دکتر ابوطالب احمدی ارکمی؛ مراسم پیاده‌روی اربعین حسینی به عنوان بزرگ‌ترین اجتماع انسانی ضمن قرار گرفتن در جرگه یک تجمع عظیم مذهبی، به عنوان یک خیزش بزرگ اجتماعی نیز تلقی می‌گردد.
پیاده‌روی اربعین با سبک و سیاق فعلی، تنها یک راهپیمایی معنوی جهت زیارت اماکن مقدسه در عراق نیست؛ بلکه با توجه به ابعاد و ماهیت چند وجهی، گستره جغرافیایی و مشارکت افرادی بیش از ۸۰ کشور، به نوعی نمایش اتحاد بر محور علاقه به امام حسین (ع) است.
در واقع شهرت و عظمت مراسم پیاده‌روی اربعین حسینی در سال‌های اخیر، این پدیده را از یک مناسک صرف شیعی جدا نموده و به الگو‌ی همگرایی و موجد ارتباط میان فرهنگی مبدل ساخته است. راهپیمایی اربعین با حضور سیر سعودی زائران کربلا که درسال ۱۳۹۳ از مرز ۲۰ میلیون فراتر رفت، عظیم‌ترین مراسم سوگواری شیعیان در جهان تلقی شده و به عنوان یک راهپیمایی تمدن‌ساز در عصر حاضر محسوب می‌شود. یکی از ابعاد مهم این پدیده نمایش اتحاد دو کشور همسایه ایران و عراق و تقویت روابط پایدار بین این دوملت است که شکوه آن از چشم دوست و دشمن پنهان نیست.
عربستان سعودی از جمله کشور‌هایی است که به دلیل رقابت با ایران در منطقه، از همسویی و همگرایی ایران و عراق رنج برده و پیوسته سعی داشته تا از دامنه نفوذ ایران در منطقه و علی‌الخصوص در عراق بکاهد. نارضایتی‌های اخیر در بین شهروندان عراقی که از کمبود امکانات رفاهی، اشتغال و مشکلات اقتصادی نشات گرفته، سبب شد تا دولت‌های متخاصم و مخالف دولت شیعی عراق و در راس آن عربستان، با سوار شدن بر موج اعتراضات و حمایت از مخالفان داخلی، اهداف خود را دنبال کرده و با ناامن کردن اوضاع داخلی در عراق، به دنبال دسترسی به منافع خود باشند.
با سقوط صدام، شیعیان عراقی پس از سال‌ها انزوا به قدرت رسیده و در صحنه سیاسی و اجتماعی عراق نقش آفرین شده اند. این موضوع با منافع عربستان در تعارض بوده و این کشور از اوضاع جدید عراق به شدت ناراضی بوده همواره سعی نموده تا با ناکام جلوه دادن حکومت جدید عراق، اوضاع را به قبل از سقوط صدام برگرداند.
روند تحولات جدید در عراق به سمت نزدیکی این کشور با ایران گشته و عربستان که پیوسته با افزایش قدرت و نفوذ ایران در منطقه حساسیت داشته، خود را بازنده تحولات عراق قلمداد نموده و با تبلیغ پروژه ایران هراسی، شیعه هراسی و نژادپرستی، سعی نمود اوضاع را به نفع خویش مدیریت کرده و به نوعی از نزدیکی ارتباط میان ایران و عراق بکاهد.
در ادامه پیکار با ایران، با حمایت از گروه‌های تندرو و پشتیبانی از داعش به جنگ با سطح نفوذ ایران در عراق رفت. به طوری که داعش توانست بیش از ۴۰ درصد خاک عراق را تحت سلطه خود قرار دهد. اما با مجاهدت جوانان عراقی و پشتیبانی محور مقاومت و از جمله ایران، دولت عراق افراط گرایان داعش را از کشور خود خارج کرد و این موضوع سبب نزدیکی بیشتر ایران و عراق گشته و اهداف عربستان را در عراق ناکام ساخت. اما رقابت با ایران در عراق برای عربستان پایان نیافت. زیرا نزدیکی عراق به ایران علاوه بر گسترش سطح نفوذ ایران در منطقه، سبب بی اهمیت شدن شورای همکاری خلیج فارس شده که با هدف دشمنی با ایران تشکیل شده بود. با این روند عربستان اقتدار خود را به عنوان برادر ربزرگ‌تر در منطقه خلیج فارس از دست می‌داد. دولت ریاضبرای رسیدن به اهداف ضد ایرانی خود ضمن پیگیری ایجاد ائتلاف‌های منطقه‌ای ضدایرانی، با همکاری قدرت‌های فرامنطقه‌ای سعی نمود دولت ایران را به انجام ماجراجویی و ایجاد ناامنی در خاورمیانه محکوم کرده و دولتمردان آمریکا را برای برخورد نظامی و تحریم‌های بیرحمانه علیه ایران متقاعد سازد.
در این راستا روابط نزدیک عراق با ایران، پروژه انزوای ایران را تا حدودی ناکام ساخت، در ادامه دولت عربستان در این برهه با پشتیبانی دلار‌های نفتی خود سعی نمود تا با تطمیع و وعده انجام پروژه‌های عمرانی بزرگ در عراق، این کشور را تشویق کند تا به ائتلاف ضد ایرانی بپیوندد که در این کار نیز موفق نشد. در روز‌های اخیر و به دنبال مطرح شدن مطالبات شهروندان عراقی از دولت این کشور، عربستان سعودی فرصت را مغتنم شمرده و با پررنگ کردن اعتراضات و حمایت از مخالفان و پوشش خبری گسترده از این جریانات، سعی نمود تا اوضاع عراق را ناامن جلوه داده و حکومت شیعی عراق را ناکارامد نشان دهد.
این موضوع مقارن با برگزاری اربعین حسینی در عراق بوده که می‌توانست در صورت موفقیت مخالفان، سوگواره اربعین را به حاشیه برده و بر ارتباط میان دولت ایران و عراق نیز آسیب وارد نماید. گسترش اعتراضات و آشوب می‌توانست سبب گسترش ناامنی در عراق گشته و جنگ‌های فرقه‌ای را شعله ور سازد و این کشور دوباره بستری برای پا گرفتن افراط گرایانی، چون داعش گردیده و این موضوع می‌توانست بر ارتباط میان ایران و عراق تاثیر گذاشته و با گسترش ناامنی سبب عدم مشارکت شیعیان و حتی ایرانیان در مراسم اربعین حسینی می‌شد.
از این طریق دولت عربستان سعی داشت با تکیه بر افراط گرایان و تعداد محدودی از جریان‌های باقی مانده حزب بعث و تحریک احساسات ناسیونالیستی و نژادی، جای پایی برای خود در عراق باز نموده و انتقام خود را از دولت شیعی عراق به دلیل همراه نشدن با ائتلاف عربستان جهت تحریم و انزوای همه جانبه ایران بگیرد. اما شواهد نشان از مدیریت اوضاع داخلی توسط دولت عراق و مشارکت بسیار باشکوه و پررنگ مردم در راهپیمایی اربعین امسال دارد.
این موضوع نشان از دست بالای ایران در عراق بر پایه‌ی واقعیت‌های ژئوپلیتیکی و تشابهات فرهنگی و عدم موفقیت عربستان برای محدود کردن نفوذ دولت ایران در این کشور همسایه دارد.
