bato-adv
bato-adv
کد خبر: ۵۶۴۹۶۹

طبقه‌بندی‌ اینترنت در ایران

طبقه‌بندی‌ اینترنت در ایران
در نخستین ساعات اعمال قفل کودک بر اینترنت، بعضی کارشناسان اعلام کردند که ممکن است این اتفاق در اثر یک اشتباه فنی به دنبال فعال‌سازی اینترنت امن برای سیم‌کارت‌های کودک رخ داده باشد و بعضی دیگر هم احتمال دادند که این اقدام از سوی شرکت زیرساخت و در راستای اجرای پروژه شبکه ملی اطلاعات، انجام شده باشد.
تاریخ انتشار: ۰۰:۱۴ - ۱۰ مرداد ۱۴۰۱

اعتراض‌ها، نظرسنجی‌ها و استدلال‌های کارشناسی نتیجه ندادند و طبقه‌بندی اینترنت در ایران در حال اجراست. این طرح که با اینترنت کودک و نوجوان کلید خورده، قرار است با عنوان «اینترنت تخصصی» به اقشار دیگر جامعه هم برسد. وزیر ارتباطات در حالی از راه‌اندازی اینترنت کودک خبر داده که مروری بر اختلالات اینترنت در ماه‌های اخیر و همزمانی آن با اصرار مقامات دولتی بر تحقق کامل شبکه ملی اطلاعات، نگرانی‌ها از اجرای طرح صیانت را بیشتر کرده است.

به گزارش دنیای اقتصاد، اعتراض‌ها، نظرسنجی‌ها و استدلال‌های کارشناسی، هیچ‌کدام نتیجه ندادند و ظاهرا طبقه‌بندی اینترنت در ایران به تدریج در حال اجراست. این طرح که با اینترنت کودک و نوجوان کلید خورده، قرار است با عنوان «اینترنت تخصصی» به اقشار دیگر جامعه هم گسترش پیدا کند. وزیر ارتباطات روز شنبه از راه‌اندازی اینترنت کودک و نوجوان در آینده نزدیک خبر داد و تاکید کرد که فهرست سفید هم آماده است. مروری بر وضعیت اینترنت، قطعی‌ها و اختلالات مکرر آن در ماه‌های اخیر، اعمال قفل کودک بر اینترنت و همزمانی این اتفاقات با اصرار برخی از نمایندگان مجلس، شورای عالی فضای مجازی و حتی رئیس قوه‌قضائیه در روزهای اخیر مبنی بر تحقق کامل شبکه ملی اطلاعات، نگرانی‌های مردم از اجرای خاموش و بی‌سر و صدای طرح صیانت را بیشتر کرده است.

اعمال قانون به بهانه تخصصی کردن اینترنت

در شرایطی که کاربران در ماه‌های اخیر و همچنان به تداوم اختلالات و افت کیفیت اینترنت معترض هستند، وزیر ارتباطات بارها بر اجرای طرح تخصصی کردن اینترنت برای اعمال قانون بر فضای مجازی تاکید و البته اعلام کرده بود که این طرح هیچ ارتباطی با طرح صیانت ندارد. در مقابل اما گسترش نگرانی‌ها از اعمال محدودیت‌های بیشتر، نقض حریم خصوصی کاربران و نظارت بر نوع محتوای مورد استفاده آنها، نشان داد که هر چند طبقه‌بندی اینترنت از دیدگاه مسوولان ارتباطی با طرح صیانت ندارد، اما در حقیقت اقدامی در همان راستاست. زار‌ع‌پور با تاکید بر لزوم همکاری دستگاه‌های دیگر برای اجرای اینترنت کودک، در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس گفته است: «مصوبه‌ای در شورای عالی فضای مجازی وجود دارد که می‌گوید دستگاه‌ها باید در ارائه یک محیط ایمن برای حضور بچه‌ها در فضای مجازی همکاری کنند.» او به جزئیات طرح اینترنت کودک هم اشاره کرده و گفته است: «طی برنامه‌ای که مدنظر است سیم‌کارت‌ها با وارد کردن کدی در حالت کودک قرار می‌گیرند که در این حالت یک لیست سفید وجود دارد و کودک فقط به سایت‌های خاصی دسترسی خواهد داشت. علاوه بر این‌ها، ابزارهای دیگری هم طراحی شده است که در اختیار والدین قرار می‌گیرند.»

