تورم فقر می‌آورد، رکود بیکاری و نقطه مشترک این دو افزایش خط فقر است

فرارو- استاد اقتصاد دانشگاه تهران گفت: «اگر ما قائل به وجود رکود در برخی از بخش‌ها نباشیم و تورم واقعی را قبول نکنیم این باعث می‌شود که از واقعیت دور بشویم و سیاست‌ها و تصمیم‌گیری‌هایمان ناقص اتخاذ شده و به تشدید شرایط رکود و تورم منجر شود.»

واردات و صادرات در نیمسال اول امسال کاهش یافته است از سویی دیگر نرخ تورم روندی رو به تزاید یافته است. وضعیت کنونی را رکود تورمی می‌نامند، وضعیتی که در آن دو مصیبت اقتصادی متضاد با هم رخ داده و همدیگر را تشدید می‌کند اما بد‌تر از این آن است که درمان یکی نیز دیگری را تشدید می‌کند. رکود تورمی در اقتصاد ایران در حالی صورت می‌گیرد که پیش از این بسیاری از کار‌شناسان نسبت به وقوع آن هشدار داده بودند.

محمد خوشچهره در گفتگو با خبرنگار فرارو گفت: «قبول اینکه شرایط اقتصادی کنونی در یک وضعیت رکود تورمی است پیش شرط هرگونه اقدام اصلاحی برای مدیریت کلان و دولتمردان است.»

خوشچهره ادامه داد: «نفی و عدم قبول رکود تورمی کار را برای اصلاح سخت‌تر می‌کند. بنابراین اینکه ما در شرایط اقصادی هستیم که نرخ رشد اقتصادی پایین است و در برخی از بخش‌ها بنا به دلایل مختلف با رکود مواجه هستیم لازمه هر اقدام اصلاحی است.»

رییس فراکسیون اصولگرایان مستقل مجلس هفتم، افزود: «رکود موجود تحت عنوان عوامل درون زا یعنی نوع سیاست‌ها و تصمیم‌گیری‌های متخذه و همچنین به خاطر عوامل برون زا یعنی اعمال تحریم‌ها و نوسانات حاکم بر اقتصاد نفتی جهان که درآمد ما با آن ارتباط مستقیم پیدا می‌کند، مجموعه‌ای را ایجاد کرده است که ما آن را شرایط رکود تورمی می‌دانیم.»

وی با بیان اینکه STAGFLATION یا رکود تورمی تلفیق دو واژه STAGNATION رکود و INFLATION تورم است، گفت: «مفهوم ساده رکود تورمی مانند شرایط تب لرزی است یعنی شرایطی که بیمار هم تب و هم لرز دارد و کار معالجه برای پزشک دشوار است. در این شرایط اقداماتی که باید برای پایین آوردن تب انجام شود، لرز را بالا می‌برد یا برعکس کاری که برای درمان لرز باید انجام شود، تب  را بالا خواهد برد.»

این استاد اقتصاد دانشگاه تهران ادامه داد: «بنابراین برای حل این شرایط دشوار اقتصادی نوع خاصی از معالجه یا تصمیم‌گیری‌های اقتصادی لازم خواهد بود که تبحر، مهارت و درک صحیحی از شرایط اقتصادی را اقتضا می‌کند.»

خوشهره افزود: «همان طور که اشاره شد رکود تورمی شرایطی است که تصمیم گیری را برای مدیریت کلان اقتصادی و حتی برای نظام قانون‌گذاری و برنامه‌ریز سخت می‌کند ولی تجربیات گسترده در عرصه جهانی برای مقابله با چنین شرایطی وجود دارد که می‌تواند درک صحیحی از محیط اقتصادی به دست دهد. در کنار این منبع برای حل بحران مبانی نظری و تئوریکی وجود دارد که می‌تواند در تلفیق با منابع پیشین، راه‌حل‌های مناسبی برای شرایط بغرنج جامعه ارائه دهد.»

رییس فراکسیون اصولگرایان مستقل مجلس هفتم، با بیان اینکه نگرانی این است که برخی از دوستان در نظام تصمیم‌گیری و مخصوصا اجرایی قائل به رکود تورمی نیستند و وضعیت اقتصادی را یک وضعیت پویا با رشدهایی مطلوب تصور می‌کنند، گفت: «برخی از این تصورات ریشه در نظام آماری و محاسبات و ارقام انتشار یافته آماری دارد که مستقیم و غیر مستقیم این اعداد شبهه ناک و غیر واقعی  نظام تصمیم گیر را دچار گمراهی می کند و مدیریت کلان با نگاهی خوشبینانه وارد قلمرو‌های اقتصادی رکودی می شود.»

