کولاک تیمور

کولاک تیمور

بختیار از معدود افسرانی بود که در اوضاع پرآشوب و بی‌نظم پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ توانست نظم تهران را با سرکوب و قتل مخالفان برقرار کند. او در این دوره اعضای بسیاری از نهضت ملی، حزب توده و فداییان اسلام را دستگیر، زندانی، شکنجه و اعدام کرد.
مورد عجیب اردشیر زاهدی
روایت مجید تفرشی از حیات سیاسی اردشیر زاهدی

مورد عجیب اردشیر زاهدی

زاهدی در ۱۶ سال آخر عمرش علنا به ابراز نظر‌های مخالف اپوزیسیون وابسته به قدرت‌های خارجی و دفاع از برخی مواضع و سیاست‌های ایران پرداخت. بن‌مایه مواضع سال‌های اخیر زاهدی این بود که اپوزیسیون ناکارآمد وابسته به پول، زور و نفوذ خارجی هرگز نه می‌تواند و نه لیاقت دارد که خود را آلترناتیو نظام کنونی معرفی کند
پشت پرده مناظرات دهه ۶۰ چه‌خبر بود؟

پشت پرده مناظرات دهه ۶۰ چه‌خبر بود؟

مهدی فتاپور گفت: پنج جلسه مناظره در هر دو بخش ضبط شد. مباحث ایدئولوژیک ضبط‌شده به‌ طور کامل پخش شد. دو جلسه اول بحث سیاسی پخش شد. جلسات پخش‌شده کامل بود و چیزی سانسور نشده بود. اما سه جلسه ضبط‌شده با موضوع بحث‌های سیاسی هیچ‌گاه پخش نشد.
بازخوانی پرونده ترور شهید مطهری
ترور شهید مطهری به روایت کیانوری، ناطق‌نوری، سلامتی، الویری، محسن رضایی گروه‌ها و مطبوعات وقت

بازخوانی پرونده ترور شهید مطهری

علی‌اکبر ناطق‌نوری می‌گوید: بعد از شهادت مرحوم مطهری به دست گروه فرقان، با جمعی از دوستان نشستیم و گفتیم که نمی‌شود بنشینیم و هر روز مغز‌های متفکر ما را بزنند، خوب است گروهی درست کنیم و به تعقیب و مراقبت فرقانی‌ها بپردازیم. شاید بتوان گفت که هسته اولیه این گروه: بنده، آقای نقاشیان و آقای محمد هنردوست بود و طولی نکشید که موفق شدیم در یک شب، ١٥ خانه تیمی آن‌ها را کشف کنیم و افراد آن‌ها را در آن خانه‌ها از جمله رهبر گروه اکبر گودرزی را دستگیر کردیم.
معمای دست‌نوشته‌های طبری
گفتگو با شیوا فرهمندراد به مناسبت سی‌ودومین سالگرد درگذشت احسان طبری

معمای دست‌نوشته‌های طبری

کوچک‌ترین نشانی از تفرعن و رفتار پرنخوت با دیگران در او وجود نداشت. با همه با مهر و دوستی و در سطحی برابر رفتار می‌کرد؛ از آقایان مصباح و سروش که نقطه مقابل او در مناظره‌های تلویزیونی بودند، تا دشمنانش بیرون حزب و نشریات گروه‌های دیگر که پیوسته بارانی از دشنام بر او می‌باریدند. او در طول سال‌های دراز مهاجرت سنگ صبور و دوست همه و تک‌تک هزاران مهاجر حزبی در سراسر جهان بود که همه شکایت‌ها و نارضایی‌هایشان را برای او می‌نوشتند و او با حوصله و مهربانی به همه و تک‌تک آنان پاسخ می‌نوشت.
آگریپینا؛ زنی که مسیر امپراتوری روم را تغییر داد

آگریپینا؛ زنی که مسیر امپراتوری روم را تغییر داد

آگریپینا نرون را به امپراتوری رساند، اما او پسر قدر‌شناسی نبود. نرون او را وادار می‌کرد که به نقش سنتی خود یعنی مادری بازگردد. از او می‌خواست در خانه بماند و لباس‌های زیبا بپوشد، اما آگریپینا می‌خواست حکومت کند. بعد از بدترین دعوایی که باهم کردند، نرون دریافت که تنها راه برای این که هر کاری دلش می‌خواهد بکند این است که مادرش را بکشد...
در رفراندوم سال ۵۸ چه گذشت؟
محمد توسلی، فرخ نگهدار و محمد سلامتی پاسخ دادند

در رفراندوم سال ۵۸ چه گذشت؟

محمد سلامتی، دبیرکل سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران درباره رفراندوم سال ۵۸ گفت: قبل از رفراندوم اسامى مختلفى براى این نظام نوپا پیشنهاد می‌شد؛ جمهورى، جمهورى دموکراتیک، جمهوری سوسیالیستی و... همه این‌ها بار ایدئولوژیکى خاص خود را داشت، اما از آنجا که انقلاب، یک انقلاب اسلامى متکى به مردم بود، امام بر جمهورى اسلامى تأکید داشتند؛ لذا این گزینه به رأی گذاشته شد.
شاهزادگان مدعی!
بررسی بحران جانشینی در دوران قاجار

شاهزادگان مدعی!