با این همه واکنش کاربران به نظرسنجی که سخنگو و مدیر سابق مرکز روابط عمومی وزارت ارتباطات در شبکه اجتماعی توییتر برگزار کرد، به وضوح نشان داد که اکثر کاربران با اجرای طرح اینترنت کودک و نوجوان مخالف هستند. ‌مهدی سالم‌ در جریان یک نظرسنجی در حساب کاربری توییترش از کاربران خواست تا اعلام کنند که با استفاده از اینترنت ایمن برای مراقبت از فرزندان‌شان در فضای مجازی، موافق هستند یا خیر و تنها چند ساعت بعد از انتشار این پست، اکثر کاربران با اعلام مخالفت خود و در واکنش به این نظرسنجی، فرهنگ‌سازی و آموزش به والدین برای استفاده از ابزارهای کنترلی موجود در سیستم‌عامل‌ها، نرم‌افزارها، شبکه‌های مجازی و گوشی‌های موبایل را روشی بهتر و موثرتر برای محافظت از فرزندان‌شان دانستند. با تمام اینها و دو روز بعد از زمان برگزاری این نظرسنجی، مهدی سالم در توییتی از احتمال ورود روبات‌ها به این نظرسنجی، دستکاری و ایجاد خطا خبر داد و دیگر آن را معیار خوبی برای سنجش آرای کاربران ندانست.

مدتی بعد هم نخستین نشانه‌های اجرای طرح طبقه‌بندی اینترنت با اعلام برداشتن فیلترینگ اینترنت برای اساتید و اعضای هیات علمی برخی دانشگاه‌های خاص، بروز کردند. به این ترتیب و درست در روزهایی که کاربران به اعمال قفل کودک بر اینترنت معترض بودند، یکی از اعضای کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه از برداشتن فیلترینگ اینترنت برای بعضی گروه‌ها خبر داد و این اقدام را حرکت در مسیری برای توسعه اینترنت بدون فیلتر دانست. ‌جواد حسینی‌کیا‌ در این مورد گفت: «برخلاف برخی نگاه‌هایی که درباره فیلترینگ وجود دارد، در حال برداشتن فیلترینگ اینترنت برای اساتید و اعضای هیات علمی برخی دانشگاه‌های خاص هستیم. این طرح در مقطعی کوتاه و به شکل آزمایشی اجرا می‌شود و در گام بعدی، برای اساتید کل دانشگاه‌های کشور اجرا خواهد شد.» او با بیان اینکه تا پیش از بررسی و اجرایی شدن طرح صیانت از فضای مجازی، کمیته تعیین مصادیق مجرمانه نقش کلیدی را در کشور برعهده دارد، گفت: «باید فیلترینگ را در شرایطی قرار دهیم که افرادی که ظرفیت لغزش دارند با محدودیت مواجه شوند. امروز درباره یکسری افراد با توجه به سن و جایگاه علمی که دارند، این احساس وجود دارد که اگر اینترنت آزاد در اختیار آنها قرار بگیرد، این گروه به سمت استفاده نادرست از فضای مجازی نمی‌روند؛ این افراد مصداق کسانی هستند که مبتلا به دیابت هستند و خودشان در برابر استفاده از شیرینی پرهیز می‌کنند.»

به دنبال آن یکی دیگر از حامیان اصلی اجرای طرح صیانت هم از اعمال محدودیت بر دسترسی به اینترنت دفاع کرد و گفت: «وضع هر محدودیتی لزوما بد نیست و حتی جنگل هم قانون دارد.» ‌مجید نصیرایی، سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس درباره اعمال قفل کودک بر اینترنت به پایگاه خبری انتخاب گفت: « این همه شهید داده شد و مردم این همه فشار را دارند تحمل می‌کنند برای این نظام. اینکه عزیز شما در فضای مجازی در معرض چه محتوا و آموزشی قرار دارد، برای‌تان مهم نیست؟»

