نخستین شهر مدرن خاورمیانه در حسرت ساده ترین امکانات زندگی!

نخستين خط آهن خاورميانه، نخستين كارخانه برق خاورميانه، نخستين بيمارستان و مسكن مدرن خاورميانه، فوران چاه شماره يك خاورميانه و...؛ مسجدسليمان با نفت متولد شد، اما در گذر زمان اکنون مسجدسليمان كه روزگاری نخستين نشانه‌های شهرنشينی در كشور در آن ظهور يافت، از در اختيار داشتن كمترين امكانات يك زندگی ساده شهری بی نصيب مانده و بسياری از ساكنان آن در آرزوی مهاجرت از اين شهر رويايی هستند.

به گزارش رجانیوز از خوزستان، آنچه كه بيش از همه در ورودی شهر مسجد سلیمان به استقبال تازه واردان می ‌آيد، بوی گازهای سمی نشت شده از زمين است كه تنفس هميشه غير ارادی را به اضطرابی از مسموميت بدل می ‌كند. خبرهای گاه و بيگاه حاكی از انفجار و صدمات جانی شهروندانی است كه امانت‌داران سرمايه ملی ايران هستند، توجه به پيامدهای آلودگی طلای سياه جاری در شهر و نشت گازهای سمی در برخی از مناطق مسكونی مسجدسليمان، مسئولان امر را بر آن داشت كه بر سياست نظام مبنی بر خدمت رسانی به اقشار محروم جامعه، جامه عمل بپوشانند.

مسجد سليمان به عنوان نخستين شهر نفتی ايران در حالی با مشكلات ريز و درشت دست و پنجه نرم می ‌كند كه اين شهر به واسطه كشف نفت در آن، در پنجم خرداد سال 1287 شهر اول مدرن كشور به شمار می‌رود، اما بعد از استخراج بی محابای نفت از ميادين نفتی مسجدسلیمان و كاهش حجم آن، اين شهر به شدت روند نزولی خود را طی كرد به گونه‌ ای كه امروز اين شهر با روند نزولی جمعيت و بيكاری بسيار بالا مواجه است.

پنج هزار خانواده مسجد سلیمان را ترک می کنند
از سال‌ های پيش وجود گاز در منطقه‌ های مختلف شهری مسجد سليمان موجب شد تا پای كارشناسان محيط‌ زيست به اين موضوع باز شود و اين مشكل روز به روز نگرانی مردم و كارشناسان را از سلامت محيط افزايش داد تا حدی كه مردم را وحشت ‌زده و نگران كرده است.

در برهه ‌هايی از زمان، شائبه نياز به جابجايی تمام شهر مسجدسليمان موجب توقف و ترمز حركت توسعه در اين شهرستان شد و نهايتاً عقب ‌ماندگی بيش از پيش شهر را رقم زد.

فرماندار مسجد سليمان در اين باره می ‌گويد: از چند سال گذشته پس از بررسی‌ های كارشناسانه اين نتيجه حاصل شد كه جابجايی منازل مسجد سليمان بهترين گزينه بوده و تلاش برای جابه ‌جايی كل شهر، اشتباه است.

وی با يادآوري اينكه قرار بود يك هزار و 200 واحد از ساختمان ‌های هوانيروز به خانواده‌ های ساكن در مناطق آلوده اختصاص يابد، می افزايد: در شهرستان مسجد سليمان سايتی به نام منازل هوانيروز وجود داشت كه اين ساختمان‌ ها با تغييراتی ساده به يك هزار و 350 واحد افزايش يافت و تا پايان سال جاری بخشی از اين واحدها كه در منطقه بی‌ خطر و بدون گاز واقع هستند، با عنوان شهرك مسكونی "شيرين بهار" برای استفاده عموم آماده می‌شوند.

او همچنین با تاكيد بر اينكه يك هزار و 350 واحد مسكونی مصوب، فاز نخست طرح جابجايی مناطق آلوده است، می‌افزايد: بايد مسئولان استان به ياد داشته باشند كه اين طرح، جابه‌ جايی پنج هزار واحد را شامل می‌ شود و بايد بر اين اساس برنامه ‌ريزی كنند.

ساکنان شهر مدرن در عطش آب می سوزند
از بالا كه نگاه می كنی، بر همه پشت ‌بام ‌ها و بيشتر حياط خانه‌ ها منابع فايبرگلاسی سفيد يا فلزی قديمی خودنمايی می‌ كند، چرا كه همه خانه ‌های مسجد سليمان مجبور به ذخيره آب هستند.

شرايط زادگاه نفت خاورميانه به گونه ‌ای بود كه به همان ميزان كه از وجود نفت سيراب بود، در تشنگی داشتن آب می ‌سوخت و اين مشكل تا به امروز تأمين آب برای اين شهر نفتی را با مشكل مواجه كرده است، به گونه‌ای كه به جرأت می توان گفت منطقه ‌ای در اين شهرستان وجود ندارد كه در 24 ساعت شبانه ‌روز به طور كامل آب داشته باشد.

از همان روزی كه پيدايش نفت موجب شد پايه ‌های تاسيس نخستين شهر مدرن ايران در منطقه ‌ای به نام مسجدسليمان فعلی بنا شود، يكی از دغدغه ‌های برنارد رينولدز رئيس گروه كاوشگران نفت اين بود كه چگونه آب را به اين شهر برساند چرا كه نزديك ‌ترين راه برای تأمين آب به اين شهر كه از نداشتن آب ‌های زيرزمينی به شدت رنج می ‌برد، رودخانه كارون بود آن هم در حدود 18 كيلومتر آن طرف ‌تر.

