تحرکات مرموز ترکیه در منطقه

فرارو- پایگاه خبری "العربی جدید" در گزارشی، به اقدامات و رویه‌های دولت و ارتش ترکیه در توسعه دامنه حضور نظامی خود در مرز‌های مشترک این کشور با کردستان عراق، با هدف سرکوب گروه "پ ک ک" پرداخته و به طور خاص این نکته را مورد اشاره قرار داده که ارتش ترکیه با گسترش تدریجی حضور خود در مناطق مرزی با کردستانِ عراق سعی دارد تا جای ممکن پ ک ک را تحت فشار قرار دهد و در نهایت دژِ محکم آنها در "کوهستان قندیل عراق" را نابود سازد. امری که البته با چالش‌ها و مشکلات فراوانی برای دولت ترکیه همراه است.

العربی جدید دراین رابطه می‌نویسد: «در اواخر ماه میِ سال جاری میلادی، پس از آنکه تصاویر ماهواره‌ای نشان دادند که دولت ترکیه در حال جنگل زداییِ مرز مشترک خود با کردستان عراق است، کرد‌های عراقی از این مساله به شدت عصبانی و سرخورده شدند. در حال حاضر، ارتش ترکیه در حال ساختِ راه در مناطقی از مرز مشترک خود با کردستان عراق است که به گفته شاهدان عینی پیشتر در این مناطق، از شدت انبوه بودنِ جنگل‌ها نمی‌شد آسمان را به خوبی مشاهده کرد (جنگل‌ها برای ایجاد راه در این مناطق به شدت تخریب شده اند).

به گزارش فرارو، تمامی این اقدامات به گفته مقام‌های ترکیه، بخشی از کارزار نظامی آن‌ها جهت مقابله با دشمن دیرینه آن‌ها در مناطق شمالی عراق، یعمنی حزب کردستان این کشور موسوم به "پ ک ک" انجام می‌شوند. این گروه که توسط ترکیه، آمریکا، و اتحادیه اروپا به مثابه یک گروه تروریستی مورد شناسایی قرار گرفته، از دهه ۱۹۸۰ میلادی به دنبال ایجاد یک کردستانِ مستقل است و در مسیر دستیابی به این هدف، از مناطق کوهستانی و صعب العبور شمال عراق به نحو گسترده‌ای استفاده می‌کند.

به گفته یکی از نمایندگان پارلمان کردستان عراق، ترکیه در حال ایجاد زیرساخت‌های جدید نظیر راه است تا از این طریق بتواند حضور نظامی گسترده و موثرتری را در مرز‌های مشترک خود با کردستان عراق تعریف کرده و مستقر کند.

حضور نظامی ترکیه در کردستان عراق

در اواخر ماه آپریل، ارتش ترکیه آخرین دور از حملات هوایی و زمینی خود را علیه گروه پ ک ک در کردستان عراق انجام داد. پیش از این نیز دولت ترکیه به کرات علیه مواضع گروه پ ک ک در کردستان عراق، دست به عملیات‌های گسترده نظامی زده است.

جنگل زدایی از مناطق مرزی مشترک ترکیه با کردستان عراق، تنها یکی از آن پروژه‌هایی است که آنکارا با تکیه بر آن‌ها سعی دارد تا دستورکار تدریجی خود مبنی بر توسعه حضور نظامی اش در منطقه (در قالب ایجاد پایگاه‌های نظامی راهبردی مختلف در منطقه) و محدودسازی تحرکات و توان عملیاتی پ ک ک را به پیش برد.

البته که برخی ناظران و تحلیلگران بر این باورند که دولت ترکیه در این مسیر، تا حدی موفق نیز بوده است. در شرایط فعلی، تنها محلِ مواجهه ترکیه و نیرو‌های پ ک ک، در کردستان عراق است و در شرایط کنونی، میزان درگیری‌ها در مناطق کرد نشینِ ترکیه در جنوب شرق این کشور، به نحو قابل توجهی کاهش یافته است. این مساله تا حد زیادی می‌توان ناشی از فشار‌های نظامیِ قابل توجه و رو به افزایش دولت ترکیه علیه گروه پ ک ک باشد.

در این رابطه، برخی تحلیلگرانِ کُرد می‌گویند که در شرایط کنونی، "مناقشات و درگیری‌های ترکیه با اعضای پ ک ک، به مناطقی که از نظر جغرافیایی بسیار صعب العبور هستند، محدود شده است. همان مناطقی که ظرف بیش از ۲۵ سال گذشته، پ ک ک در آن‌ها (در شمال عراق)، به نحو قابل توجهی از قدرت و نفوذ برخوردار بوده است".

