تحریم نفتی

عبدالله باباخانی، کارشناس بین المللی انرژی به فرارو گفت: «دست ایران فقط با یک سناریو بسته نیست؛ اگر چین، با آمریکا به خاطر بحث تعرفه‌ها با مشکلات بیشتری برخورد کند، می‌تواند تا ۱ میلیون بشکه از ما خرید کند. همانطور که در ژانویه نزدیک ۱ میلیون و صدهزار بشکه از ما خرید. شریک استراتژیک دیگر ایران، روسیه است که می‌تواند نفت ایران و روسیه را تا حدودی ادغام کرده و از این روش بفروشد. سناریو دیگر این است که ایران و آمریکا همه چیز را قطع نکنند و به شکل غیر مستقیم و گام به گام پیش بروند در چنین شرایطی بین ۸۰۰ هزار تا یک میلیون و صد هزار بشکه فروش خواهیم داشت. درست است که این قانون بسیار سختگیرانه است، اما ایران، حرفه‌ای‌تر شده و ۸ سال است با ناوگان سایه خود نفت جا به جا می‌کند و ناوگان سایه روسیه هم وجود دارد. شرایط صفر و صدی نیست ولی تاثیر سنگینی بر بودجه کشور خواهد داشت.»

همتی نوشت: با تهدید کانادا مبنی بر نفروختن نفت به آمریکا به دلیل تعرفه ۲۵ درصدی که از دیروز روی کالا‌های کانادایی اعمال می‌شود، لغو تحریم‌های نفتی ایران اکنون بیش از هر زمان دیگری اهمیت اقتصادی دارد.

برآیند و مجموع اظهارات و اخبار غیررسمی نشان می‌دهد که بار دیگر قرار است فروش نفت ایران زیر ذره‌بین برود. در حال حاضر چین به صورت انحصاری، خریدار نفت ایران برای استفاده در پالایشگاه‌های کوچک است. آمار‌ها به ما نشان می‌دهد که روزانه یک میلیون و ۴۵۰ هزار بشکه نفت از ایران به چین فروخته می‌شود. افزایش فروش نفت پس از تحولات ۶ سال اخیر، خروج آمریکا از برجام و تشدید تحریم‌های آمریکا، یکی از دستاورد‌های دولتی معرفی می‌شد.

بازار‌های نفت بین الملل، تابع شاخص‌های روز خود است. یعنی معطل یک عامل نمی‌ماند و مرتب راهی برای احیای خود پیدا می‌کند. ممکن است بازار بین الملل در مقطع کوتاهی، از شرایط تاثیر بپذیرد یا برخی آشفتگی‌های ظاهری را تجربه کند، اما این آشفتگی به سرعت رفع می‌شود. عاملی مثل تحریم نفت ایران نمی‌تواند دائم بازار را تحت الشعاع قرار دهد. بازار‌های بین الملل با «کنشگری» پیش می‌رود نه «کنش پذیری». در جنگ اوکراین تحریمی که روسیه اعمال کرده بود، این ذهنیت را ایجاد کرد که «زمستان سخت اروپا» در راه است و این موضوع مدام تکرار می‌شد. اما در عمل دیدیدم که اروپا منتظر شرایط سخت باقی نماند و سعی کرد در فاصله‌ای کوتاه، خود را احیاء و به طرق مختلف تامین کند

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به تحریم این شورا برای اولین بار از سوی اتحادیه اروپا و انگلستان، گفت: بررسی‌ها نشان می‌دهد که دلیل این تحریم‌ها صرفا مسئله حجاب نبوده است چراکه در مقالات متعدد صهیونیستی اشاره شده که دلیل اصلی تحریم‌ها ورود شورای عالی انقلاب فرهنگی به موضوعات امنیت غذایی و کوانتوم و هوش مصنوعی بوده است.

در بیانیه وزارت خزانه‌داری آمریکا آمده است که این اقدام، شرکت‌های دلال و صوری ایران در امارات، هنگ‌کنگ و هند را نیز هدف قرار داده است.

روبرت هابک، وزیر اقتصاد آلمان در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت: ما موفق شده ایم به شرایطی برسیم که آلمان قادر به تحمل یک تحریم نفتی باشد. این به معنای آن است که تحریم بدون پیامد نخواهد بود.

رئیس جمهور آمریکا ممنوعیت واردات نفت روسیه را اعلام کرد و گفت: این تصمیم در رایزنی نزدیک با شرکای خود گرفته شده است.

فری‌بیکن نوشته چین طی سه ماه گذشته به طور متوسط نزدیک به ۸۰۰ هزار بشکه نفت در روز از ایران وارد کرده که این رقم، دو برابر بازه زمانی مشابه در سال گذشته است.

صرفنظر از دمکرات‌ها، ترامپ برای انعطاف در برابر ایران باید قبل از دشمنان خود، طرفدارانش را متقاعد کند. بخش قابل توجهی از حامیان ترامپ، گروه‌های محافظه‌کاری هستند که معمولا طرفدار اسرائیل و مخالف ایران هستند. هرگونه انعطاف چشمگیر در برابر ایران، ممکن است خشم این گروه‌ها را برانگیزد. بنابراین، ترامپ با در نظر گرفتن شرایط داخلی در آستانه انتخابات، ممکن است تصمیم گیرد یک انعطاف حداقلی در برابر ایران نشان دهد تا با عکس گرفتن با روحانی، هزینه این انعطاف را جبران کند.

