فرارو- ۱۸ ذی‌الحجه در تقویم شیعه مصادف با عید غدیر است، روزی است که در آن پیامبر اسلام (ص)، جانشینی حضرت علی علیه السلام را در جمع خاندان بنی هاشم و مسلمانان مکه و مدینه اعلام کردند و تمام حاضران با آن حضرت پیمان بیعت بسته و امامت را به ایشان تبریک گفتند. عید غدیر که به عید الله اکبر نیز مشهور است، از والاترین و با ارزشمندترین اعیاد اسلامی به شمار می‌رود، عیدی که هیچ روزى در طول سال، فرخندهتر و مبارکتر از آن نزد شیعیان وجود ندارد. عید غدیر از جایگاه بسیار عظیمی برخوردار است به گونه‌ای که اعمالی متفاوت از سایر اعیاد دیگر برای آن توصیه شده است، آنچه در ادامه می‌آید تنها گوشه‌ای از اعمال عید غدیرخم است.
اعمال شب عید غدیر
۱- خواندن نماز شب عید غدیر این نماز ۱۲ رکعت است، هر دو رکعت یک تشهد دارد و در پایان رکعت دوازدهم باید سلام داد، در هر رکعت، بعد از سوره «حمد»، ۱۰ مرتبه سوره «توحید» و ۱ مرتبه آیةالکرسى خوانده مىشود. در رکعت دوازدهم باید هر یک از «حمد» و «توحید» را ۷ بار خوانده و این ذکر را ۱۰ بار در قنوت تکرار کنید لا إلهَ إلّا اللّهُ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ، لَهُ الْمُلْکُ وَلَهُ الْحَمْدُ یُحْیی وَیُمِیتُ وَهُوَ حَیّ لا یَمُوتُ بِیَدِهِ الْخَیْرُ وَهُوَ عَلى کُلّ شَیءٍ قَدِیرٌ.
در دو سجده رکعت آخر، این ذکر ۱۰ بار خوانده شود «سبحان من احصى کل شى علمه سبحان من لا ینبغى التسبیح الا له سبحان ذى المن و النعم سبحان ذى الفضل و الطول سبحان ذى العز و الکرم اسألک بمعا قد العز من عرشک و منتهى الرحمة من کتابک و بالاسم الاعظم و کلماتک التامة ان تصلى على محمد رسولک و اهل بیته الطیبین الطاهرین و ان تفعل بى کذا و کذا» (به جاى کذا و کذا حاجت خود را ذکر کند) و سپس بگویید: انَّکَ سَمِیعٌ مُجِیبٌ.
۲- خواندن دعای زیر در شب عید غدیر توصیه شده است:
اللَّهُمَّ إِنَّکَ دَعَوْتَنَا إِلَى سَبِیلِ طَاعَتِکَ وَ طَاعَةِ نَبِیِّکَ وَ وَصِیِّهِ وَ عِتْرَتِهِ دُعَاءً لَهُ نُورٌ وَ ضِیَاءٌ وَ بَهْجَةٌ وَ اسْتِنَارٌ فَدَعَانَا نَبِیُّکَ لِوَصِیِّهِ یَوْمَ غَدِیرِ خُمٍّ فَوَفَّقْتَنَا لِلْإِصَابَةِ وَ سَدَّدْتَنَا لِلْإِجَابَةِ لِدُعَائِهِ فَأَنَبْنَا إِلَیْکَ بِالْإِنَابَةِ وَ أَسْلَمْنَا لِنَبِیِّکَ قُلُوبَنَا وَ لِوَصِیِّهِ نُفُوسَنَا وَ لِمَا دَعَوْتَنَا إِلَیْهِ عُقُولَنَا فَتَمَّ لَنَا نُورُکَ یَا هَادِیَ الْمُضِلِّینَ أَخْرِجِ الْبُغْضَ وَ الْمُنْکَرَ وَ الْغُلُوَّ لِأَمِینِکَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِهِ مِنْ قُلُوبِنَا وَ نُفُوسِنَا وَ أَلْسِنَتِنَا وَ هُمُومِنَا وَ زِدْنَا مِنْ مُوَالاتِهِ وَ مَحَبَّتِهِ وَ مَوَدَّتِهِ لَهُ وَ الْأَئِمَّةِ مِنْ بَعْدِهِ زِیَادَاتٍ لَا انْقِطَاعَ لَهَا وَ مُدَّةً لَا تَنَاهِیَ لَهَا وَ اجْعَلْنَا نُعَادِی لِوَلِیِّکَ مَنْ نَاصَبَهُ وَ نُوَالِی مَنْ أَحَبَّهُ وَ نَأْمُلُ بِذَلِکَ طَاعَتَکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ اللَّهُمَّ اجْعَلْ عَذَابَکَ وَ سَخَطَکَ عَلَى مَنْ نَاصَبَ وَلِیَّکَ وَ جَاحَدَ [وَ جَحَدَ]إِمَامَتَهُ وَ أَنْکَرَ وَلَایَتَهُ وَ قَدَّمْتَهُ أَیَّامَ فِتْنَتِکَ فِی کُلِّ عَصْرٍ وَ زَمَانٍ وَ أَوَانٍ إِنَّکَ عَلى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ اللَّهُمَّ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ رَسُولِکَ وَ عَلِیٍّ وَلِیِّکَ وَ الْأَئِمَّةِ مِنْ بَعْدِهِ حُجَجِکَ فَأَثْبِتْ قَلْبِی عَلَى دِینِکَ وَ مُوَالاةِ أَوْلِیَائِکَ وَ مُعَادَاةِ أَعْدَائِکَ مَعَ خَیْرِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ تَجْمَعُهُمَا لِی وَ لِأَهْلِی وَ وُلْدِی وَ إِخْوَانِیَ الْمُؤْمِنِینَ إِنَّکَ عَلى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِین
اعمال روز عید غدیر
۱- روزه در روز غدیر خم معادل روزه تمام عمر دنیاست اگر کسی به اندازه تمام عمر دنیا زنده بماند و تمام آن را روزه بگیرد ثواب آن به اندازه ثواب روزه در روز غدیر است روزه روز غدیر نزد خداوند عزوجل معادل صد حج و صد عمره مقبول است.
۲- غسل که به آن بسیار تاکید شده است امام صادق (ع) فرمودند: هنگامی که صبح روز غدیر فرا رسد، غسل در اول روز واجب می‌شود و مؤمن تمیزترین و فاخرترین لباس خود را بپوشد و در حد وسعش از بوی خوش (عطر) استفاده کند.
۳- خواندن زیارت حضرت علی (علیه السلام) در روایتی از ابن ابی‌نصر (یکی از یاران برجسته امام رضا) نقل شده است که حضرت به وی فرمودند هرجا که هستی سعی کن در روز عید غدیر، خود را به کنار قبر مطهر امیرمومنان علی (ع) برسانی، چرا که در این روز خداوند گناهان بسیاری از مردان و زنان مسلمان را می‌بخشد و دو برابر کسانی که خداوند آن‌ها را در ماه رمضان و شب قدر و شب عید فطر از دوزخ آزاد می‌کند، در چنین روزی از آتش جهنم رهایی می‌دهد. برای امیرمومنان (ع) در این روز زیارت‌هایی نقل شده است که معروف‌ترین آن، زیارت معروف «امین‌الله» است که می‌توان آن را از نزدیک یا از راه دور، خطاب به امیرمومنان (ع) خواند و دیگری زیارت مخصوصه امیرمومنان در روز عید غدیر است.
۴- مرحوم «سید بن طاووس» به سند صحیح از امام صادق (ع) نقل می‌کند که در روز غدیر، دو رکعت نماز بخوانید، پس از نماز به سجده بروید و ۱۰۰ مرتبه خدا را شکر کنید (مثلا بگویید: شکرا لِلّه) و سر از سجده بردارید و این دعا را بخوانید:
اَللّهُمَّ اِنِّی اَسْئَلُکَ بِاَنَّ لَکَ الْحَمْدَ وَحْدَکَ لا شَریکَ لَکَ وَ اَنَّکَ واحِدٌ اَحَدٌ صَمَدٌ لَمْ تَلِدْ وَ لَمْ تُولَدْ وَ لَمْ یَکُنْ لَکَ کُفُواً اَحَدٌ وَ اَنَّ مُحَمّداً عَبْدُکَ وَ رَسُولُکَ صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَ الِهِ یا مَنْ هُوَ کُلَّ یَوْمٍ فی شَاْنٍ کَما کانَ مِنْ شَاْنِکَ اَنْ تَفَضَّلْتَ عَلَیَّ بِاَنْ جَعَلْتَنی مِنْ اَهْلِ اِجابَتِکَ وَ اَهْلِ دِینِکَ وَ اَهْلِ دَعْوَتِکَ وَ وَفَّقْتَنی لِذلِکَ فی مُبْتَدَءِ
خَلْقی تَفَضُّلاً مِنْکَ وَ کَرَماً وَ جُوداً ثُمَّ اَرْدَفْتَ الْفَضْلَ فَضْلاً وَالْجُودَ جُوداً وَالْکَرَمَ کَرَماً رَاْفَةً مِنْکَ وَ رَحْمَةً اِلی اَنْ جَدَّدْتَ ذلِکَ الْعَهْدَ لی تَجْدیداً بَعْدَ تَجدیدِکَ خَلْقی وَ کُنْتُ نَسْیاً مَنْسِیّاً ناسِیاً ساهِیاً غافِلاً فَاَتْمَمْتَ نِعْمَتَکَ بِاَنْ ذَکَّرْتَنی ذلِکَ وَ مَنَنْتَ بِهِ عَلَیَّ وَ هَدَیْتَنی لَهُ فَلیَکُنْ مِنْ شَاْنِکَ یا اِلهی وَ سَیِّدی وَ مَولایَ اَنْ تُتِمَّ لی ذلِکَ وَلا تَسْلُبَنیهِ حَتّی تَتَوَفّانی عَلی ذلِکَ وَ اَنتَ عَنّی راضٍ فَاِنَّکَ اَحَقُّ المُنعِمینَ اَنْ تُتِمَّ نِعمَتَکَ عَلَیَّ اَللّهُمَّ سَمِعْنا وَ اَطَعْنا وَ اَجَبْنا داعِیَکَ بِمَنِّکَ فَلَکَ الْحَمْدُ غُفْرانَکَ رَبَّنا وَ اِلَیکَ المَصیرُ امَنّا بِاللّهِ وَحدَهُ لا شَریکَ لَهُ وَ بِرَسُولِهِ مُحَمَّدٍ صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ الِهِ وَ صَدَّقْنا
وَ اَجَبْنا داعِیَ اللهِ وَاتَّبَعْنَا الرَّسوُلَ فی مُوالاةِ مَوْلینا وَ مَوْلَی الْمُؤْمِنینَ اَمیرِالمُؤْمِنینَ عَلِیِّ بْنِ اَبیطالِبٍ عَبْدِاللّهِ وَاَخی رَسوُلِهِ وَالصِّدّیقِ الاْکْبَرِ وَالحُجَّةِ عَلی بَرِیَّتِهِ المُؤَیِّدِ بِهِ نَبِیَّهُ وَ دینَهُ الْحَقَّ الْمُبینَ عَلَماً لِدینِ اللهِ وَ خازِناً لِعِلْمِهِ وَ عَیْبَةَ غَیْبِ اللهِ وَ مَوْضِعَ سِرِّ اللهِ وَ اَمینَ اللهِ عَلی خَلْقِهِ وَ شاهِدَهُ فی بَرِیَّتِهِ اَللّهُمَّ رَبَّنا اِنَّنا سَمِعْنا مُنادِیاً یُنادی لِلایمانِ اَنْ امِنُوا بِرَبِّکُمْ فَامَنّا رَبَّنا فَاغْفِرْلَنا ذُنُوبَنا وَ کَفِّرْ عَنّا سَیِّئاتِنا وَ تَوَفَّنا مَعَ الاْبْرارِ رَبَّنا وَ اتِنا ما وَعَدْتَنا عَلی رُسُلِکَ وَلا تُخْزِنا یَوْمَ الْقِیمَةِ اِنَّکَ لا تُخْلِفُ الْمیعادَ فَاِنّا یا رَبَّنا بِمَنِّکَ وَ لُطْفِکَ اَجَبْنا داعِیَکَ وَاتَّبَعْنَا الرَّسُولَ وَ صَدَّقْناهُ وَ صَدَّقْنا مَوْلَی الْمُؤْمِنینَ
وَ کَفَرْنا بِالجِبْتِ وَالطّاغُوتِ فَوَلِّنا ما تَوَلَّیْنا وَاحْشُرْنا مَعَ اَئِمَّتِنا فَاِنّا بِهِمْ مُؤْمِنُونَ مُوقِنُونَ وَ لَهُمْ مُسَلِّمُونَ امَنّا بِسِرِّهِمْ وَ عَلانِیَتِهِمْ وَ شاهِدِهِمْ وَ غائِبِهِمْ وَحَیِّهِمْ وَ مَیِّتِهِمْ وَ رَضینا بِهِمْ اَئِمَّةً وَ قادَةً وَ سادَةً وَ حَسْبُنا بِهِمْ بَیْنَنا وَ بَیْنَ اللهِ دُونَ خَلْقِهِ لا نَبْتَغی بِهِمْ بَدَلاً وَلا نَتَّخِذُ مِنْ دُونِهِمْ وَلیجَةً وَ بَرِئْنا