با اين وجود نفتی ‌ها، آب را با كشاندن لوله ‌های مختلف به شهر رساندند اما با افزايش روزافزون جمعيت اين شهر، تأمين آب برای مسجد سلیمان با مشكل مواجه شد و اين معضل تا به امروز ادامه دارد و زندگی مردم را با مشكل مواجه كرده است.

انتظار اهالی مسجدسليمان برای بهره ‌برداری از طرح جامع آب‌ رسانی
وعده‌ های اخير حاكی از آن است كه به زودی با بهره ‌برداری از طرح جامع آب‌ رسانی مسجدسليمان مشكل كمبود آب تمام مناطق اين شهر برطرف خواهد شد اما مشكل اساسی اين است كه درصد بالايی از آب شرب نخستين شهر نفتی خاورميانه به علت فرسودگی لوله ‌ها هدر می ‌رود.

به گفته مسئولان مربوطه، مشكل آب در اين شهرستان همزمان با كشف نفت آغاز شد و امروز شرايط به گونه ‌ای است كه تمام مناطق اين شهر در طول شبانه‌ روز تنها چند ساعت آب آشاميدنی دارند، بنابراین در دولت نهم بحث تأمين آب شرب برای مسجد سليمان به صورت جدی در دستور كار قرار گرفت و امروز در وضعيتی قرار داريم كه طرح جامع آب ‌رسانی به زودی افتتاح و مردم از آب پايدار برخوردار خواهند شد.

مسجد سليمان به‌عنوان زادگاه نفت در خاورميانه از نظر بافت شهری در كشور بی‌نظير است، در اين شهر برخی مناطق مسكونی روی تپه قرار دارند و برخی ديگر در دره ساخته شده‌ اند، به همين دليل خدمات رسانی به اين شهر با اين شرايط محيطی فوق ‌العاده سخت است. با توجه به شرایط فعلی، رساندن آب به نقاط مختلف شهر کار بسیار مشکلی است که بی توجهی يا كم توجهی به اين معضل در سال های گذشته تا کنون، مشكلات فراوانی را برای مردم اين شهر به وجود آورده است.

رشد بی رويه شهر و نبود نظارت، شبكه فاضلاب مسجدسلیمان را از بین برد
مسجدسليمان به عنوان نخستين شهر نفتی ايران 102 سال بعد از كشف طلای سياه از داشتن شبكه فاضلاب شهری بی‌ بهره است.

مسجدسليمان، نخستين شهر ايران است كه به واسطه كشف نفت و پيامد توسعه شهری، از داشتن شبكه فاضلاب شهری برخوردار بود اما بعدها به دليل رشد بی رويه شهر و نبود نظارت كافی، اين شبكه فاضلاب از بين رفت.

به دنبال رشد بی رويه شهر و ساخت و سازهای غير مجاز، وضعيت به گونه ‌ای شد كه حتی برخی خانه‌ ها بر روی شبكه فاضلاب شهری ساخته شدند و عملاً امكان اصلاح، نوسازی و يا بازسازی آن از بين رفت به همين دليل شبكه فاضلاب شهری به عنوان يك معضل اصلی سال ‌هاست كه مردم شهر مسجد سليمان را آزار می دهد.
نخستین شهرنشینان ایران، برای مهاجرت لحظه شماری می کنند

كاوشگران نفت پس از سال ‌ها كاوش در مناطق غربی ايران مانند چياسرخ و مناطق جنوبی کشور از جمله دشت شيمبار و مسجد سليمان، ساعت پنج بامداد پنجم خرداد سال 1287 در عمق 360 متری زمين به نفت رسيدند و فواره‌ های نفت برای نخستين بار در منطقه ‌ای از خاورميانه تا ارتفاع 15 متر چنين جوشان از دل زمين جهيدن گرفت.

پس از آن مسجدسليمان به سرعت به شهری پيشرفته و مدرن با داشتن ده ها منطقه تفريحی و رفاهی همچنين كانونی برای اشتغال و درآمدزايی برای كشور تبديل شد و افراد فراوانی از نقاط مختلف ايران و حتی هندی ها و پاكستان‌ها نیز برای اشتغال به اين شهر سرازير شدند.

شايد به مخيله هيچ كس خطور نمی ‌كرد كه اين شهر ثروتمند نفتی تا سال 1390 به شهری با مشكلات عديده برای زندگی عادی تبديل شده باشد و شايد بسياری از كسانی كه برای كسب شغلی پردرآمد به اين شهر مهاجرت كردند فكر روزی را نمی ‌كردند كه فرزندان و نوادگان آنان با اشتياق كامل مهاجرت از اين شهر را به سكونت در آن ترجيح دهند و مسجدسليمان به روزی برسد كه با كاهش جمعيت مواجه شود اما اين واقعيت است؛ واقعيتی كه مسجد سليمان امروز به چنين وضعی دچار شده است.

اكنون مسجدسليمان كه روزگاری نخستين نشانه‌های شهرنشينی در كشور در آن ظهور يافت از در اختيار داشتن كمترين امكانات يك زندگی ساده شهری بی نصيب است و بسياری از ساكنان آن در آرزوی مهاجرت از اين شهر رويايی هستند.