واکنش ایران به «شرط آمریکا» برای بازگشت به برجام

فرارو- «سعید خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امروز (دوشنبه) در نشست هفتگی با خبرنگاران ضمن تشریح آخرین تحولات در حوزه سیاست خارجی به سؤالات خبرنگاران داخلی و خارجی پاسخ داد.

مهمترین بخش سخنان خطیب زاده واکنش به درخواست و یا شاید به نوعی "پیش شرط" آمریکا برای انجام توافق در وین بود.

روز گذشته رابرت مالی نماینده آمریکا در وین، در مصاحبه اختصاصی با رویترز گفته است که بعید است ایالات متحده بدون آزادی شهروندان آمریکایی که در ایران بازداشت هستند، در خصوص احیای برجام با ایران به توافق برسد.

مذاکره‌کننده ارشد آمریکا در حالی چنین اظهاراتی را مطرح کرده است که پیش از این نیز تأیید کرده بود که مسئله آزادی زندانیان دو تابعیتی که در ایران بازداشت هستند از مذاکرات هسته‌ای جدا است، اما با این حال در مصاحبه جدید خود گفته است که آزادی این اتباع ایرانی-آمریکایی بعنوان پیش‌شرطی برای توافق هسته‌ای است.

مالی این گونه گفت: «آن‌ها (این دو موضوع) جدا از یکدیگر است و ما برای هر دو این موضوعات تلاش می‌کنیم. اما من می‌گویم که تصور بازگشت به توافق هسته‌ای در شرایطی که چهار آمریکایی بی‌گناه از سوی ایران گروگان گرفته شده‌اند، برای ما دشوار است».

وی ادامه داد: «بنابراین در حالیکه با ایران به طور غیرمستقیم درباره پرونده هسته‌ای گفتگو می‌کنیم، بار دیگر به طور غیرمستقیم با آن‌ها برای تضمین آزادی چهار گروگان خود نیز بحث‌هایی را انجام می‌دهیم».

سخنگوی دستگاه دیپلماسی در این نشست در پاسخ به سؤالی درباره اظهارات رابرت مالی و تعیین پیش شرط برای احیای توافق وین گفت: آنچه امروز در وین شاهد آن هستیم پیشرفت گفتگو‌ها در مسیر درست است. در هر چهار حوزه‌ای که اسناد برای گفتگو داریم، پیشرفت‌های خوبی داشتیم البته در برخی اسناد پرانتز‌ها و اختلاف‌ها کمتر شده است. موفقیت بزرگ این بوده که بسیاری از ایده‌های ایران تبدیل به کلمات شدند از جمله در حوزه تضامین.

وی بیان کرد: مهم این است که همه اطراف مذاکرات در وین پذیرفتند که نباید آنچه در سال‌های گذشته با خروج غیرقانونی آمریکا از برجام رخ داد، تکرار شود. اصل این‌که تضامینی باید اندیشیده شود مورد توافق همه بوده است. ایده‌های کاملا اجرایی و عملیاتی را در وین با واقع نگری ارائه کردیم و معتقدیم این ایده‌های ما امکان گفتگو درباره تضامین را فراهم کرده است.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی افزود: جمهوری اسلامی ایران در وین است برای یک توافق که دو ویژگی عمده داشته باشد پایدار و قابل اتکا و برای همین هم مسیر اخذ تضامین مسیر مهمی است.

خطیب‌زاده درباره تعیین پیش شرط از جمله آزادی اتباع دوتابعیتی در ایران نیز تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران هیچ پیش شرطی را از روز اول نپذیرفته و طرح این موضوعات اگر برای مسائل داخلی و رسانه‌ای باشد از آن عبور می‌کند، ولی معتقد است مذاکرات به اندازه کافی پیچیده است و نباید با اظهارات پیچیده آن را پیچیده کرد.

وی گفت: درباره وضعیت اتباع ایرانی بازداشت شده در آمریکا نگرانی خود را از ابتدا اعلام کردیم و به خاطر موضوعیت انسانی این داستان چه به صورت مستقیم چه غیرمستقیم و چه پیش از مذاکرات و چه همراه با این مذاکرات این موضوع در دستورکار ما بوده، ولی طبیعی است که دو مسیر مختلف است. اگر آمریکا به توافقاتی که از قبل هم انجام داده بود پایبند باشد این موضوع انسانی در کمترین زمان قابل حل است. بر خلاف اتباع ما که در آمریکا به گروگان گرفته شده‌اند به بهانه‌های دور زدن تحریم‌های غیرقانونی و فراسرزمینی آمریکا امروز در خاک آمریکا در شرایط غیرانسانی نگهداری می‌شوند برخلاف آن‌هایی که در ایران زندانی هستند قوه قضاییه اتهامات آن‌ها را اعلام کرده و جرایمی را مرتکب شدند و در دادگاه صالحه مراحل آن طی شده است.