محدودیت یا توسعه شبکه ملی اطلاعات

در نخستین ساعات اعمال قفل کودک بر اینترنت، بعضی کارشناسان اعلام کردند که ممکن است این اتفاق در اثر یک اشتباه فنی به دنبال فعال‌سازی اینترنت امن برای سیم‌کارت‌های کودک رخ داده باشد و بعضی دیگر هم احتمال دادند که این اقدام از سوی شرکت زیرساخت و در راستای اجرای پروژه شبکه ملی اطلاعات، انجام شده باشد؛ احتمالی که با توجه به اجرای آزمایشی طرحی در خوزستان برای هدایت کاربران به آدرس‌های مربوط به پروژه‌های تحت مالکیت همراه اول و ترویج ابزارهای اینترنت ملی و موتور جست‌وجوی بومی، چندان هم دور از ذهن به نظر نمی‌رسید. از طرفی درست در روزی که کاربران ایرانی با محدودیت جدیدی برای دسترسی به اینترنت و نتایج جست‌وجوی گوگل مواجه شدند، اعضای شورای عالی فضای مجازی در جلسه‌ای بر راه‌اندازی مرورگرها و موتورهای جست‌وجوی بومی تاکید کردند و خواستار پیشرفت بیشتر پروژه شبکه ملی اطلاعات تا پایان سال جاری شدند. یک هفته بعد از اعمال قفل کودک بر اینترنت و ایجاد محدودیت‌های مرتبط با آن، نایب‌رئیس اول مجلس هم بر ضرورت ایجاد اینترنت امن تاکید کرد و در اختتامیه نخستین کنفرانس بین‌المللی «رسانه، ارتباطات و حکمرانی سایبری» گفت: «حتی اگر قانون بد باشد باید قانونی شکل بگیرد. مدیریت مجازی در دست کسانی است که حکمرانی را که نه غربی و شرقی است و در جمهوری اسلامی ایران جریان دارد، برنمی‌تابند. راهکار این است که ما تحقق شبکه ملی اطلاعات را داشته باشیم.»‌

علی نیکزاد اینترنت امن را مشخصا اینترنتی دانست که شبکه ملی اطلاعات داشته باشد و در این مورد گفت: «در بحث اینترنت امن می‌گوییم لازم نیست اطلاعات کشور به سرورهای خارجی برود و برگردد. نظر ما داشتن اینترنت اخلاق‌مدار بر مبنای ارزش‌های اسلامی است. استفاده از اینترنت سن مجاز خودش را دارد. ما هم دنبال همین موضوعات هستیم و حکم حضرت آقا بر همه واجب است.» رئیس قوه‌قضائیه هم در بازدید از مرکز ملی تبادل اطلاعات سازمان فناوری اطلاعات ایران، بر تحقق کامل و سریع شبکه ملی اطلاعات تاکید کرد. محسنی‌اژه‌ای گفت: «هر مقدار هزینه‌کرد در بخش ایجاد شبکه ملی اطلاعات و توسعه زیرساخت‌ها در این عرصه، به منزله یک سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود و چنانچه این مهم تحقق نیابد، در آینده هزینه‌های زیادی به کشور تحمیل می‌شود.»

از طرفی، مردم همچنان از افت سرعت و کیفیت اینترنت به‌شدت ناراضی هستند و حتی یکی از نمایندگان مجلس توجیهات فعلی را نامناسب و ناکافی دانسته است. ‌جلال رشیدی کوچی، نماینده مردم مرودشت در گفت‌وگو با پایگاه خبری انتخاب گفته است: «اینکه تمام ایرانیان را زیر سن قانونی در نظر بگیریم و این گزینه را فعال کنیم، قطعا باعث افزایش استفاده از راه‌های دور زدن امن اینترنت و استفاده از فیلترشکن‌ها می‌شود.» او وزیر ارتباطات را مسوول پاسخگویی به این وضعیت دانست و چند روز بعد هم عیسی زارع‌پور از برنامه وزارت ارتباطات برای بی‌نیاز کردن مردم از فیلترشکن‌ها و توسعه شبکه ملی اطلاعات خبر داد و گفت: «ما در وزارت ارتباطات برنامه داریم سرویس‌های مورد نیاز مردم راه‌اندازی شود تا استفاده از فیلترشکن به حداقل برسد. شبکه ملی اطلاعات مبانی روشن و طرح مصوب دارد و ما اکنون تمام امکانات وزارت ارتباطات را بسیج کرده‌ایم تا استقرار کامل شبکه ملی اطلاعات محقق شود. شبکه ملی اطلاعات چیزی جز یک شبکه پرسرعت، با کیفیت و امن نیست که انواعی از محتواها و خدمات عمدتا بومی و با کیفیت روی آن عرضه می‌شود.»