وی افزود: «یعنی نگرانی در برخی از صاحبنظران این است که خیلی از دوستان در بخش‌های تصمیم‌گیر و اجرایی قائل به رکود نبوده و  این خیلی نگران کننده‌تر از خود شرایط رکود تورمی است.»

این کار‌شناس مسائل اقتصادی ادامه داد: «چون در صورت پذیرش این وضعیت به سمت راه حل‌ها و اقدامات و سیاست‌های مناسب پیش خواهیم رفت. اما زمانی که مدیریت کلان قائل به شرایط تورمی یا رکود تورمی نبوده و تورم را سطحی مطرح می‌کنند، نگرانی بیشتر به خاطر وجود چنین دیدگاهی است که مدیریت کلان دارد.»

خوشچهره گفت: «اگر مدیریت کلان بر این باور باشد که شرایط تورمی نیست یا تورم به شدت پایین است خطر و نگرانی بیشتر خواهد بود، چون امید به اصلاح و اقدامات تکمیلی و تصحیحی برای خیلی از فعالان اقتصادی و صاحبنظرن و غیره کدر شده است زیرا دولت اصلا قائل به وجود چنین فضایی نیست.»

وی با بیان اینکه بخش زیادی از تورم دلایل افزایش هزینه‌هاست، گفت: «هزینه‌های تولید کالا و خدمات افزایش یافته است. در ترکیب هزینه‌ها هم ارقام مشخص است که چه چیزهایی تاثیر‌گذار است. البته هزینه انرژی، حمل، مواد اولیه و دستمز‌ها، بسته به کالاهایی که ماهیت ویژه‌ای دارند بالا‌تر هم می‌رود.»

رییس فراکسیون اصولگرایان مستقل مجلس هفتم، ادامه داد: «بخشی از این‌ها به خاطر سیاست‌های اقتصادی بوده است، مخصوصا سیاست‌های پولی و ارزی که هزینه منابع را برای تولید کننده بالا برده و هزینه را برای تولید کننده افزایش داده است.»

خوشچهره افزود: «در کنار این مسئله و در قالب طرح هدفمندی یارانه‌ها که چون یک پکیج بوده است که کامل هم اجرا نشد، باعث شده که آثار تورمی‌اش روی هزینه‌های بخش تولید، هزینه تولید را به چالش بکشد.»

وی با بیان اینکه درکنار این عامل هم فشارهایی است که دنیای سلطه به اقتصاد ایران می‌آورد، گفت: «در راس این مساله آمریکا و تحریم‌هایی که صورت می‌گیرد و خود را به صورت فشار هزینه‌ای نشان می‌دهد و به تولید ملی وارد می‌کند. البته میزان تاثیرگذاری این عامل به میزان تبحر و کارایی مدیریت‌ها برمی‌گردد و اینکه مدیریت کلان چگونه با این فشار‌ها و تهدید‌ها مقابله کند. قطعا تبیین یک سیاست شفاف و کارا می‌تواند برای برخی از فعالان اقتصادی از نظر روانی آرام بخش باشد.»

استاد دانشگاه تهران ادامه داد: «بنابراین لازم است که در این‌ خصوص اگر روش‌ها و برنامه‌هایی وجود دارد، مطرح شود. البته برخی‌ها معتقدند که پمپاژ و تزریق پول به جامعه توسط مدیریت کلان اقتصاد، یعنی بانک مرکزی ودولت هم تاثیر دارد. بسیاری از کار‌شناسان تورم را بیش از یک دهه است که عمدتا معطوف به فشار تقاضا بر فشار هزینه می‌دانند و تقاضا هم عمدتا محصول پمپاژ پول می‌باشد. استدلال این افراد به حجم بالای پول و نقدینگی در جامعه اشاره دارد.»

وی افزود: «البته آنچنان که این کار‌شناسان معتقدند فشار تقاضا بر هزینه عامل مطلق تورم نیست اما می‌توان تاثیر این مساله را بر تورم وارد دانست. منطقی است که بخشی از تورم محصول فشار تقاضا باشد.»