این مقاله با هدف طرح و بررسی یکی از مشکلات ساختاری دولت قاجار و عوامل موثر در پیدایش و تداوم و منطق حاکم بر آن و تحلیل تبعات و نتایج آن با تکیه بر منابع درجه اول، اصیل و گزارش‌ها و اسناد و نامه‌های سیاسی موثق با نقد پاره‌ای از نوشته‌ها به رشته تحریر کشیده شده است.
سرقت جنازه چارلی چاپلین

سرقت جنازه چارلی چاپلین

دزد اصلی یعنی آن پناهنده لهستانی وارداس نام داشت و به ۴ سال و نیم کار سخت و اجباری محکوم شد. دادگاه آن بلغاری بدبخت به اسم گانِف را به ۱۸ ماه حبس تعلیقی محکوم کرد، زیرا از سر و وضع او و نیز از شواهد و اعترافات معلوم بود که نقشی فرعی در دزدی داشته و بیشتر از تنبیه و مجازات، شایسته ترحم است. جنازه چاپلین را هم به همان جایی که ابتدا خاک کرده بودند، بردند و این بار - برای جلوگیری از تکرار ماجرا‌های مشابه - قبر را با استفاده از بتون بیشتر محکم‌تر کردند.»
۵۰ سالگی جنبش فدایی، شورش علیه یأس

۵۰ سالگی جنبش فدایی، شورش علیه یأس

شاید بتوان گفت بزرگ‌ترین دستاورد جنبش فدایی، شکل‌گیری یک چپ مستقل و باورمند به خود است که علی‌رغم فراز‌و‌فرود‌ها تاکنون به حیات خود ادامه داده است. جنبش فدایی بخشی از تاریخ چپ و ایران بوده و تدوین تاریخ آن در دستور کار پژوهشگران قرار گرفته است.
کارتر نقشی در سقوط شاه نداشت
فریدون مجلسی دیپلمات پیشین

کارتر نقشی در سقوط شاه نداشت

آن روز ما این‌قدر انباشته از دیدگاه ملی‌تر گروه‌های اپوزیسیون بودیم که آن زمان هیچ‌گونه تحلیلی از گروه‌های مذهبی نداشتم. من هم مقداری مستقل‌تر مثل گروه‌های ملی-مذهبی فکر می‌کردم و در یک سال منتهی به انقلاب وضعیتی بود که ما در آن موقع تصور می‌کردیم که شاه رفتنی است و به نظام بعدی امیدوار بودیم.
گزارش فرانسیس فوربز از تهران دوران احمدشاه

گزارش فرانسیس فوربز از تهران دوران احمدشاه

برای صرف غذا، پارچه سفیدی در کف ایوان گسترده شد و به جای بشقاب نیز در جلوی هر نفر نان پهن فطیر گذاردند و ما آماده شدیم تا با انگشتان خودمان به جای کارد و چنگال و قاشق، به صرف غذا بپردازیم. غذای آن روز عبارت بود از بره کامل کباب شده، جوجه و مرغابی سرخ شده، جگر، کبک که آن را به سیخ کشیده و کباب کرده بودند، همراه ماست و دوغ، انواع میوه‌جات مثل هلو، انگور، خربزه و انواع و اقسام شیرینی‌های خوشمزه.... نشستیم و بی‌اختیار دست به کار خوردن شدیم.
خلیل ملکی از شاه خواست شکاف ۲۸ مرداد را عمیق‌تر نکند
حمید شوکت مطرح کرد

خلیل ملکی از شاه خواست شکاف ۲۸ مرداد را عمیق‌تر نکند

ملکی شکست مصدق و مدافعانش را در کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، شکستی اجتناب‌ناپذیر می‌دانست. او دلایل این شکست را در «خیانت» حزب توده جست‌وجو کرد؛ خیانتی که به گمان او با سیاست‌های نادرست حزب توده، به نگرانی و هراس آمریکا از رشد کمونیسم در ایران دامن زده و سیاست‌مداران آن کشور را به این نتیجه رسانده بود که با دنباله‌روی از بریتانیا راهی جز کنار‌ زدن مصدق نبینند.
گلوله التقاط بر پیکر آیت اللهِ صاحب P.H.D فلسفه