bato-adv
ناشناس
Netherlands
۱۹:۳۸ - ۱۴۰۱/۰۵/۱۰
نفرین مردم پشت سر کسی است که اینترنت جهانی رو بخواد قطع کنه.وقاحت هم حدی داره
ناشناس
Netherlands
۱۹:۳۷ - ۱۴۰۱/۰۵/۱۰
از اگاهی مردم میترسند.دیگه جوابی ندارن به ملت بدن.با چه توجیهی برا بی کفایتی هاشون بیارن.تایید کن فرارو مسئولین ببینند
پاتریوت
Iran (Islamic Republic of)
۱۴:۴۸ - ۱۴۰۱/۰۵/۱۰
من که میدونم اینو منتشر نمیکنید ولی اینکار صلب آزادی مردمیه که بخاطر آزادی انقلاب کردن و جز خشم بیشتر مردم از نظام نتیجه دیگه ای نداره
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۱:۰۹ - ۱۴۰۱/۰۵/۱۰
اره براشون که مهم نیس هر کشوری دلشون بخواد میرن و میان اینترنت رو هم خراب میکنن که دیگه مردم از چیزی خبر دار نباشن
Amin
United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland
۰۹:۲۱ - ۱۴۰۱/۰۵/۱۰
تا وقتی که یه عده خاص نفهمن اهمیت آموزش و فرهنگ سازی چیه ، هر چقدر هم ملت رو مجبور به استفاده از اینترنت ملی کنن فایده نداره . بچه ها توی فضای مجازی ول میچرخن ؟؟؟ شما برو ببین چند تا بچه ی زیر 10 سال هستن که یواشکی سیگار و گل و برگ میکشن . یادمه چند سال پیش که مدرسه میرفتم ، تقریبا 95 درصد بچه های مدرسه قلیون میکشیدن و بعضی هاشون هم سیگار و تریاک و دو نفر هم شیشه میکشیدن . خانواده و معلم ها هیچکدوم خبر نداشتن . من چون کنارشون بودم می دیدم . اون موقع دبیرستان بودم . الان بچه های ابتدایی رو می بینم با هم قرار میزارن برن تو جنگل مواد بزنن . اسمشو نمیدونم چیه ولی ظاهرا جدیده . شما فضای مجازی رو فیلتر کنین که کسی از دروغاتون خبردار نشه . نگران بچه ی مردمم نباشین . چون یارانه (پول تو جیبی) میدین فکر کردین پدر ملتین ؟
مجله خواندنی ها
انتشار یافته: ۱۹
ناشناس
Austria
۰۱:۰۳ - ۱۴۰۱/۰۵/۱۰
اینترنت آزاد و آگاهی مردم دشمن همه دیکتاتوریهاست
ناشناس
Austria
۰۱:۵۴ - ۱۴۰۱/۰۵/۱۰
امیدوارم قبل از اینکه بتوانند ارتباط مردم با جهان را قطع کنند کشورهای آزاد جهان و اینترنت ماهواره ای فکری بحال وضعیت بکنند
ناشناس
Germany
۰۱:۵۹ - ۱۴۰۱/۰۵/۱۰
جالبه از هر چی میخوان دفاع کنن پای شهیدا رو‌ میکشن وسط...تف به ذاتتون که از خون جوانهای مردم علیه خود مردم استفاده می کنین. ظلم باقی نمیمونه.
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۰۲:۴۹ - ۱۴۰۱/۰۵/۱۰
یه مشت روانی با افکار طالبانی طرف حسابمون هستن.
امین میرزائی
Iran (Islamic Republic of)
۰۳:۰۱ - ۱۴۰۱/۰۵/۱۰
فرارو جان ! سلام . حلالت نمیکنم اگه سانسور بشه ... همه مسئولیتش با خودم ...

