گره کور ژنو در استانبول باز می‌شود؟

فرارو- مذاکرات ژنو3 میان نمایندگان ایران و گروه 1+5 در حالی به اتمام رسید که به عقیده بسیاری از صاحبنظران نتیجه‌ای جز توافق بر سر ادامه مذاکرات در سال آینده میلادی در استانبول نداشت. 

در پایان نشست دو روزه ژنو3 سعید جلیلی و کاترن اشتون بیانیه‌های جداگانه‌ای با محتوایی متفاوت صادر کردند تا بر همگان عیان شود که راه پر وپیچ و خمی در انتظار مذاکرات استانبول است. چرا که بر اساس بیانیه جلیلی طرف ایرانی معتقد بود مذاکرات آتی برای یافتن نقاط مشترک شکل خواهد گرفت، در صورتیکه اشتون در بیانیه خود تاکید کرده بود که مذاکرات استانبول پیرامون فعالیت‌های هسته‌ای ایران برگزار خواهد شد.

با این اوصاف برخی کارشناسان عنوان کرده‌اند که مذاکرات استانبول دچار سرنوشت همزاد خود یعنی مذاکرات ژنو3 می‌شود چرا که طرفین در حالی وارد مذاکرات خواهند شد که هیچ توافقی درباره دستور کار مشترک حاصل نشده است. 

در همین حال برخی منابع خارجی از تلاش کشورهای غربی نسبت به اعمال دور جدید تحریم‌ها در آستانه مذاکرات استانبول خبر داده‌اند، تحریم‌هایی که می‌تواند مذاکرات استانبول را دچار گره‌های کور کند.

در این زمینه یک منبع آمریکایی اعلام کرده است که قدرت‌های غربی بر سر اتخاذ تحریم‌های شدیدتر علیه ایران توافق کرده‌اند. به گفته این منبع قرار است این تحریم‌ها پیش از مذاکرات استانبول اعلام شود.

در حالیکه منابع داخلی در واکنش به این خبر آن را در راستای جنگ روانی غربی‌ها در آستانه مذاکرات ارزیابی کرده‌اند، وال استریت ژورنال گزارش کرده است که آمریکا و کشورهای اروپایی به دلیل آنچه این رسانه ادامه فعالیت‌های هسته‌ای ایران نامیده است، قصد دارند که به گفت‌وگوهای خود با ایران پایان دهند. 

در همین حال محمود احمدی‌نژاد پس از مذاکرات ژنو، با بی‌تاثیر خواندن تحریم‌ها اعلام کرد که دولت‌های غربی برای مقابله با ایران یا باید راه شکست خورده کنونی را ادامه دهند یا آنکه به جای تقابل به تعامل بپردازند.

وال استریت ژورنال در ادامه ادعا کرده است که مقامات بلند پایه آمریکا، انگلیس و فرانسه در پاریس پیرامون اتخاذ تدابیر تازه‌ای علیه ایران رایزنی کرده‌اند. به گفته این روزنامه فرانسه و انگلیس مسئول هماهنگ کردن سیاست اتحادیه اروپا علیه ایران هستند.

این در حالی است که به گزارش رویترز در فاصله چند هفته مانده به آغاز مذاکرات استانبول نمایندگان کشورهای غربی در سازمان ملل از ایران خواسته‌اند که در دور دوم گفت‌وگوها به نگرانی‌های جامعه جهانی بپردازد. در این زمینه سفیر انگلیس در سازمان ملل اظهار کرده است که مذاکرات آینده باید مذاکراتی شفاف درباره نگرانی‌های جامعه بین الملل باشد. از سوی دیگر سفیر فرانسه ابراز امیدواری کرده است که ایران شرایط را با توجه به پیام‌های مذاکرات ژنو بررسی کند. 

با این وجود رسانه‌های داخلی در ایران مذاکرات ژنو3 را بزرگترین پیروزی ایران قلمداد کرده‌اند. در این زمینه خبرگزاری فارس با اشاره به سخنان رئیس جمهور پیرامون مذاکرات استانبول نوشت: «به نظر مي‌رسد ادامه اين مذاكرات در استانبول، برزيل و تهران نيز جزو پيشنهادات جمهوري اسلامي ايران در مذاكرات ژنو 3 باشد كه مورد پذيرش قرار گرفته است.»