این دیپلمات ارشد ایرانی تصریح کرد: این دو مسیری است که از هم جداست، ولی اگر اراده در طرف مقابل باشد در هر دو مسیر می‌توانیم در کمترین زمان ممکن به توافق پایدار و قابل اتکا برسیم.

سخنگوی وزارت خارجه درباره بحث توافق موقت نیز اظهار داشت: موضع ما درباره آنچه در وین در حال گفتگو است روشن و ثابت است. توافقی که دنبال آن هستیم پایدار و قابل اتکاست و هیچ چیزی را کمتر از این نمی‌پذیرد.

این دیپلمات ارشد ایرانی تصریح کرد: آن‌چه برای ما اصالت دارد، کیفیت آن چیزی است که توافق می‌شود، ولی نه چیزی کمتر و نه بیشتر؛ لذا توافق موقت یا چیز‌های شبیه این، هیچگاه در دستورکار ما نبوده است. باید همه اطراف تلاش کنیم که به توافق برسیم. امیدواریم نماینده اتحادیه اروپا این را به آمریکا منتقل کرده باشد که ضرورت جدی برای رسیدن به یک توافق کیفی و محتوایی داریم و امیدوارم آمریکا این ضرورت را دریافت کرده متوجه شده باشد.

وی در پاسخ به سؤالی درباره اتهام ناوگان پنجم دریایی آمریکا مبنی بر توقیف یک کشتی حامل مواد منفجره ایران برای انصارالله در خلیج عمان، با بیان این‌که این اولین باری نیست که چنین اظهاراتی از سوی برخی مقامات آمریکایی مطرح می‌شود، خاطرنشان کرد: موضع ما روشن است. آنچه در یممن اتفاق می‌افتد یک تراژدی انسانی است که با سبعیت حمله کنندگان و آغاز کنندگان و ادامه دهندگان جنگ و این محاصره غیرانسانی در حال وقوع است.

خطیب‌زاده تصریح کرد: ایران همواره در کنار مردم یمن برای این‌که صدای این مردم مظلوم تحت فشار به گوش جهانیان برسد، بوده است و سعی کردیم از سازوکار‌های سیاسی و راه‌حل‌های دیپلماتیک بتوانیم به فرآیند گفتگو‌های یمنی - یمنی کمک کنیم. متاسفانه آن‌هایی که زرادخانه‌های سلاح و منافع زیادی در فروش سلاح دارند برخی کشور‌های اروپایی به طور مشخص آلمان، فرانسه، انگلیس و آمریکا اطرافی هستند که دخالت می‌کنند و این زنجیره بمباران‌هایی که امروز در یمن شاهدیم اتفاق نمی‌افتد، مگر چک سفید امضایی که متاسفانه به ائتلاف خودخوانده متجاوز داده شده برای کشتار مردم یمن و این یک ننگ تاریخی برای کسانی است که این کار را انجام می‌دهند.

سخنگوی وزارت خارجه بیان کرد: البته مردم مقاوم یمن نشان دادن این مسائل را از طریق مقاومت حل می‌کنند. هر چه زودتر همه طرف‌ها پایبندی خود را به راه‌حل سیاسی نشان دهند، قطعا این بحران در شرایط بهتری قابل حل است.

وی در خصوص عکس منتشر شده از سوی اولیانوف مبنی بر این‌که گفتگو‌ها خوب پیش می‌رود و مرندی اظهارات دیگری بیان کرد: درباره سفیر روسیه در وین اظهارنظری نمی‌کنم و همه مذاکره کنندگان در وین اظهارات خودشان را داشته‌اند. گفتگو‌ها در مسیر درست با موضوعات مشخص و نقاط اختلافی روشن و دستورکار دقیق در حال انجام است. معتقدیم اگر به آنچه بر روی میز است تعهد دیده شود و اراده را طرف مقابل داشته باشد گفتگو‌ها به نتیجه خودش منجر خواهد شد.