وزیرِ اختلالات ! سلام . اوایلِ انقلاب دانش آموزِ انقلابی و مسئولِ انجمن اسلامی مدرسه مون بودم ... معلم نداشتیم میرفتم سرِ کلاس به همکلاسام فیزیک شیمی درس میدادم ... رژه ام که میرفتیم اولِ دسته بودم تیرِ هوایی درمیکردم !!! ... یه خری بودم واسه خودم !!! ... ... کلِ مدرسه زیر دستم بود ، ناظم و مدیرم بی اجازه م آب نمیخوردن ... ویدئورو ممنوع کرده بودن ... یه ویدئو گذاشتم وسطِ سالن برا نمایشِ فیلمای مهمِ هالیوود ... از ئی تی بگیر تا راکی تا آثارِ هیچکاک ... از هری کثیف بگیر تا همشهری کین و پاپیون ... از شاهینِ مالت بگیر تا کازابلانکا ...از مری پاپینز تا آوای موسیقی (اشکها و لبخندها) ... فیلمای اروپایی و عربی مهمم نشون میدادم ... از گدار و دسیکا و پازولینی تا دیوید لین و برگمان ... کنسرتای ژان میشل ژار و ونجلیس و ریچارد کلایدرمنم پخش میکردم ... یه بارم وایسادم جلوشون ادای راه رفتنِ برعکسِ مایکل جکسونو درآوردم که بگم درسته مایکل جکسون پخش نمیکنم ولی راه رفتنشو بلدم... دهناشون وامونده بود تا سقف !!! ... فیلمارو از آرشیوِ سپاه و کمیته و سازمان تبلیغات میگرفتم که ازینجا اونجا مصادره کرده بودن ... بدون سانسورم بودن ....اونجاهایی که ویدئو رو ممنوع کرده بودن دوستام بودن ... خرم پیششون میرفت ...... این بود و گذشت ... چن سال بعد تو دانشگاه امام صادق فیلمای هالیوودی میدیدن ... تو لابراتوار زبان و تو سالن شهید مطهری و تو اتاقاشون بعضن ... فیلمارو من براشون میبردم ... از دوستم حمید میگرفتم ... حمید انقلابی تر از من بود ... رفت تو سپاهِ قدس بعدن !!! ... پولِ حمیدو خوردن ... رفتم با لگد درِ سمعی بصری دانشگاهو شکستم پولِ دوستمو پس گرفتم ... طرف خودشو خیس کرد ... یواشکی نشسته بود پاتیناژ نگا میکرد !! یعنی برای حاج آقا حلال بود ، برا مردم نه ... پدر بزرگِ مرحوم مادرم که از روحانیون برجسته همدان بود به خاطر همین تنگ نظریا از فرستادن بچه هاش به حوزه منصرف شد ، با این که هفت جدش عالمِ دینی و دنیوی باهم بودن ... من حرفشو گوش نکردم و کنارِ درسای دانشگاهی (تو دانشگاهای مختلف) تا درجه اجتهاد پیش رفتم ... پلیس بازی ام میکردم سیبیلِ جاسوسم دود میدادم ... ولی فهمیدم که جهان اقتضائاتِ خودشو داره ... سریع زدم بیرون خودمو خلعِ لباس کردم ... مثِ بچگیم شلوار جین و تی شرت رنگی میپوشم با موهای بلند ... همراه با مردمم و همگام با مسئولینم !!! ... از بالا تا پایینِ مملکتو دیده م ... سعی میکنم آدمِ خیلی معمولی باشم ، مثِ شماها تابلو نیستم ، از خلم خلترم ... به عنوانِ یه آدمِ باتجربه که دستی تو امنیت داشته میخوام نصیحتت کنم ... شما که میخوای اینترنتو طبقه بندی کنی ! حاج عیسای امربه معروف و نهی از منکری ! ... مردمی که رفتن جنگ با سریالای بدونِ سانسورِ شاه بزرگ شدن ... خودِ من تا دهسالگیم (سالِ پنجاه و هفت ) تلویزیونِ NIRT بخشِ انگلیسی تلویزیون ملی ایران که امریکاییا اداره ش میکردنو میدیدم ، دیش میشم لازم نداشتم ... یه سری فک و فامیلام تو تلویزیونِ شاه برنامه میساختن ! دوستای شهیدم با چاپارل و سیمارون و مَردِ شیش میلیون دلاری و دارا و ندار و بارتا و ستوان کلمبو و کوجک بزرگ شدن ... گاندو که نمیدیدن ! آهنگای دمیس روسس و داریوش و گوگوش و امثال اون تو گوششون بود نه سلام فرمانده ...