هفته گذشته، بنیامین نتانیاهو با توافقی سه‌مرحله‌ای برای آتش‌بس و تبادل گروگان‌ها موافقت کرد که اگر به‌طور کامل اجرا شود، به آزادی همه گروگان‌ها و پایان جنگ در غزه منجر خواهد شد. با این حال، تحلیل‌گران نزدیک به او فاش کرده‌اند که نتانیاهو قصدی برای پایبندی کامل به این توافق ندارد و احتمال دارد با تعویق مذاکرات یا تحریک خشونت در کرانه باختری آن را مختل کند.
فرارو- «امیر تیبون»، تحلیلگر ارشد حوزه سیاست خارجی روزنامه هاآرتص
به گزارش فرارو به نقل از روزنامه هاآرتص، هفته گذشته، «بنیامین نتانیاهو»، نخست‌وزیر اسرائیل با توافق آتش‌بسی موافقت کرد که شامل سه مرحله بوده و هدف آن تبادل گروگان‌ها است. طبق این توافق، در صورت اجرای کامل، تمامی گروگان‌هایی که از تاریخ ۷ اکتبر توسط حماس بازداشت شده‌اند، آزاد خواهند شد و جنگ در غزه به پایان خواهد رسید. این تعهدات به صراحت در متن توافق ذکر شده است. دستیابی به این توافق نتیجه تلاش‌های چندماهه دولت بایدن بود، اما نقش اساسی در تحقق آن را «دونالد ترامپ»، رئیس جمهور منتخب ایالات متحده و «استیون ویتکاف» (Steve Witkoff) نماینده ویژه وی در خاورمیانه ایفا کردند. حضور ترامپ در این روند، بن‌بست مذاکرات چندین‌ماهه را شکست و سفر لحظه آخری ویتکاف به اورشلیم، نتانیاهو را متقاعد ساخت تا بدون تعلل و بهانه‌جویی این توافق را امضا کند.
با این حال، نتانیاهو به متحدان داخلی خود گفته است که قصدی برای اجرای واقعی این توافق ندارد. پس از آنکه یکی از احزاب افراطی و مسیحی-صهیونیستی در ائتلاف دولتی او به دلیل توافق استعفا داد و حزب دیگری نیز تهدید به خروج کرد، نتانیاهو به این گروه‌ها اطمینان داده که آتش‌بس فقط موقتی است و به‌زودی جنگ از سر گرفته خواهد شد. چنین اقدامی ممکن است جان نزدیک به نیمی از گروگان‌هایی را که اکنون در غزه نگهداری می‌شوند، به خطر بیندازد. این روایت، زاییده ذهن مخالفان یا منتقدان نتانیاهو نیست، از زبان نزدیک‌ترین افراد و تحلیل‌گرانی شنیده می‌شود که به نخست‌وزیر اسرائیل وفادارند.
«آمیت سگال» (Amit Segal) تحلیلگر سیاسی نزدیک به نتانیاهو در تلویزیون اعلام کرد که انتظار دارد تنها ده نفر از ۹۴ گروگان باقی‌مانده آزاد شوند. به گفته وی، نتانیاهو در این مرحله به تعهداتش در قبال «بزالل اسموتریچ»، وزیر دارایی راست‌گرای افراطی عمل کرده و جنگ را از سر خواهد گرفت. این سخنان بی‌اساس و شایعه نیستند؛ سگال با خود نتانیاهو و اسموتریچ گفت‌و‌گو کرده و اطلاعات خود را مستقیماً از آنها دریافت کرده است.
دو گزینه اصلی پیش‌روی نتانیاهو برای مختل کردن روند توافق وجود دارد. گزینه نخست، تعویق و تأخیر در مذاکرات برای اجرای فاز دوم توافق است؛ مذاکراتی که قرار است ۱۵ روز دیگر آغاز شوند. با این روش، نتانیاهو می‌تواند زمان توافق را تمام کند. او پیش نیز از این روش در تعامل با تیم بایدن استفاده کرده بود؛ تیمی که یا به شدت ضعیف عمل می‌کرد یا نمی‌خواست به خرابکاری‌های نتانیاهو اعتراف کند.
گزینه دوم، تحریک خشونت در کرانه باختری است. این منطقه از پیش در آستانه انفجار قرار داشت. هم‌زمان با شادی میلیون‌ها اسرائیلی برای بازگشت سه گروگان، در شب یکشنبه، شهرک‌نشینان افراطی به چندین روستای فلسطینی حمله کردند و خانه‌ها و خودرو‌ها را به آتش کشیدند. مسأله‌ای که قابل توجه است، این است که این اظهارات از سوی مخالفان نتانیاهو مطرح نشده، بلکه حامیان نخست وزیر اسرائیل این سخنان را اعلام کرده‌اند. کانال ۱۴، که از حامیان رسانه‌ای نتانیاهو محسوب می‌شود، در روز‌های گذشته مکرراً به مخاطبان خود اعلام کرده است که آتش‌بس فقط موقتی است، فاز دوم هرگز به اجرا نخواهد رسید و نتانیاهو به وعده‌های خود به اسموتریچ پایبند خواهد ماند.
«بزالل اسموتریچ»، وزیر دارایی راست‌گرای افراطی به‌صورت علنی و بی‌پرده از استقرار شهرک‌های یهودی در غزه و جابه‌جایی بیش از یک میلیون فلسطینی سخن گفته است. او صریحاً اعلام کرده که اگر مرحله دوم توافق که شامل آزادی ده‌ها گروگان مرد توسط حماس، از جمله سه شهروند آمریکایی، عملی شود، دولت را ترک خواهد کرد.
با این حال، «بنیامین نتانیاهو» به اسموتریچ وعده داده است که چنین اتفاقی نخواهد افتاد. این وعده، در تناقض آشکار با تعهدات رسمی نتانیاهو در متن توافق امضاشده و تعهدات او به دولت ایالات متحده و خانواده‌های گروگان‌ها است. هدف توافق، بازگرداندن تمامی گروگان‌ها به خانه است، نه فقط آنهایی که در مرحله نخست گنجانده شده‌اند.
نتانیاهو همچنین از پیامد‌های از سرگیری جنگ و اجرای هدف اعلامی اسموتریچ برای بیرون راندن فلسطینی‌ها آگاه است. چنین اقدامی، دستیابی به یکی از مهم‌ترین اهداف سیاست خارجی دونالد ترامپ در خاورمیانه، یعنی صلح تاریخی میان اسرائیل و عربستان سعودی را غیرممکن خواهد ساخت. این توافق می‌تواند اتحاد رژیم اسرائیل با کشورهای عربی سنی را تقویت کند اما این هدف در شرایطی که تانک‌های اسرائیلی، فلسطینی‌ها را در غزه می‌کشند و شهرک‌نشینان تحت هدایت اسموتریچ در حال احداث شهرک‌های جدید هستند، دست‌نیافتنی به نظر می‌رسد.
اگر نتانیاهو و حماس ملزم به رعایت توافق شوند، جنگ به پایان خواهد رسید و شرایط برای برقراری صلح و شاید همکاری با عربستان سعودی فراهم خواهد شد. اما اگر دولت ترامپ نیات واقعی نتانیاهو را نادیده بگیرد یا مانند تیم بایدن به وعده‌های توخالی مقامات اسرائیلی اعتماد کند، گروگان‌ها قربانی برنامه‌های اسموتریچ خواهد شد. این امر نه‌تنها زندگی گروگان را به خطر می‌اندازد، بلکه چشم‌انداز ترامپ برای ایفای نقش در خاورمیانه را نیز نابود خواهد کرد.
