روایتی عجیب درباره سانسور کردن کتابها

محمد الهياري فومني مدیر کل اداره کتاب در تازه ترین گفت وگوی خود با سینا علی محمدی ،با سوال جالبی از سوی خبر نگار جام جم مواجه شده است.

بخشهایی از این مصاحبه که به این موضوع جالب پرداخته شده به شرح زیر است:

آقاي الهياري برخي مي‌گويند وزارت ارشاد فايل كامپيوتري كتاب‌ها را از ناشر مي‌گيرد تا برخي كلمات حساس و به اصطلاح مرتبط با خط قرمز را در آن با كامپيوتر جستجو كند و به اين ترتيب بخشي از مميزي به صورت خودكار اعمال مي‌شود. مثلا در يك مورد نويسنده‌اي مي‌گفت در داستانش هرجا واژه «عرق» بوده است تبديل به «نوشيدني» شده بود و به دليل مكانيكي بودن اين جابه‌جايي‌ها در بخشي از كتاب آمده بود: « نوشيدني شرم بر پيشاني‌ام نشست»! آيا اين نوع مميزي واقعيت دارد؟

بالقوه اين امكان وجود دارد كه كتاب را چه به صورت فايل pdf و چه word به كمك نرم افزارها مورد بررسي و واژه‌يابي قرار داد. اما آنچه قانون از ما مي‌خواهد اين نيست كه با مميزي به صورت مكانيكي برخورد شود بلكه قانون خواسته است كه روح كتاب درك شود. لذا اين كار به صورت 100 درصد توسط نيروي انساني صورت مي‌گيرد.

من همين‌جا اين اطمينان را مي‌دهم كه تمام كتاب‌ها به طور كامل خوانده مي‌شوند. اما گاهي در كتابي يك موضوع كه هنجار نيست و مقابل ارزش‌ها هم قرار دارد مانند همين مثالي كه شما زديد به تكرار مورد استفاده نويسنده قرار مي‌گيرد. اگر اين اتفاق در يك كتاب 800 صفحه‌اي و در خدمت طرح داستان باشد يا شخصيت منفي داستان را توصيف كند، از نظر كارشناسي اشكالي ندارد.

اما وقتي يك كتاب 80 يا 100 صفحه‌اي برخي واژه‌ها يا مفاهيم نامتعارف را با بسامد بالا بشدت تكرار مي‌كند، اين از نظر قانون اباحه‌گري يا اباحه‌گرايي است. آن هنگام كارشناس تشخيص مي‌دهد كه اينها را بايد حذف كند و حذفشان هم اتفاقا به روح كتاب لطمه‌اي نمي‌زند. اگرچه مي‌پذيرم ممكن است مواردي وجود داشته كه كارشناس دقت لازم را نكرده است و ما بايد تذكر دهيم.