تحلیلگران کُرد معتقدند که روند ایجاد پایگاه‌های نظامی از سوی دولت ترکیه در مناطق مرزی با کردستان عراق، عملا بیانگر این مساله است که این کشور در حال ساخت یک کمربندی نظامی در مرز‌های مشترک خود با کردستان عراق است. ایجاد یکچنین کمربندی از جانب دولت ترکیه تا حد زیادی می‌توند تحرکات نیرو‌های کُرد میان کردستان عراق با ترکیه و همچنین سوریه را کاهش دهد. گروه پ ک ک در شرایط کنونی در مناطق شمال شرقی سوریه نیز مناطقی را در کنترل و نفوذ خود دارد.

ترکیه به احتمال فراوان به حملات سالانه یِ زمینی و هوایی خود به کردستان عراق و علیه پ ک ک، در عین حال که حضور نظامی خود را در منطقه نیز افزایش می‌دهد و پ ک ک را در دژ اصلی آن که همان کوهستان قندیل است تحت فشار قرار می‌دهد، ادامه خواهد داد.

راهبرد بلند مدت ترکیه

ترکیه قریب به ۴۰ پایگاه نظامی و همچنین پاسگاه در سرتاسر منطقه خودمختار کردستان عراق، با هدف مقابله جدی با پ ک ک، ایجاد کرده است. این کشور با هر عملیات نظامی خود، شبکه پایگاه‌ها و پاسگاه‌های نظامی خود را نیز در منطقه توسعه می‌بخشد.

به عنوان مقال اندکی پس از عملیات نظامی گسترده ارتش ترکیه علیه پ ک ک در منطقه کردستان عراق در آپریل گذشته، وزیر کشور ترکیه اعلام کرد که ارتش این کشور پایگاه جدیدی را "منطقه متینا" کردستانِ عراق، ایجاد خواهد کرد. روز بعد، وزیر دفاع ترکیه در جریان یک سفر از پیش اعلام نشده، از نظامیان ترکیه در منطقه کردستان عراق بازدید کرد و تا حدی ناراحتی خود را نیز با این اقدام، به دولت مرکزی عراق نشان داد.

راهبرد بلند مدت ترکیه در قبال پ ک ک، معطوف به سه هدف عمده است: اول، جلوگیری از رفت و آمدهایِ پ‌ک‌ک به داخل خاک ترکیه و همچنین سوریه. دوم، متوقف ساختن تحرکات گروه پ ک ک میان کوهستان قندیل و و منطقه سنجار در عراق (که محل زندگی یزیدیان عراقی است و در نزدیکی مرز سوریه قرار دارد)؛ و در نهایت سوم، به محض اینکه دو هدف بالا محقق شد، حمله به قندیل و یا محاصره طولانی مدت آن در دستورکار قرار می‌گیرد تا از این طریق، مهمترین پایگاه نیرو‌های پ ک ک در کردستان عراق نابود شود و تهدید این گروه علیه ترکیه برای همیشه دفع گردد. با این همه، تحقق هدفِ سوم، تا حد زیادی سخت و مشکل به نظر می‌رسد. حتی برای ترکیه به عنوان کشوری که دومین ارتش بزرگ ناتو را در اختیار دارد.

برتری فناوری ترکیه

از سال ۲۰۱۸، استفاده قابل توجه ترکیه از فناوری موجب شده تا این کشور در برخورد با گروه پ ک ک، از ظرفیت‌های قابل توجهی برخوردار باشد. از همان سال ۲۰۱۸، دولت ترکیه تا حد زیادی توانمندی خود را جهت انجام ترور هدفمندِ رهبران و مقام‌های عالی رتبه گروه پ ک ک از طریق حملات هوایی و همچنین پهپادی، به رُخ این گروه کشید. در شرایط کنونی، ترکیه با بهره گیری از توان پهپادی خود می‌تواند تحرکات گروه پ ک ک را نیز به نحو قابل توجهی رصد کند. نباید فراموش کرد که اغلب این پهپاد‌ها مسلح هستند و به نحو موثری قادرند تا اهداف پ ک ک را در هر جا و مکانی هدف قرار دهند. در طول سه سال گذشته، شمار قابل توجهی از مسوولان ارشد پ ک ک توسط پهپاد‌های ارتش ترکیه، ترور شده اند.

ارتش ترکیه تا حد زیادی حملات پهپادی خود را علیه افراد و مواضع پ ک ک، با سازمان اطلاعاتی این کشور هماهنگ می‌کند که همین مساله، بر میزان هدفمند بودن و دقیق بودن حملات آن علیه کرد‌های پ ک ک می‌افزاید. با این همه و علی رغم تمامی عملیات‌ها و اقدامات نظامی که ارتش ترکیه علیه گروه پ ک ک انجام داده، هنوز هم صحبت از نابودی کامل پ ک ک در شمال عراق و منطقه کردستان این کشور، تا حد زیادی خوشبینانه به نظر می‌رسد و به زمان زیادی نیاز دارد».