صادق زیباکلام در روزنامه بهار نوشت:
مذاکرات با 1+5 در آلماتی به نظر میرسد که یک گام به جلو بوده است. البته از قبل از مذاکرات هم شایعاتی وجود داشت که طرفین مصمم هستند که مذاکرات دستکم به نتیجه منفی و به بنبست نرسد. ظاهرا این اتفاق مبارک افتاده و کمترین چیزی که در مورد نتایج مذاکرات با 1+5 در آلماتی باید گفت آن است که گفتوگوها به بنبست نینجامیده و یک گام بلند به جلو برداشته شده.
طرفین موافقت کردهاند که در اواسط فروردین دور دیگری از مذاکرات را در آلماتی برگزار کنند. به علاوه هر دو طرف از نتایج مذاکرات دور اول ابراز رضایت کردهاند. اما چرا مذاکرات 9 اسفند مذاکرات مهمی بوده است؟ یا درستتر گفته باشیم، اهمیت اینکه دو طرف از نتایج مذاکرات ابراز رضایت کردهاند در چیست؟ آیا در این دور از مذاکرات توافقات مهمی به دست آمده که باید از آن استقبال کرد؟
در پاسخ باید گفت که نتایج مهمی یا توافقات مهمی در آلماتی به دست نیامد. به تبع اگر آمده بود، طرفین آن را اعلام میکردند و شاید نیازی به دور دوم مذاکرات در فروردینماه نبود و صرفا کارشناسان جزییات توافق به دست آمده را دنبال میکردند. اما میدانیم که اینگونه نشد و با وجود آنکه توافق مهمی صورت نگرفت معذلک دور اول مذاکرات آلماتی بعدها به عنوان نقطه عطفی در مجموعه مذاکرات میان ایران و 1+5 ثبت خواهد شد.
اگر توافق مشخصی در آلماتی به دست نیامد، پس چرا این مذاکرات را باید یک نقطه عطف به شمار آورد؟ در پاسخ باید گفت که در گفتوگوهای آلماتی به نظر میرسد که برای نخستینبار طرفین با نیتی مثبت به پشت میز مذاکرات آمده بودند. نگاه 1+5 به ایران همواره این بوده که هدف ایران از مذاکره خرید زمان و به دست آوردن فرصت بوده تا بتواند به مقصد نهاییاش که تولید سلاح هستهای است برسد. بنابراین غربیها خیلی مذاکرات را جدی نمیگرفتند و به دنبال رسیدن به توافق با ایران نبودند.
متقابلا نگاه ایران به 1+5 و دقیقتر گفته باشیم به طرفهای غربی 1+5 آن بوده که آنان در مذاکره با ایران و یافتن راهحل و رسیدن به یک مصالحه و توافق جدی نیستند. از دید ایران، هدف غربیها از مذاکره این است که اعلام کنند ایران قصد کوتاه آمدن ندارد و در نتیجه بروند به سراغ قسمت بعدی کار که عبارت است از: گزارش به شورای امنیت و افزودن بر تحریمهای بینالمللی علیه ایران.
به بیان دیگر، نه 1+5 نگاهش به ایران مثبت بود و باور داشت که ایران در مذاکره جدی است و به دنبال یافتن راهحل به پای میز مذاکره آمده است و نه متقابلا ایران به 1+5 اطمینان داشت که غربیها در مذاکره جدی هستند و صرفا نیامدهاند که به ایران اولتیماتوم بدهند و بر تحریمها بیفزایند. این دو نگاه به نظر میرسد که در آلماتی برای نخستینبار یک ترک جدی برداشته. هم ما پذیرفتهایم که غربیها ممکن است واقعا به دنبال مصالحه و یافتن راهحل باشند و هم به نظر میرسد که غربیها برای نخستینبار دارند ما را جدی میگیرند که ما برای خریدن زمان و جلوگیری از اعمال تحریمهای بیشتر به پشت میز مذاکره نیامدهایم بلکه واقعا به دنبال یافتن راهحل و وصول توافق هستیم.
این همان نقطه عطف تاریخی است که قبلا به آن اشاره داشتیم: اینکه هر دو طرف برای نخستینبار حاضر شدهاند که یک نگاه خوشبینانه و مثبتتری به یکدیگر داشته باشند. البته برداشتن این گام و رسیدن به این نقطه یک شبه و به دلیل آب و هوای قزاقستان به دست نیامده. این تحول محصول صدها ساعت مذاکرات قبلی در بغداد، استانبول و مسکو است. راه درازی پیش روی دو طرف است اما مهم آن است که گنبد بیاعتمادی میان آنان ترک برداشته و طرفین بعد از قریب به یک دهه بیاعتمادی به یکدیگر حاضر شدهاند که اندکی در نگاهشان تغییر به وجود آورند.