سرنوشت مبهم مومیایی مرموز

در این شرایط افکار عمومی تشنه اطلاع از سرنوشت مومیایی کشف شده است، این پرسش اساسی که با مومیای رضا شاه چه کنیم؟ در روز‌های گذشته بسیاری را درگیر خود کرده بود. حالا این پرسش افکار عمومی را درگیری کرده که با مومیایی رضا شاه چه کردند؟ بیشتر کارشناسان و متخصصان باستان‌شناسی کشور خواستار صدور دستور و مجوز‌های لازم برای بررسی این مومیایی به‌عنوان بخشی از میراث تاریخی کشور شده‌اند. درخواست‌هایی که با بی توجهی همراه بوده است.

تاریخ انتشار: ۱۵:۴۲ - ۱۷ ارديبهشت ۱۳۹۷

فرارو- حدود دو هفته از کشف پیکر مومیایی مرموز در شهر ری می‌گذرد، اما هیچ یک از مقام‌های مسئول در این باره توضیحی ارائه نکرده اند. شواهد نشان می‌دهد این پیکر مومیایی شده متعلق به رضا خان است. امروز بلاخره پس از دو هفته رییس سازمان میراث فرهنگی اعلام کرد پیگیر موضوع است. فرمانداری ری هم چندی پیش در اظهار نظری تلویحا از دفن پیکر مومیایی خبر داده بود. اما آستان حضرت عبدالعظیم حسنی تاکنون هیچ موضعی گیری نداشته شاید مسئولان آن اعتقادی به ارائه توضیح در این باره به مردم و افکار عمومی ندارند.

به گزارش فرارو، دو هفته پیش در محوطه آرامگاه حضرت عبدالعظیم حسنی پیکری کشف شد که شواهد نشان می‌داد یک مومیایی است. در همان ساعت اولیه کشف آن در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها این گمانه مطرح گردید که احتمالا این پیکر متعلق به رضاخان است.

انتشار تصاویری از این مومیایی توسط کارگرانی که آن را کشف کرده اند این گمانه را تقویت کرد. عکس‌های منتشر شده از این جسد به تصاویر منتشر شده از مومیایی رضاشاه در زمان انتقال به ایران از مصر شبیه است.

پس از انتشار تصاویر جنجال بزرگی در شبکه‌های اجتماعی به راه افتاد. اظهار نظر‌های مختتلفی از سوی مردم و فعالان رسانه‌ای صورت گرفت. حتی خاندان پهلوی نیز در این باره اعلام موضع کردند و رضا پهلوی گفت که پیکر مومیایی شده به احتمال قوی به رضا شاه تعلق دارد.

برخی کارشناسان تاریخ نیز از نشانه‌های تعلق این مومیایی به رضا خان سخن گفتند. با این حال مقامات دولتی و رسمی در این باره اظهار نظر جدی و مشخصی نداشته اند. آستان حضرت عبدالعظیم که مومیایی در آنجا کشف شد نیز هیچ موضع گیری نکرده است.

کشف مومیایی منتسب به رضا شاه آنقدر سروصدا به پا کرد که حتی رسانه‌ها به نبش قبر وقایعی که بر سر جسد رضاشاه آمده، پرداختند. گزاش‌ها و تحلیل‌ها مختلفی درباره اتفاقات رخ داده برای جنازه رضا شاه منتشر شد.

عطش افکار عمومی برای پی بردن به حقیقت و اینکه سرنوشت مومیایی مرموز چه شده است همچنان بالاست. حالا پس از دو هفته سکوت علی اصغر مونسان معاون رییس جمهور و رییس سازمان میراث فرهنگی می‌گوید: «در حال پیگیری هستیم تا ببینیم قضیه منسوب به مومیایی چه بوده است.»

او درباره علت این سکوت اظهار کرد: «حوزه میراث فرهنگی به‌نوعی حوزه کارشناسی است. از ما باید خواسته شود تا در این زمینه وارد شویم. ما آمادگی کار کارشناسی را داریم.»

مونسان در پاسخ به این پرسش که اکنون وضعیت این مومیایی چه شده است؟ گفت: «به‌نظرم باید از بخش‌هایی که الان به آن‌ها مربوط می‌شود و در اختیار آن‌هاست، بیشتر این پرسش را بپرسید.» او توضیحی در این باره نداد که این مسئله به کدام بخش‌ها مربوط می‌شود.

پیشتر دلاور بزرگ‌نیا - مدیرکل میراث فرهنگی استان تهران - اعلام کرده بود: «این مسئله در حیطه‌ی میراث فرهنگی نیست، و "اداره‌ی فرهنگ و ارشاد اسلامی" قرار شده تصمیم نهایی را درباره‌ی این مومیایی اعلام کند.»

تاکنون اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی هم در این باره اعلام موضع نکرده است.

مومیای مرموز دفن شد؟!
مراجع رسمی حتی تائید نکرده اند که یک مومیایی کشف شده است. فقط در ساعات اولیه انتشار خبر برخی از اعضای شورای شهر این موضوع را تائید کردند. در طول این مدت معاون استاندار تهران و فرماندار ری تنها کسی بوده که در این باره سخن گفته است.