اِلَی اِلله مِنْ کُلِّ مَنْ نَصَبَ لَهُمْ حَرْباً مِنَ الْجِنِّ وَالاِْنْسِ مِنَ الاْوَّلینَ وَالاْ خِرینَ وَ کَفَرْنا بِالْجِبْتِ وَالطّاغُوتِ وَالاَوثانِ الاَرْبَعَةِ وَ اَشْیاعِهِمْ وَ اَتْباعِهِمْ وَ کُلِّ مَنْ والاهُمْ مِنَ الْجِنِّ وَالاِْنْسِ مِنْ اَوَّلِ الدَّهرِ اِلی آخِرِهِ اَللّهُمَّ اِنّا نُشْهِدُکَ اَنّا نَدینُ بِما دانَ بِهِ مُحَمَّدٌ وَ الُ مُحَمَّدٍ صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمْ
وَ قَوْلُنا ما قالُوا وَ دینُنا ما دانُوا بِهِ ما قالُوا بِهِ قُلْنا وَ ما دانُوا بِهِ دِنّا وَ ما اَنْکَرُوا اَنْکَرْنا وَ مَنْ والَوْا والَیْنا وَ مَنْ عادَوْا عادَیْنا وَ مَنْ لَعَنُوا لَعَنّا وَ مَنْ تَبَرَّؤُا مِنْهُ تَبَرَّاْنا [مِنْهُ]وَ مَنْ تَرَحَّمُوا عَلَیْهِ تَرَحَّمْنا عَلَیْهِ آمَنّا وَ سَلَّمْنا وَ رَضینا وَاتَّبَعْنا مَوالِیَنا صَلَواتُ اللّهِ عَلَیْهِمْ اَللّهُمَّ فَتَمِّمْ لَنا ذلِکَ وَلا تَسْلُبْناهُ وَاجْعَلْهُ مُسْتَقِرّاً ثابِتاً عِنْدَنا وَلا تَجْعَلْهُ مُسْتَعاراً وَ اَحْیِنا ما اَحْیَیْتَنا عَلَیْهِ وَ اَمِتْنا اِذا اَمَتَّنا عَلَیْهِ مُحَمَّدٍ اَئِمَّتُنا فَبِهِمْ نَاْتَمُّ وَ اِیّاهُمْ نُوالی وَ عَدُوَّهُمْ عَدُوَّ اللهِ نُعادی الُ فَاجْعَلْنا مَعَهُمْ فِی الدُّنْیا وَالاَّْخِرَةِ وَ مِنَ الْمُقَرَّبینَ فَاِنّ ا بِذلِکَ راضُونَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ.
پس از این دعا باز به سجده روید و صد مرتبه ذکر «اَلْحَمْدُلِلّهِ» و صد مرتبه ذکر «شُکْراًلِلّهِ» بگویید و روایت شده که هر کس این عمل را به جا آورد ثواب کسی را دارد که در روز عید غدیر نزد حضرت رسول خدا (صَلَّی اللّهِ عَلِیهِ و َاله) حاضر شده باشد و با آن حضرت بر ولایت بیعت کرده باشد. بهتر است این نماز نزدیک ظهر اقامه شود که پیامبر اکرم در آن ساعت امیرالمؤ منین علی (علیه السلام) را در غدیر خُمّ به امامت و خلافت برای مردم نصب فرمود و در رکعت اوّل سوره قدر و در رکعت دوم سوره توحید خوانده شود.
۵- پس از غسل، نیم ساعت به ظهر مانده دو رکعت نماز اقامه شود. در هر رکعت یک مرتبه حمد و ده مرتبه سوره توحید و آیة الکرسی ده مرتبه و ده مرتبه سوره قدر خوانده شود که ارزش این نماز برابر با صد هزار حجّ و صد هزار عمره است و باعث برآوردن شدن حوائج دنیا و آخرت می‌شود. بهتر است که بعد از این نماز این دعا خوانده شود: رَبَّنا اِنَّنا سَمِعْنا مُنادِیاً ... "الدُّعاء بطوله.
۶- خواندن دعای ندمه
۷- در روز غدیر یکی از اعمال مستحبی که بسیار مورد تاکید است صدقه دادن است.
۸- صلوات فرستادن
۹- صد بار این ذکر گفته شود: اَلْحَمْدُلِلّهِ الّذی جَعَلَ کَمالَ دینِهِ وَ تَمامَ نِعْمَتِهِ بِوِلایَةِ اَمیرِ الْمُؤ مِنینَ عَلیِّ بْنِ اَبی طالِبٍ عَلَیْهِ السَّلامُ