پیانوی جواد معروفی و سیتار عباسِ مهرپویا گوش میدادن نه نوحه میثم مطیعی و داره میریزه و محمود شیشلولبند ... با همه اینا رفتن جنگ ... !!! ... زورِ بیخود نزن ... نتیجه هالیوود نسلِ ما بود ، نتیجه مختارم محصولاتِ توئن ... بشینین به تماشای هلیا و تتلو و یاسی ... محصولات ِآموزش پرورش خودتونن !!!!! ... در ضمن ... یه خانمی هست به اسمِ Elizaveta Tuktamysheva... دوست دخترِ پوتینه و قهرمانِ پاتیناژ روسیه س ... با آهنگای بریتنی اسپیرز مدال آورده ... تو چین و کانادا و روسیه رو استیج استریپ تیز کرد ... همین الان با یاندکس و گوگل سرچش کردم ... تو بخشِ تصاویر ... از vpn و فیلترشکن استفاده نکردم که قفلِ کودکِ گوگل روشن بمونه (چون با وی پی ان قفلِ کودکم خاموش میشه اصلن !!!)... تو هردو موتورِ جستجو الیزاوتو سرچ کردم ... گوگلِ قفل کودکی و یاندکسِ روسی ... تو هردوشون لخته ... فرقی نمیکنن با هم !!!!!!!
Ali
Iran (Islamic Republic of)
۰۳:۰۴ - ۱۴۰۱/۰۵/۱۰
ذهن پیر و دیگه چه میداند ذهن های جوان و مدرن می آیند و جوانان خود را در حد بین الملل آموزش میدهند. مانند کار در بازارهای مالی دنیا مانند forex برای ارز آوری به داخل کشورهاشون و در نهایت به مرور زمان پیشرفت کشورشون ، اما ذهن پیر چه میداند؟ هیچی. این را در بین فرزندان جوان و والدین پیر می‌بینید. کشور ما هم همانند همین فرزند جوان و والدین پیر است.
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۰۶:۰۰ - ۱۴۰۱/۰۵/۱۰
تلاش برای خفه کردن یک ملت! زهی خیال باطل!
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۰۶:۴۱ - ۱۴۰۱/۰۵/۱۰
فرارو گمشو با این مسخره بازیاتون
شما طرفدار انحراف مردمید!!!!
چرا safe search رو parental control معرفی میکنید؟؟؟؟؟؟
با safe search فقط نتایج هرزه نگاری توی سرچ نشان داده نمیشه!!!!
من که می‌دونم بازار شما کساد شده....
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۰۷:۱۳ - ۱۴۰۱/۰۵/۱۰
باز ملت بیچاره باید بدنبال مجوزی دیگر بروند
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۰۸:۱۸ - ۱۴۰۱/۰۵/۱۰
چرا همه مسئولان در توییتر پیام میدهند مگه توئیتر فیلتر نیست؟
چطور اونها میفهمن مردم نمیفهمن؟
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۰۸:۲۳ - ۱۴۰۱/۰۵/۱۰
بزودی اینترنت ماهواره ای بدون تجهیزات دریافت کننده ازراه خواهدرسیدواین بساط بی آبرویی راجمع خواهدکرد.
پیچک
United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland
۰۸:۵۵ - ۱۴۰۱/۰۵/۱۰
کره شمالی
x
Iran (Islamic Republic of)
۰۹:۰۵ - ۱۴۰۱/۰۵/۱۰
تجربه نشان داده حر حرکتی که مردم با آن موافق نباشند محکوم به شکست است.
س
Iran (Islamic Republic of)
۰۹:۱۴ - ۱۴۰۱/۰۵/۱۰
تا الان فقط انگیزه اقتصادی برای مهاجرت وجود داشت ولی الان انگیزه آزادی از این زندان بزرگ قویتر از هرچیزی باعث فرار مردم و نیروی کار کشور متخصص و غیر متخصص خواهد شد... ایشالا آزادی قسمت همه
مجله فرارو
bato-adv
bato-adv
bato-adv
پرطرفدارترین عناوین