هدایت‌الله جمالی‌پوردر اظهارنظری دوپهلو و مبهم به ایسنا این‌طور گفت: «در محدوده ری، به‌ویژه در آرامستان‌های آن، گاهی با توجه به تاریخ پرافتخار این شهر در هنگام گودبرداری‌ها اجساد یا بخشی از اجساد قدیمی پیدا می‌شوند که این اجساد با رعایت مسائل شرعی در مکان‌های مناسب دفن می‌شوند.».

شاید از همین اظهارنظر هم بتوان این‌طور نتیجه گرفت که مومیایی کشف‌شده دوباره در همان محل دفن شده است. درهمین‌حال یکی از اعضای شورای شهر نیز چندی پیش گفته است: «جسد کشف‌شده قطعا متعلق به رضاخان است که پس از احراز هویت مجددا دفن شده، محل دفن آن نیز کاملا مشخص و در دسترس است تا در صورت لزوم و همچنین توافق مسئولان مجددا نبش قبر و به موزه انتقال داده شود.»

محمدجواد حق‌شناس رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران است، نیز درهمین‌باره اظهار کرد: «شنیده‌ام مومیایی شهرری را دفن کرده‌اند» او در ادامه هم از منتشرنکردن اطلاعات دقیق و درست دراین‌باره انتقاد کرد و گفت: «معمولا نوع نگاه برخی بر پوشاندن برخی خبرهاست و متأسفانه مردم را خیلی محرم نمی‌دانند.»

حق شناس افزود: «ما منتظریم اطلاعات دقیق‌تری در خصوص این پیکر که اخیرا اظهار شده در شهرری و حرم حضرت عبدالعظیم پیدا شده دریافت کنیم، اما متأسفانه هیچ اطلاع رسمی و دقیقی نه توسط آستان حرم عبد‌العظیم در اختیار ما و مردم قرار گرفته و نه توسط مقامات قضائی و مسئولان مرتبط در این حوزه اطلاعاتی داده شده است.»

درخواست برای بررسی مومیایی
در این شرایط افکار عمومی تشنه اطلاع از سرنوشت مومیایی کشف شده است، این پرسش اساسی که با مومیای رضا شاه چه کنیم؟ در روز‌های گذشته بسیاری را درگیر خود کرده بود. حالا این پرسش افکار عمومی را درگیری کرده که با مومیایی رضا شاه چه کردند؟ بیشتر کارشناسان و متخصصان باستان‌شناسی کشور خواستار صدور دستور و مجوز‌های لازم برای بررسی این مومیایی به‌عنوان بخشی از میراث تاریخی کشور شده‌اند. درخواست‌هایی که با بی توجهی همراه بوده است.

جامعه باستان‌شناسان ایران روز نهم اردیبهشت با انتشار بیانیه‌ای خواستار بررسی و پیگیری حرفه‌ای و تخصصی این موضوع شده بود. در بخشی از این بیانیه آمده است: «تاکنون مدرکی به دست نیامده که نشان دهد سنت مومیایی کردن اجساد، پیشینه‌ای در تاریخ ایران زمین دارد و از این نظر جسد مومیایی مذکور، حتی اگر هویت آن غیرقابل تشخیص باشد و یا به رضاشاه تعلق نداشته باشد، از نظر علمی، تاریخی و میراث فرهنگی نمونه‌ای منحصربه‌فرد محسوب می‌شود و ضروری است که از آن محفاظت کامل به عمل آید.»

کامیار عبدی، باستان‌شناس و استاد دانشگاه در گفتگو با ایلنا عنوان کرد که مسأله این مومیایی موضوعی نیست که آنقدر حساسیت برانگیز باشد. او گفت: «رسیدن به یک نتیجه علمی کار پیچیده‌ای نیست. اما جالب‌تر از همه واکنش دولت به این مسأله است. تاریخ ایران آنقدر فراز و نشیب داشته که ما خواهی نخواهی یک بخش‌هایی‌اش را می‌پسندیم و بخش‌هایی‌اش را هم نمی‌پسندیم. ما نمی‌توانیم تاریخ کشورمان را بنا به میل خودمان پاستوریزه کنیم.»

رضا شاه پهلوی در پی اشغال ایران توسط نیرو‌های متفقین در جریان جنگ دوم جهانی از سلطنت کناره گرفت و پس از چند سال تبعید، در آفریقای جنوبی درگذشت. جنازه او مدتی در مصر به امانت گذاشته شد، اما حدود ۷۰ سال پیش از قاهره به تهران منتقل و در اردیبهشت ۱۳۲۹ در مقبر ه‌ای که در شهرری برای او طراحی و ساخته شده بود، دفن شد.

مقبره رضا شاه در کنار حرم عبدالعظیم ساخته شده بود. این مقبره در اوایل انقلاب به دست صادق خلخالی تخریب شد. خلخالی در خاطرات خود گفته است از اینکه نتوانسته بود در جریان تخریب آرامگاه رضاشاه به پیکر او دست پیدا کند، متعجب و در حسرت بوده است.

پس از خروج محمدرضا شاه پهلوی از ایران در دی ماه ۱۳۵۶ و حدود یک ماه پیش از انقلاب اسلامی، شایعاتی وجود داشت مبنی بر اینکه آخرین شاه جسد پدرش را همراه خود از ایران خارج کرده است، اما فرح پهلوی، همسر شاه که همراه او ایران را ترک کرد و تا پایان عمر شاه در کنار همسرش بود، این موضوع را تکذیب کرده است.

از میان اخبار