رییس فراکسیون اصولگرایان مستقل مجلس هفتم، با بیان اینکه رکود حاصل فشار‌ها و موانع رو به تزایدی است که بر سر راه تولید ملی وجود دارد، گفت: «این مساله باعث شده است که خیلی از واحد‌ها به کاهش ظرفیت مبادرت کنند و برخی به سمت تعطیلی واحد تولیدی رفته‌اند و متاسفانه چون فضای کاذبی در کنار آن یعنی فضای سوداگری، دلالی و واسطه‌گری به وجود آمده است و این رونق اقتصادی را پایین آورده و باعث شده است تا منابع مولد از بخش تولید به بخش سوداگری انتقال پیدا کند.»

این استاد دانشگاه ادامه داد: «این مساله به تشدید رکود و کاهش تقاضا‌ها کمک کرده است و در راس آن رکود بخشی مخصوصا در بخش مسکن است که علی رغم تقاضای برآورده نشده، نیاز بالا به مسکن و امثالهم سواداگری تاثیر شدیدی روی این بخش‌ها گذاشته و برخی از سیاست نامناسب اقتصادی توسط مدیریت کلان باعث شده است که بخش مسکن که می‌توانست بخش فعال و پویایی باشد به دلیل عدم مدیریت عالمانه و عدم جلوگیری از سوداگری با رکود مواجه شود.»

وی افزود: «عدم حمایت از بخش مسکن باعث شده است که رکود این بخش کماکان سنگین باشد و این رکود بسیاری از بخش‌های مرتبط را هم به رکود کشانده است. رکود در بخش مسکن باعث شده است تا فعالیت‌های مستقیم و غیر مستقیم قبل و بعد از تولید مسکن با رکود گسترده مواجه شود که این بخش‌های تولیدی در حوزه امکانات واحدهای مسکونی را هم شامل می‌شود.»

رییس فراکسیون اصولگرایان مستقل مجلس هفتم، گفت: «اگر چه دولت در این راستا تلاشی را در قالب مسکن مهر انجام داده است اما متاسفانه این فعالیت‌ها‌‌ همان طور که از قبل می‌گفتیم مشکل مسکن را حل نخواهد کرد. مهر با توجه به اینکه تمرکزش روی بخش‌های دورافتاده جغرافیایی، روستا‌ها و شهرهای کوچک و به صورت محدود در برخی دیگر از شهر‌ها بوده است تا کلان شهر‌ها. این مساله باعث شده است تا مسکن مهر نه تنها اثر بخشی مطلوب را نداشته باشد بلکه منابع زیادی را درگیر مقوله مسکن کرده است بدون آنکه نتیجه‌ای را در حل مساله مسکن داشته است.»

این استاد دانشگاه ادامه داد: «بنابراین تشخیص حوزه‌های ایجادی رکود و تورم به نظر من اولین اقدام برای اصلاحات بعدی است. یعنی اگر ما قائل به وجود رکود در برخی از بخش‌ها باشیم و تورم واقعی را قبول نکنیم این باعث می‌شود که از واقعیت دور بشویم و سیاست‌ها و تصمیم‌گیری‌هایمان ناقص اتخاذ شده و به تشدید به شرایط رکود و تورم منجر شود.»

وی در خصوص تبعات رکود تورمی گفت: «بدی رکود تورمی مانند تب و لرز این است که همدیگر را تشدید می‌کند. برجسته‌ترین عارضه رکود کاهش تولید ملی و متعاقبا روی سطح اشتغال می‌باشد. با کاهش اشتغال و رواج بیکاری، فقر افزایش یافته و خط فقر بالا می‌رود. برجسته‌ترین پیامد تورم هم کاهش قدرت خرید مردم است که خود منجر به پایین آمدن تقاضا در برخی از موارد می‌شود و تقاضای پایین هم به نوبه خود کاهش تولید و بیکاری را تشدید می‌کند.»

خوشچهره در پایان گفت: «بنابراین تورم به فقیر شدن از طریق کاهش قدرت خرید منجر می‌شود. رکود هم به افزایش بیکاری و افزایش فقر از طریق بیکاری می‌شود و نقطه مشترک این دو افزایش خط فقر خواهد بود.»