گلوله التقاط بر پیکر آیت اللهِ صاحب P.H.D فلسفه

دکتر مفتح حدود دو ماه در زندان رژیم زیر شدیدترین شکنجه‌ها قرار گرفت. چند ماه پس از آزادی در بهمن ۱۳۵۳ امامت مسجدی دیگر در خیابان‌های نزدیک حسینیه ارشاد به ایشان پیشنهاد شد و دکتر مفتح نام آن مسجد را بر گرفته از نام مسجد قبا در صدر اسلام «قبا» گذاشت...
میرزا محمدعلی خان شیرازی؛ تنها شاهد ایرانی انقلاب فرانسه

میرزا محمدعلی خان شیرازی؛ تنها شاهد ایرانی انقلاب فرانسه

هر دو گزارش برای حاجی‌میرزا آقاسی نوشته شده؛ چون حاجی از او خواسته بود جزئیات مأموریتش را برای او بازگو کند. گزارش دوم نشان از توجه میرزا محمدعلی خان به انقلاب مهم فرانسه دارد که منجر به سقوط نظام سلطنت و روی‌کار‌آمدن دولت جمهوری دوم فرانسه شد. او شاید تنها ایرانی باشد که شاهد عینی انقلاب فرانسه بوده و شرحی کوتاه از اوضاع آن برهه ارائه داده است. افزون‌بر‌این، این شرح کوتاه می‌تواند مؤخره‌ای بر سفارت‌نامه او باشد؛ چراکه این اتفاق تقریبا پس از مأموریتش در فرانسه روی می‌دهد و یکی از دلایل ناکامی سیاسی مأموریتش محسوب می‌شود.
داوری درباره علی اکبر داور؛ سندی نویافته از بایگانی‌های قوه‌قضائیه
زندگی و زمانه علی اکبر داور

داوری درباره علی اکبر داور؛ سندی نویافته از بایگانی‌های قوه‌قضائیه

اقدامات و تلاش مضاعفی که داور در فراهم ساختن زمینه‌های تغییر سلطنت انجام داد، بزرگ‌ترین خدمتی است که وی در اثناى سال‌های حضور خود در عرصه سیاست ایران برای پهلوی انجام داد. در واقع، فراهم آمدن بستر قانونی دستیابی رضاخان به سلطنت، بدون اقدامات داور امکان‌پذیر نبود.
«من پزشک آشویتس بودم»

«من پزشک آشویتس بودم»

پرل یکی از چند پزشک زندانی بود که دستور داشتند بیمارستانی در آشویتس راه‌اندازی کنند. او فقط متولی مشکلات مربوط به زنان و زایمان نبود، بلکه تلاش می‌کرد تا آثار هرگونه آزار وارد شده به همبندان خود را درمان کند. از پانسمان زخم‌های خون‌آلود گرفته، تا کشیدن دندان‌های عفونی و بانداژ دنده‌های شکسته.
ماجرای زمین گیر شدن ستارخان در باتلاق اتابک

ماجرای زمین گیر شدن ستارخان در باتلاق اتابک

بر روی سنگ قبر سردار ملی جمله‌ای با این مضمون به نقل از خودش نوشتند: «این بنده عاصی ستار، برای اجرای احکام شریعت غراء احمدی (ص) از جان و مال و اولاد و هستی خود، صرفنظر کرده تا دولت جابره تبدیل به دولت عادله و قوانین حضرت سیدالمرسلین رویه و مسلک اهل اسلام شود. ستار»
آخرین فریاد پیش از صدای رگبار
بازخوانی حیات سید‌حسین فاطمی

آخرین فریاد پیش از صدای رگبار

در روز ۱۹ آبان سال ۱۳۳۳، فاطمی را درحالی‌که آثار بیماری و ضرب‌وشتم در او نمایان بود، کشان‌کشان تا پای جوخه اعدام بردند. بعد‌ها روایت شد که او هنگام اعدام فریاد زده بود: «بسم الله الرحمن الرحیم؛ پاینده ایران، زنده باد دکتر مصدق» و بعد صدای رگبار گلوله در میدان تیر لشکر دو زرهی تهران پیچید.
به بهانه انقلابی که با فروپاشی خاموش شد

به بهانه انقلابی که با فروپاشی خاموش شد

گفته می‌شود که با آغاز پاییز بلشویک‌ها بیش از ۳۰۰ هزار عضو داشتند و همه چیز برای انقلاب دوم فراهم بود. این انقلاب خاموش در شامگاه ششم نوامبر آغاز شد و علاوه بر بلشویک‌ها، دیگر احزاب چپ نیز در آن مشارکت داشتند و صبح هفتم نوامبر بدون خونریزی همه ادارات شهر به تصرف آنها درآمد و تنها کاخ زمستانی در اختیار نخست‌وزیر دولت موقت بود که بعدازظهر همان روز آن هم بدون خونریزی به دست بلشویک‌ها افتاد.