فرارو- دوشنبه آینده وزرای خارجه طرفهای باقیمانده در توافق هستهای، برای بررسی خروج آمریکا از این توافق و تلاش برای نجات آن، در نیویورک دیدار میکنند.
به گزارش فرارو، در روزهای آینده، ایران یکی از موضوعات اصلی فعالیتهای نشست سالانه مجمع عمومی و شورای امنیت سازمان ملل خواهد بود. دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، هفته آینده ریاست یک جلسه شورای امنیت سازمان ملل درباره ایران را برعهده خواهد گرفت.
از سوی دیگر، ایران نیز در سازمان ملل برنامههایی برای دفاع از مواضعش تدارک دیده است. دوشنبه شب، وزرای خارجه کشورهای امضاکننده توافق هستهای، به جز آمریکا، برای نجات این توافق در نیویورک جلسهای برگزار خواهند کرد. برخی دیپلماتها نگران هستند تلاشها برای نجات برجام پس از اعمال تحریمهای نفتی در نوامبر، مثمر ثمر واقع نشود.
ترامپ در ماه می، به طور یکجانبه از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) خارج شد و تحریمهای کشورش را مجددا علیه ایران برقرار کرد. دور نخست تحریمها مدتی پیش اجرا شد و قرار است کمتر از دو ماه دیگر دور دوم تحریمها که بخش بانکی و موشکی ایران را هدف قرار میدهند، اجرا شوند. اروپاییها، ضمن مخالفت با این تحریمها، تلاش میکنند ایران را به ماندن در برجام متقاعد کنند.
خبرگزاری رویترز در گفتگو با برخی دیپلماتهای اروپایی، چشمانداز جلسه دوشنبه وزرای خارجه برجام را بررسی کرد و درباره نجات این توافق، ابراز شکوتردید کرد.
رویترز در خصوص جلسه وزرای خارجه نوشت: "وظیفه حساس و شاید غیرواقعبینانه آنها این است که حتی پس از خروج واشنگتن و محروم شدن ایران از بسیاری از منافع اقتصادی، ایران را متقاعد کنند که به محدودیتهای توافق بر برنامه هستهای احترام بگذارد".
یک دیپلمات بلندپایه اروپایی با اشاره به مخالفان برجام در داخل ایران مدعی شد رئیسجمهور حسن روحانی "در برابر تندروها به استدلالهایی برای دفاع از توافق نیاز دارد. او به این نیاز دارد که ما به او مهمات بدهیم. ما تلاش میکنیم به او مهمات بدهیم. اما صادقانه بگویم، آنچه ما میتوانیم انجام دهیم، محدود است".
براساس برجام، روی برنامه هستهای ایران در ازای رفع تحریمهای اقتصادی محدودیتهایی اعمال میشود. ترامپ مدعی شد این توافق ناقص است و از آن خارج شد. با بازگشت تحریمهای آمریکا، باقیماندن ایران در توافق هستهای به بهرهمندی آن از منافع اقتصادی منوط شده است.
اروپاییها برای کاستن از اثر تحریمهای آمریکا، اقداماتی به نام قوانین مسدودساز را فعال کردهاند، اما این اقدامات هم نتوانسته است به نحو احسن انتظارات اقتصادی ایران را برآورده کند.
اخیرا حسن روحانی طی یادداشتی در روزنامه واشنگتنپست هشدار داده که اگر ایران نتواند از منافع اقتصادی برجام بهره ببرد، کشورش مسیر جدیدی را در پیش خواهد گرفت.
علاوه بر این، به گفته رویترز، در هفتههای اخیر مقامات ایرانی اعلام کردهاند که اگر اروپاییها نتوانند تجارت با ایران را حفظ کنند، تهران شاید پایبندی به برجام را کاهش خواهد داد. شنبه گذشته، محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، به مجله آلمانی دیر اشپیگل گفته اگر برجام بوسیله اقدامات آمریکاییها و انفعال اروپاییها در معرض خطر قرار گیرد. ایران ممکن است اجرای برجام را کاهش دهد و احتمالا فعالیتهای غنیسازی اورانیوم را هم افزایش خواهد داد.
دیپلماتهای اروپایی امیدوارند چنین چیزی اتفاق نیافتد و برنامه هستهای ایران هم محدود بماند. آنها به ایران گفتهاند که اگر تهران اجرای مفاد برجام را متوقف کند، آنها هیچ گزینهای جز بازگرداندن تحریمهایشان نخواهند داشت.
یک دیپلمات بلندپایه دیگر اروپایی به رویترز گفت: "آنها (ایرانیان) به طور مستمر به ما میگویند که وضعیت، وحشتناک است. آنها قصد دارند از توافق خارج شوند یا توافق را فقط به صورت جزئی اجرا کنند. این همان ماجرای قدیمی است، اما فعلا آنها همچنان برجام را اجرا میکنند".
این دیپلمات افزود: "ما به آنها هشدار میدهیم که اگر قرار باشد آنها از آن (توافق) خارج شوند، این امر به آنها بیشتر از ما، آسیب میزند".
این لحن دیپلمات اروپایی و همچنین هشدارهای مقامات ایرانی در خصوص احتمال خروج از برجام، ممکن است نشان دهنده این نکته باشد که گفتگوهای ایران و اروپا درباره نجات برجام، به خوبی پیش نمیرود. به هر حال، تحریمها و اظهارات آمریکا فضای سازمان ملل را تنشآلود کرده است، اما اروپاییها هنوز هم به نجات برجام امیدوار هستند. احتمالا جلسه دوشنبه آینده هم سرنوشت نهایی توافق هستهای را هم معین نکند. شاید سرنوشت این توافق پس از ماه نوامبر، یعنی پس از اجرای تحریمهای نفتی، معین شود.