چندی پیش محمود احمدی‌نژاد با بيان اينكه در مذاكرات ژنو، مذاكرات خوبي صورت گرفت، گفت: «اميدواريم در استانبول، برزيل و تهران به يك رويه خوبي برسيم.»

در همین حال سوزان رایس سفیر آمریکا در سازمان ملل با ابراز امیدواری نسبت به مذاکره درباره «ایده‌های عملی»‌ در گفت‌وگوهای آینده، تصریح کرد: «انتخاب ایران بسیار روشن است؛ اگر این کشور اقدام به اعتمادسازی در سطح بین‌المللی کرده و به تعهدات خود عمل کند، از جانب ما نیز پاسخ مناسب را دریافت می‌کند.» 

این جنگ رسانه‌ای از سوی قدرت‌های غربی پیش از آغاز مذاکرات در حالی دنبال می‌شود که در ایران با آزاد سازی قیمت‌های حامل انرژی اجرای قانون هدفمند سازی یارانه‌ها به تازگی آغاز شده است. 

و اما در خبری دیگر پیرامون مذاکرات دور دوم ایران و 1+5 برخی رسانه‌های غربی گفته‌اند که ایران به ابتکار ترکیه طرحی جدید را به 1+5 ارائه کرده است. 

وبسایت روزنامه گاردین در این زمینه خبر داده است که ایران درباره لغو تحریم‌ها در ازای انتقال حدود هزار کیلوگرم اورانیوم کم‌غلظت و تمام ۳۰ کیلوگرم اورانیوم ۲۰ درصد غنی شده، مذاکراتی پنهانی را با طرف غربی آغاز کرده است. همچنین در این زمینه روزنامه دیلی تلگراف مدعی شده است که در برابر برداشتن تحریم‌ها ایران علاوه بر انتقال سوخت، غنی سازی را نیز تعلیق می‌کند.

گاردین با اشاره به دیدار مقامات ایرانی و ترکیه‌ای نوشته است که این پیشنهاد قرار است در مذاکرات استانبول روی میز بیاید.

برخی دیگر از رسانه‌های غربی با استناد به این گزارش دیدار علی اکبر ولایتی با نخست وزیر ترکیه و همچنین سفر آتی محمود احمدی‌نژاد به همراه علی اکبر صالحی به ترکیه برای شرکت در نشست "اکو" را در این راستا ارزیابی کرده‌اند.

سایت نزدیک به دولت رجا نیوز در واکنش به این خبر آن را در راستای تحت الشعاع قرار دادن موفقیت ایران در نشست ژنو3 ارزیابی کرد. رجا نوشت: «اين غرب است كه تلاش برای احیای مکانیسم مبادله را آغاز کرده و در شرايطی که هیچ مذاکره ای میان ایران و غرب در مورد موضوع مبادله وجود ندارد، انتشار گزارش هایی در منابع غربی در این باره که ایران مشغول مذاکره مخفیانه با ترکیه براي مبادله است، نشان می دهد غرب به شدت علاقمند به احیای این موضوع است، چرا که احساس می کند هیچ "معامله ممکن" دیگری با ایران وجود ندارد.»

چنانچه پیداست مذاکرات دور دوم ایران با 1+5 در استانبول با دشواری‌هایی روبرو است و طرفین سعی می‌کنند پیش از آغاز مذاکرات جنگ رسانه‌ای را به نفع خود به تمام کنند. با این وجود به انجام مذاکراه به میزبانی یک کشور مسلمان مورد استقبال ایران قرار گرفته است.

از سوی دیگر تغییر در راس وزارت خارجه در آستانه این مذاکرات برخی از تحلیل‌گران را به این باور نزدیک کرده است که در نشست استانبول با افزایش نقش وزارت خارجه در پرونده هسته‌ای مواجهه خواهیم شد.

پیش از این نیز علی اکبر صالحی در مقام نماینده ایران در آژانس در مقام مذاکره کننده ایرانی با کشورهای غربی ظاهر شده است.