شد که پیام‌ها از شهر مشهد ارسال می‌شوند. علی مطهری، نایب رئیس مجلس، تهدیدکنندگان را افراد نزدیک به گروهی از تندرو‌ها خواند که حتی جبهه پایداری را هم قبول ندارند.

اعتراض‌ها به تصویب لوایح اف‌ای تی اف منحصر به "پیامک" نمی‌شود بلکه تجمع‌های پیاپی از سوی دانشجویان، طلاب و ... برگزار شده است. روزنامه ایران در این باره نوشته است: «تشابه پیامک‌های کنونی با نشست‌های غیرفراگیر و ناتوان در جمعیت‌سازی، با بسامددهی از سوی برخی رسانه‌ها برجسته‌سازی شد، رسانه‌هایی که به رغم تأمین مالی از منابع عمومی، رویکرد‌های جناحی را به منافع ملی ترجیح می‌دهند.»

منتقدان تصویب لوایح اف‌ای تی اف را می‌توان همان گروهی دانست که در زمان توافق برجام به مخالفت و تند و تیز با آن پرداختند و به "دلواپسان" مشهور شدند.

موافقان تصویب لوایح معتقدند که رسانه‌های رسمی که از بودجه‌های عمومی استفاده می‌کنند به شکل یک طرفه به مخالفت با این لوایح می‌پردازند. صداوسیما در این باره متهم شده که به مخالفان پیوستن به اف‌ای تی اف تریبون می‌دهد و فضا را برای هر گونه اظهار نظر آن‌ها باز می‌گذارد.

روزنامه دولت در این باره نوشته است: «این امر نه تنها ناقض رویکرد بی‌طرفی رسانه‌ای بلکه نشان‌دهنده سویه دیگری است که برخی با قطبی سازی جامعه و ایجاد دوگانه کاذب ایستادگی-وادادگی مقابل خارجی‌ها، سعی دارند منویات جناحی خود را پیش ببرند.»

 

گروه فشار فعال شده است؟
نحوه مخالفت‌ها با لوایح اف‌ای تی اف و فشار‌های سنگینی که در این زمینه وارد شده است، از دید برخی ناظران نشان دهنده فعال شدن "گروه فشار" است.

گروه "فشار" به افراد یا سازمان‌هایی گفته می‌شود که با تحت فشار قرار دادن مقامات حکومتی یا بخشی از آن‌ها با اتخاذ تدابیر گوناگون برای کسب منافع خود مبارزه می‌کنند. گروه‌های فشار برای موفقیت احتیاج به کسب پشتوانه‌های مردمی و اجتماعی دارند. فعالیت‌های گروه‌های فشار بر خلاف احزاب معطوف به کسب قدرت نیست، ولی قدرت را به هر طرفی که بخواهند می‌کشانند.

"گروه فشار" در ایران سال‌ها بود که فعالیت هایش متوقف و یا محدود شده بود. اوج فعالیت این گروه در دوران ۴ ساله اول دولت اصلاحات بود. در آن زمان این گروه با برگزاری تجمعات و فعالیت‌های خشونت آمیز در دانشگاه‌ها به دنبال مقابله با اقدامات فرهنگی و عملکرد سیاسی دولت وقت بود. "انصار حزب الله" در آن زمان از مشهورترین گروه‌های فشار به حساب می‌آمد.

 

صادق زیباکلام استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران در این باره به فرارو گفت: "متاسفانه گروه فشار کم و بیش مانند دوران سال‌های اولیه اصلاحات مجددا فعال شده است و این بار هدفش برهم زدن گردهمایی‌ها اصلاح طلبان و هجوم به دانشگاه‌ها و ... نیست. بلکه هدف بالاتری را دنبال می‌کند."

او افزود: «گروه فشار به شکل دیگری در حال اعمال قدرت است. این گروه با فشار به نمایندگان مجلس و تهدید آن‌ها برای تغییر دیدگاهشان درباره طرح‌ها و لوایح مختلف اعمال نفوذ می‌کند. لوایح اف‌ای تی اف یکی از اشکال این اعمال نفوذ است. در حال حاضر هم شاهدیم به برخی از اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام با ارسال پیام تهدید و هشدار به اعضای مجمع تشخیص می‌خواهند بر تصمیم و رای آن‌ها اثربگذارند.»

به عقیده زیباکلام "نفس اینگونه رفتار‌ها نشان دهنده نقطه ضعف است. زمانی که گروهی به تهدید و ارعاب روی می‌آورد نشان می‌دهد منطق و استدلش ضعیف است که با ارعاب و تهدید می‌خواهد حرفش را به کرسی بنشاند. "

او در ادامه به اشاره به بحث جنجالی برگزیت در انگلستان گفت: «شما ببینید که در بریتانیا چقدر درباره برگزیت بحث و دعوا شد، دو سال درگیری وجود دارد، اما آیا در بریتانیا هم برای نمایندگان مجلس و تصمیمی گیران پیامک تهدیدآمیز ارسال می‌شود؟ برگزیت به صورت باز و شفاف در پارلمان توسط مخالفان و موافقان بررسی شد. نه تجمعی مقابل پارلمان شکل گرفت نه کسی تهدید شد. یا در آمریکا بر سر کشیدن دیوار در مرز مکزیک چقدر جنگ و دعوا ایجاد شد یک ماه قوه مجریه در آمریکا تعطیل شد، ولی در آنجا هم طرفدران یا مخالفان ترامپ دست به اقدامات اینچنینی نزدند.»

این استاد دانشگاه افزود: "این تهدیدات نشان دهنده توسعه نیافتگی سیاسی است. عده‌ای می‌خواهند به زور امیال و یا خواسته هایشان را به کرسی بنشانند. چنین رویکرد‌های نشان می‌دهد این گروه‌ها دلایل منطقی شان ته کشیده است و روبه تهدید و خشونت می‌آورند.»

زیباکلام درباره تفاوت گروه فشار در دوران اصلاحات و در شرایط کنونی گفت: "هویت این گروه‌ها در شرایط کنونی کاملا مشخص است، اما یک تفاوت عمده با دوران اصلاحات و نسل اول گروه‌های فشار دارد. نسل اول گروه‌های فشار همچون آقایان ده نمکی و الله کرم، راه و روششان غلط بود، اما اقداماتشان از روی اعتقادشان بود. اما شک دارم که گروه فشاری که به تازگی فعال شده است، از روی اعتقاد این اقدامات را انجام می‌دهد. آن‌ها بیشتر برای ملاحظات و انگیزه‌های قدرت است که این کار‌ها را انجام می‌دهند.»

او افزود: "این گروه نگرانند که اگر ایران به کنوانسیون پالرمو و سی اف تی بپیوندد، قدرت آن‌ها در داخل کشور تضعیف می‌شود. حیات سیاسی تندرو‌ها از بُعد خارجی در گرو تضاد با آمریکا، اتحادیه اروپا و کشور‌های حاشیه خلیج فارس همچون عربستان است. در داخل کشور نیز حیات سیاسی آن‌ها در گرو تضاد با اصلاح طلبان و اعتدالگرایان و حتی اصولگرایان میانه رو است. "