پوران درخشنده

کلیات

پوران درخشنده متولد هفتم فروردین ماه سال ۱۳۳۰ در شهر کرمانشاه، کارگردان، مستند ساز، فیلمنامه نویس، تهیه‌کننده و هنرپیشه اهل ایران است که فعالیت حرفه‌ای هنری خود را از سال ۱۳۵۴ و با ساخت فیلم‌های مستند آغاز کرد و در سال ۱۳۶۵ با فیلم «رابطه» وارد عرصه فیلم سازی در سینما شد. وی که عضو انجمن‌های فیلمسازان زن آمریکا (WIF)، کارگردانان مستقل آمریکا (IFP) و مرکز بین‌المللی فیلم کودکان و نوجوانان یونسکو (CIFEJ) نیز می‌باشد، تاکنون برای ساخت فیلم‌هایی همچون «پرنده کوچک خوشبختی»، «زمان از دست رفته»، «هیس… دختر‌ها فریاد نمی‌زنند» و «زیر سقف دودی»، موفق به دریافت جوایز متعدد بین المللی شده است.

زندگی و ورود به دنیای هنر

پوران درخشنده در سال ۱۳۳۰ و به عنوان سومین فرزند یک خانواده هشت نفره در کرمانشاه چشم به جهان گشود. او تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در همان زادگاه خود سپری کرد و چون مادرش مدیر مدرسه و علاقمند به ادبیات بود، پوران درخشنده نیز از همان دوران نوجوانی به ادبیات و داستان نویسی علاقه پیدا کرد. پس از اخذ مدرک دیپلم، در اوایل دهه ۵۰ در کنکور سراسری شرکت می‌کند و موفق می‌شود هم در رشته پزشکی و هم در رشته هنر قبول شود، اما او پزشکی را انتخاب نکرد و راهی مدرسه عالی تلویزیون و سینما شد تا در گرایش کارگردانی به ادامه تحصیل بپردازد. پس از اتمام تحصیلات خود در سال ۱۳۵۴، در سازمان صدا و سیما شروع به کار کرد و در نخستین تلاش‌های هنری، به ساخت مستند‌های تلویزیونی درباره مسائل اجتماعی و فرهنگی نواحی مختلف ایران به ویژه کردستان روی آورد. به عبارت دیگر نخستین فعالیت‌های حرفه‌ای هنری پوران درخشنده با ساخت و کارگردانی فیلم‌های مستند در پیش از انقلاب آغاز شد.

فعالیت‌های هنری و افتخارات

پوران درخشنده اولین اثر هنری خود را در قالب فیلم مستندی به نام «طاعون» در سال ۱۳۵۴ ساخت که موضوع آن درباره شیوع بیماری طاعون در سال ۱۳۲۸ در کردستان بود. وی سپس به موضوعات فرهنگی همچون چهارشنبه سوری و موسیقی نواحی مختلف ایران پردخت و سپس در آستانه انقلاب اسلامی مجدداً متوجه کردستان شد و مستند‌هایی را درباره زنان، اشتغال و صنایع دستی این منطقه ساخت. سال ۵۹–۱۳۵۸ فیلم مستند «چرخ‌ها می‌چرخند» را تولید نمود که مسائلی همچون رکود اقتصادی و تعطیلی کارخانه‌ها بخصوص ایران ناسیونال (ایران خودرو فعلی) را به تصویر می‌کشد. پوران درخشند تقریبا تا حدود یک دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز به ساخت مستند‌های اجتماعی و فرهنگی اشتغال داشت تا اینکه در سال ۱۳۶۵ فیلمنامه فیلم «رابطه» را نوشت و خودش آن را نیز کارگردانی کرد که بدین ترتیب اولین فیلم بلند خود را ساخت. یک سال بعد و در دومین تجربه خود در سینما، فیلم «پرنده کوچک خوشبختی» را کارگردانی کرد که این فیلم توانست در جشنواره‌های مختلف بین المللی، جوایز متعددی را کسب کند. این فیلم در ششمین جشنواره فیلم فجر نیز در قسمت‌های مختلف کاندید دریافت سیمرغ بلورین بود، اما در نهایت توانست برنده لوح زرین بهترین فیلم و دیپلم افتخار بهترین کارگردانی را از آن خود کند. درخشنده پس از آن، دو فیلم «عبور از غبار» و «زمان از دست رفته» را در سال ۱۳۶۸ ساخت، اما پس از آن برای حدود یک دهه دست به فعالیت هنری چشمگیری نزد. وی در دهه ۷۰ و ۸۰ فیلم‌های «عشق بدون مرز»، «شمعی در باد»، «رؤیای خیس»، «بچه‌های ابدی»، «خواب‌های دنباله‌دار» و «حرفه ای‌ها» را ساخت تا اینکه در دهه ۹۰ با دو فیلم «هیس! دختر‌ها فریاد نمی‌زنند» و «زیر سقف دودی» دوباره در جشنواره‌های بین المللی خوش درخشید. فیلم «هیس! دختر‌ها فریاد نمی‌زنند» (۱۳۹۱) در سی و یکمین جشنواره فیلم فجر، بهترین فیلم از نگاه تماشاگران شد و فیلم «زیر سقف دودی» (۱۳۹۵) نامزد بهترین فیلم و بهترین کارگردانی از سی و پنجمین دوره جشنواره فیلم فجر شد. پوران درخشنده همچنین در سال ۱۳۹۹ برنده جایزه جشنواره گلوبال هندوستان به پاس تلاش‌های صادقانه در طی سال‌های مداوم کار در حوزه سینما و در ارتباط با مردم شد.