یک تفکر خاص، برای غلبه سبک زندگی خود بر تمام جامعه تلاش می‌کند

فرارو- مدت زیادی تا برگزاری انتخابات مرحله دوم باقی نمانده است. دو نامزد متفاوت در رقابت باقی ماندند که منظومه فکری‌شان کیلومتر‌ها با یکدیگر فاصله دارد. این منظومه‌های فکری، بر ریل‌گذاری کشور در عرصه‌های مختلف تاثیر می‌گذارد و خود را نشان می‌دهد. فرارو تصمیم گرفت که تفاوت نگاه‌های دو نامزد نهایی انتخابات ریاست‌جمهوری در عرصه‌های مختلف فرهنگ، اقتصاد، سیاست و جامعه را بررسی کند. از این رو با سعید معیدفر، جامعه‌شناس و استاد بازنشسته دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران به گفتگو پرداختیم. معیدفر پاسخگوی سوالات ما درباره وضعیت جامعه در دولت آینده بود. معیدفر تاکید داشت که صحبتش ناظر بر تفکرات است و نه اشخاص. 

استاد جامعه‌شناسی درباره وضعیت جامعه امروز ایران، به فرارو گفت: «ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که اساساً که بعد از گذار از دوران تصلب قومی، طایفه‌ای و به عبارتی حاکمیت‌های استبدادی، تبدیل به دنیایی با تنوع فرهنگی، همزیستی فرهنگ‌ها و سبک‌های زندگی متفاوت شده است. به عبارتی می‌توانیم بگویم اگر روزی جوامع شکلی بسته و هر کدام هویت مستقل خود را داشتند، امروز جوامع با یکدگیر در تعامل هستند. همین امروز، در شهر‌هایی با جمعیت چند میلیون نفری، با هویت‌های متفاوت روبرو هستیم. تهران، شیراز، مشهد، تبریز، اصفهان، مجموعه‌ای از طرز تفکر‌ها و پدیده‌های متفاوت است.»

معیدفر ادامه داد: «حتی می‌توانیم یک قدم جلوتر برویم و ادعا کنیم که بخشی از جامعه در یک فرهنگ جهانی ادغام شده است. زمانی عده کمی از مردم می‌توانستند به کشور‌های مختلف مسافرت کنند. امروز میزان سفر و آگاهی از وقایع جوامع دیگر بیشتر شده. شبکه‌های اجتماعی و ارتباطی مردم در چهارگوشه جهان را به یکدیگر وصل کرده است. بنابراین، تکثر وجود دارد.»

استاد بازنشسته دانشگاه تهران تاکید کرد: «وقتی این وضعیت را تصویر می‌کنیم، باید ببینیم به چه مدل مدیریتی نیازمند است. مدیریتی که یک سبک زندگی واحد و مشخص را می‌خواهد یا تعدد سبک‌های زندگی را می‌پذیرد. یک طرز فکر خاص دارد و می‌خواهد و می‌خواهد آن را در سطوح مختلف و میان اقشار گوناگون پیاده کند، یا خیر. امروز متن جامعه ایران هم مثل بسیاری کشور‌های دیگر تغییر کرده است. امروز حتی جوامع عقب‌مانده هم نمی‌توانند اعمال سیاست‌های متمرکز از سوی نهاد دولت را بپذیرند. به همین دلیل شاهد آن هستیم که در بسیاری از کشور‌های دنیا که این مدل از سیاست و مدیریت وجود دارد، مواجهه و تنش میان دولت و ملت اتفاق می‌افتد.»

معیدفر خاطرنشان کرد: «این تفکر تلاش می‌کند با امنیتی کردن فضا و ایجاد قاعده‌های جرم‌انگارانه، سبک زندگی مد نظر خود را بر جامعه اعمال کند. با این که ابزار‌های مختلف تبلیغاتی در اختیار این تفکر وجود دارد، به موفقیت نمی‌رسد. چون متن جامعه آن را نمی‌پذیرد. نسل جدید در برابر آن مقاومت می‌کند. نسلی که اتفاقاً تربیت‌یافته پس از انقلاب است. مانند آنچه در اعتراضات ۱۴۰۱ دیدیم. باید به این تفکر توجه داشته باشیم.»