هرچه نفت خام در زنجیره صنایع پایین دستی نفت فرآورش شود، صادرات آن نیز آسان‌تر صورت میگیرد و دقیقا به همین دلیل است که تحریم‌های فعلی آمریکا بر میزان صادرات نفت خام ایران اثرگذار بوده، ولی محدودیت جدی‌ای بر صادرات فرآورده‌های پتروشیمی ایجاد نکرده است.

اروپا و آمریکا می‌دانند که پس از قطع صادرات نفت ایران، این کشور ناگزیر است که واکنش نشان دهد؛ لذا اگر معلوم شود که ایران تا قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا وارد مذاکره نمی‌شود، آمریکایی‌ها برای مدیریت تنش‌ها، احتمالا به طور موقت با اجرای برنامه نفت در برابر کالا‌های غیرتحریمی از طریق اینستکس موافقت کنند و بعد از سپری شدن دوره حساس انتخابات، مجددا فشار‌ها را بر ایران تشدید کنند.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با تشریح جزئیات طرح مجلس برای اصلاح ساختار بودجه، گفت: بودجه بدون نفت و تعریف سرفصل های مختلف در حوزه مالیات در دستور کار قرار دارد.

در واقع مکانیزم تحریم، تبدیل به دستگاهی سودآور برای برخی شرکت‌ها شده که در شرایط عادی احتمالا اطلاعات آن‌ها چندان ارزشمند نیست. Windward یک نمونه از این دست شرکت‌ها است. اطلاعات یاد شده در پاراگراف نخست توسط این شرکت جمع‌آوری شده است. دفتر مرکزی Windward در اسرائیل قرار دارد و شناخته‌شده‌ترین سرمایه‌گذاران آن یکی دیوید پترائوس، مدیر سابق سازمان سیا و دیگری جان براون از مدیران سابق بی‌پی است. در واقع Windward، به شرکت‌ها برای عبور از پیچ و خم تحریم‌ها کمک می‌کند و طبعا در قبال ارائه این خدمات، دستمزد قابل قبولی نیز دریافت می‌کند.

کشور‌های عربی حوزه خلیج فارس و دیگر تولیدکنندگان از این وضعیت استفاده خواهند کرد. عربستان و امارات علنا به جبران نفت ایران تعهد کرده‌اند که این امر در بیانیه کاخ سفید درباره لغو معافیت‌های فروش نفت ایران ذکر شده است.

برخی ناظران غربی نیز چنین سناریویی را مطرح می‌کنند. به عنوان نمونه، اخیرا مجله بریتانیایی «اسپکتیتور» با استناد به گفتگو‌هایی با مقامات سابق و فعلی آمریکا به این نتیجه رسید که اگر ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰ پیروز شود و نظام ایران هم پابرجا باقی بماند، شاید به اقدام نظامی علیه ایران متوسل شود.

آمریکایی‌ها از طریق تحریم ظالمانه اخیر اولین هدف شان آن است که درآمد ارزی ما را کاهش دهند، یک منبع بزرگ درآمد ارزی ما همواره در کشورمان فروش نفت میعانات و برخی از صنایع بوده است که وابسته به تولید نفت و گاز است.

اولین‌بار حسن روحانی تیرماه سال گذشته وقتی سیاست قطع صادرات نفت ایران از سوی مقامات آمریکایی عیان شده بود، از بستن تنگه گفت. هرچند روحانی برای نخستین بار نامی از تنگه هرمز نیاورد. او گفت: اصلا معنی ندارد که نفت ایران صادر نشود و آن وقت نفت منطقه صادر شود. اگر شما توانستید این کار را بکنید تا نتیجه‌اش را ببینید. در آن مقطع سخن روحانی به بستن تنگه تعبیر شد و فرماندهان نظامی از جمله سردار قاسم سلیمانی به دلیل بیان این موضع از او تشکر کردند.

پیش از این ونزوئلا روزانه یک میلیون بشکه نفت به آمریکا صادر می‌کرد و ۷۵ درصد درآمد نفتی این کشور توسط مشتریان آمریکایی تأمین می‌شد. در مجموع ۹۶ درصد اقتصاد ونزوئلا به درآمد‌های نفتی وابسته است و به گفته مادورو تاکنون این کشور به دلیل اعمال تحریم‌های اقتصادی آمریکا ۳۰ میلیارد دلار زیان کرده است.

شاید بتوان گفت که مشارکت عربستان و امارات در حذف یکی از مهمترین درآمد‌های ایران، بخشی از یک راهبرد گسترده‌تر برای تنظیم مجدد شطرنج خاورمیانه و مهار یا حذف مهره‌هایی است که اقدامات چند سال گذشته آمریکا و متحدانش در برابر آن‌ها نتیجه مطلوبی محقق نکرده است.