چوب اروپا‌ لای‌ چرخ شرکت‌های آمریکایی

دادگاه عالی اروپا در حکمی با لغو قانون انتقال اطلاعات اینترنتی از اروپا به آمریکا موسوم به
«safe harbor» اعلام کرد اطلاعات شخصی اروپایی‌ها از جاسوسی دولت آمریکا در امان نیست. این دادگاه که اجرای حکم‌اش در سراسر کشورهای عضو اتحادیه اروپا الزامی است، این قانون را مغایر با حقوق اساسی شهروندان اروپایی خوانده است.

حکمی که روز سه‌شنبه صادر شد، نتیجه مستقیم افشاگری‌های «ادوارد اسنودن» است که در روزنامه «گاردین» منتشر شد و چگونگی استفاده آژانس امنیت ملی آمریکا از اطلاعات اینترنتی افراد در شرکت‌های مخابراتی و سرورهای اینترنتی را تشریح می‌کرد. در پی این افشاگری‌ها، «ماکسیمیلیان اسشریم» که یک وکیل اتریشی است در دادگاه ایرلند از فیس‌بوک شکایت کرد. به گفته او، این شبکه اجتماعی اطلاعات شخصی او را (حتی آن دسته از اطلاعاتی که او شخصا آنها را پاک کرده بود) در آمریکا حفظ می‌کرده و ازهمین‌رو حریم خصوصی او را نقض کرده است. اسنودن با استقبال از این حکم دادگاه عالی اروپا در صفحه توییتر خود نوشت: «اکنون همه ما امنیت بیشتری داریم». وی در ادامه با تبریک به وکیل اتریشی خطاب به او چنین نوشت: «تو جهان را به سمت بهتر‌شدن تغییر دادی». براساس این حکم، حدود چهار ‌هزار شرکت درگیر از جمله فیس‌بوک، گوگل و مایکروسافت باید در برخی عملیات‌های خود برای انتقال اطلاعات شهروندان اروپایی به آمریکا تجدیدنظر کنند.

واکنش‌ها به حکم دادگاه عالی اروپا
«ژان فیلیپ آلبرشت»، از اعضای حزب سبز پارلمان اروپا و متخصص آلمانی حفظ حریم خصوصی درباره قرارداد «safe harbor» گفت: «این قرارداد در ١٥ سال گذشته این توان را به شرکت‌هایی نظیر فیس‌بوک داده که اطلاعات شخصی شهروندان اروپایی را به ایالات‌متحده منتقل کنند. با حکم اخیر دادگاه عالی اروپا روشن شد که این نقل‌وانتقال‌ها ناقض حق اساسی حفاظت از داده‌ها بوده است. ایالات‌متحده با توجه به حق حفظ حریم خصوصی شهروندان اروپایی در همه زمینه‌ها از جمله امنیت ملی، باید برای جبران حقوقی این رفتار خود اقدام کند».

«کاترین بیردر»، از اعضای لیبرال دموکرات پارلمان اروپا، هم این حکم را پیروزی تاریخی اروپا علیه جاسوسی بی‌رویه سازمان‌های اطلاعاتی خواند و گفت: «در دنیای جهانی‌شده تنها یک چارچوب بین‌المللی قوی و الزام‌آور می‌تواند امنیت اطلاعات شخصی شهروندان ما را تضمین کند».

با وجود نقض گسترده حریم خصوصی افراد در قرارداد موسوم به «safe harbor» کسانی هستند که از حکم دادگاه عالی اروپا انتقاد می‌کنند. «مانیکا کوشفسکی»، یکی از وکلایی که با شرکت «کاوینگتون» کار می‌کند در این زمینه می‌گوید: «دادگاه عالی اروپا با این حکم فرش را از زیر پای‌ هزاران شرکتی کشیده که تجارت آنها وابسته به این قرارداد بود. همه این شرکت‌ها حالا مجبورند مکانیسم جایگزینی را برای انتقال داده‌های خود به آمریکا پیدا کنند و همه اینها باید یک‌شبه اتفاق بیفتد».

وزیر بازرگانی ایالات‌متحده هم به حکم دادگاه عالی اتحادیه اروپا علیه انتقال اطلاعات اینترنتی به آمریکا واکنش نشان داد. «پنی پریتزکر» در همین راستا گفت: «حکمی که امروز صادر شد به غایت ناامیدکننده است». به اعتقاد پریتزکر، حکم دادگاه عالی اتحادیه اروپا باعث بی‌اعتمادی بسیاری از شرکت‌های آمریکا و اروپایی و همچنین مصرف‌کنندگان می‌شود و «رونق اقتصاد دیجیتال فراآتلانتیک» را به خطر می‌اندازد.

قرارداد «safe harbor» چیست؟
طبق قانون حریم خصوصی اتحادیه اروپا، انتقال اطلاعات شهروندان این اتحادیه به خارج از اروپا ممنوع است مگر آنکه به مکانی منتقل شود که به تلقی اتحادیه اروپا از حریم خصوصی افراد به اندازه کافی حمایت و حفاظت می‌شود. طبق قرارداد «safe harbor» که در سال ٢٠٠٠ بین اتحادیه اروپا و ایالات‌متحده بسته شد، شرکت‌های آمریکایی به شرط حفاظت از اطلاعات شهروندان اتحادیه اروپا می‌توانند این اطلاعات را از اروپا به آمریکا منتقل کنند. این قرارداد به شرکت‌هایی مانند فیس‌بوک اجازه می‌داد که خود گواهی دهند از اطلاعات شخصی شهروندان اروپایی پس از انتقال به آمریکا محافظت خواهند کرد. اما در پی این حکم فیس‌بوک خواستار تصویب قوانین حقوقی محکم و قابل اعتماد برای انتقال داده‌های شخصی از اروپا به آمریکا شد.

خبرگزاری فرانسه به نقل از یک سخنگوی فیس‌بوک نوشت: اتخاذ این تدابیر برای ادامه فعالیت‌ هزاران شرکت اروپایی هم «به شدت ضروری» است. حالا که قرارداد انتقال اطلاعات اینترنتی شهروندان اروپایی به آمریکا نامعتبر اعلام شده، شرکت‌های آمریکایی از جمله فیس‌بوک، گوگل، اپل و مایکروسافت نمی‌توانند از مدل گواهی معمول خود استفاده کنند و ازهمین‌رو، باید به مدل قراردادهای خود در خارج از اتحادیه اروپا رجوع کنند.