پیش‌بینی مشارکت انتخاباتی

عباس عبدی در یادداشتی در کانال تلگرام خود نوشت:

موسسه ایسپا در این دوره از انتخابات همچون دوره‌های گذشته و با اتکاء به تجربیات پیشین مجموعه‌ای از نظرسنجی‌های انتخاباتی را انجام داد. برآورد ایسپا از مشارکت مردم در انتخابات بر اساس آخرین نظرسنجی میدانی روز‌های ۲۵ و ۲۶ خرداد، ۴۲ درصد است که چیزی حدود ۲۵ میلیون نفر می‌شود.

ایسپا در انجام نظرسنجی‌ها موازین علمی و روش‌شناختی را با وسواس و حساسیت رعایت می‌کند و در مراحل مختلف از همفکری متخصصان استفاده می‌کند. به خاطر رعایت قواعد و معیار‌های علمی، می‌توان به نتایج حاصل از آن اطمینان کرد، چنان که در دوره‌های گذشته نیز به همین خاطر، نتایج دقیقی را به دست آورده است. بویژه در سال ۱۳۹۶ نیز پیش‌بینی‌های آن دقیق بود. با این حال در انتخابات اخیر باید نسبت به پیش‌بینی‌ها قدری محتاط بود. چرا؟

این انتخابات با سال ۱۳۹۶ فرق دارد لذا پیش‌بینی آن سخت‌تر است. اول به دلیل آن که برای بخش بزرگی از مردم انتخابات کنونی یا معنایی متفاوت از معنای انتخابات در دوره‌های گذشته دارد و یا فاقد معناست. در چنین وضعیتی، ممکن است بخشی از پاسخگویان تحت تاثیر یک حادثه یا خبر به این یا آن جهت تغییر نظر دهند. این خصلتی است که پیش‌بینی را سخت می‌کند. این امر موجب می‌شود که آرا کم عمق و ثبات نظرات ابراز شده در نظرسنجی‌ها کم شود و به راحتی دچار تغییر گردد. ثبات رای در معناداری و قدرت و استحکام آن است.

دوم به علت وجود کرونا است. پاسخ‌های مردم در نظرسنجی‌ها برحسب شرایط عادی است، ولی هنگامی که از مردمی که می‌خواهند رأی بدهند پرسیده می‌شود که آیا به دلیل کرونا ممکن است از رأی دادن پشیمان شوید، تا حدود ۱۰ درصد این را محتمل دانسته‌اند، حتی اگر نصف این مقدار هم رخ دهد، به معنای کاهش ۲ درصدی (۵ درصد از ۴۲ درصد) در مشارکت است. همچنین بی‌معنایی موجب بی‌انگیزگی می‌شود و احتمال انفعال را بیشتر می‌کند.

سوم، تلاقی دو انتخابات شورا‌ها و ریاست جمهوری است. این تلاقی در گذشته هم بود، ولی اثر انتخابات ریاست جمهوری بر شورا‌ها بیش‌تر بود، در حالی که اکنون معکوس شده و این ویژگی شاید در شهر‌های و روستا‌های کوچک‌تر بیشتر بروز کند. به علت پایین بودن مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری ممکن است انتخابات شورا‌ها بر انتخابات ریاست جمهوری اثر افزایشی بگذارد.

۹ درصد مردم از کسانی هستند که گفته‌اند در انتخابات ریاست جمهوری شرکت نمی‌کنند، ولی در شورا‌ها شرکت می‌کنند. دقیقا نمی‌دانیم چقدر احتمال دارد که این افراد هنگام حضور در شعبه اخذ رأی، انگیزه شرکت در انتخابات ریاست جمهوری را نیز پیدا کنند. بعید نمی‌دانم که تا ۳ درصد بر مشارکت ریاست جمهوری اثر مثبت بگذارد؛ و بالاخره عامل چهارم، حضور فعال‌تر گروه‌ها و بخش‌هایی از اصلاح‌طلبان در روز‌های آخر است که ممکن است تا حدی موجب افزایش مشارکت شود.

با توجه به این ۴ عامل گمان می‌کنم که پیش‌بینی ایسپا اگر چه براساس یافته‌های نظرسنجی و تجربه‌های به لحاظ علمی و قبلی و درست است، ولی باید با احتیاط تلقی کرد. به گمان من ممکن است ±۵ درصد نیز کم یا زیاد شود. به عبارت دیگر کف و سقف پیش‌بینی مشارکت میان ۳۶ تا ۴۶ است. هر چند شخصا گمان می‌کنم که عوامل کاهنده نقش مهم‌تری را ایفا خواهند کرد.