خطیب‌زاده درباره اعتصاب غذا چند نفر در وین که سؤال یکی از خبرنگاران بود نیز گفت: هر وقت در وین و در بین گفتگو‌های هسته‌ای این تصور ایجاد میی‌شود که گفتگو‌ها به نتیجه می‌رسد گرو‌ه‌هایی فعال می‌شوند گروه‌هایی در آمریکا و برخی در رژیم اشغالگر قدس و برخی در منطقه. این‌ها مهم نیست، آن چه مهم است رسیدن به توافق پایدار و قابل اتکا است که منافع مردم بزرگ ایران را تامین کند.

سخنگوی وزارت خارجه درباره بدهی کره جنوبی به ایران گفت:‌ متاسفانه بدهی قطعی کره جنوبی به ایران همچنان پرداخت نشده باقی مانده است و آنچه بین دو کشور گفتگو می‌شود با سرعت لاک پشتی در حرکت است که نه مورد قبول ماست و نه فراموش می‌شود این‌ها پول مردم ایران و منابع قطعی مردم ایران است که نزد دولت کره به امانت است و ما رعایت این امانت را ندیدیدم و آنچه انجام شده بخش کوچکی از پول ما در کره به حساب امنی در سازمان ملل منتقل شده است. منتظر شرایطی هستیم که امکان دسترسی کامل به منابعمان ایجاد شود.

خطیب‌زاده در پاسخ به سؤالی درباره اظهارات بلینکن مبنی بر این‌که هنوز پنجره‌ای برای بازگشت به برجام وجود دارد و اگر در چند هفته آتی توافقی حاصل نشود بازگشت به برجام غیرممکن است، خاطرنشان کرد: وزیر خارجه آمریکا این ضرب الاجل و حس اضطرار را درباره خودشان و به دولت خودشان منتقل کنند. مدت هاست آمریکا از برجام با نقض قطعنامه خارج شد برای ما اصالت و کیفیت توافقی است که در وین حاصل شود قابل راستی آزمایی باشد قابل اتکا باشد. انتظار ما است که به جای ضرب الاجل‌های ساختگی سرعت خود را بالا ببرند قطعا تفاهم در مدت کمتری در دسترس خواهد بود.

وی در واکنش به اظهارات نفتالی بنت نیز بیان کرد: موضع ما همان موضع همیشگی است. این رژیم که براساس ترور و خشونت و برهم زدن قطعنامه‌های بین‌المللی استوار است و در نپویستن به معاهدات بین‌المللی در قله دست نیافتنی قرار دارد که هیچ کشوری نمی‌تواند خودش را بر روی نقض‌های مکرر این رژیم ببندد. طبیعی است که موضع آن تغییر نکند و بدون این خشونت و بر هم زدن نظم بین‌المللی امکان حیات در سرزمین‌های اشغالی را نمی‌بیند. باید بپذیرد نظم بین‌الملل عوض شده و یک رژیم یاغی نمیتواند به یاغی گری‌های خود ادامه دهد.

خبرنگاری درباره آمادگی آمریکا برای مذاکره مستقیم با ایران نیز گفت: آمریکا در دوران ترامپ و پساترامپ از این پیشنهادات غیرعلنی علنی با واسطه وبی واسطه داشته و تا موقعی رفتار آمریکا فشار حداکثریی است قطعا ادامه گفتگو‌ها در همین مسیری است که امروز انجام می‌شود.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سؤالی درباره مذاکرات جاری در وین و تضمین‌ها نیز اظهار داشت: ما در بیش از سه نقطه متمرکز بودیم نه تنها بر رفع و لغو تحریم‌ها و اخذ تضامین و اطمینان از تطبیق آمریکا به تعهداتش بلکه بر راستی آزمایی و انجام تعهدات هسته‌ای مطابق با برجام گفتگو‌هایی داشتیم. آمریکا در یک عدم تطبیق کامل است و آمریکا هیچگونه تطبیقی با تعهداتش نداشته است. ما در وین هستیم که مطمئن شویم بازگشت آمریکا به برجام همراه خواهد بود به تعهد قطعی این کشور به مفاد برجام به صورت راستی آزمایی شده و اخذ تضامین و کاهش به سخره گرفتن قوانین بین‌المللی.

خطیب‌زاده همچنین اظهار داشت: تمامی تحریم‌هایی که ترامپ اعمال کرده فارغ از اینکه چه عنوان و برچسبی داشته باید برداشته شود. در موضوع هسته‌ای هیچ چیزی بیشتر از تعهدات ذیل برجام نمی‌پذیریم، ولی موضوعاتی که به خاطر پیچیدگی باید گفت‌وگوی جدی درباره آن انجام می‌شده است. در حوزه راستی آزمایی و تضمین‌ها هم گفتم که در چه مرحله‌ای قرار داریم.