حسین موسویان: لطفا با عربستان گفتگو کنید

عضو سابق تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران معتقد است با گذشت یکسال از خروج آمریکا از برجام و اعمال سیاست فشار حداکثری، این کشور نه تنها به هیچ یک اهداف اعلامی خود دست نیافته، بلکه به بن‌بست سیاسی درمورد ایران رسیده است.

به گزارش ایسنا، حسین موسویان در مقاله‌ای که روز گذشته (جمعه) در روزنامه لس آنجلس تایمز آمریکا منتشر کرد، افزود: در ماه گذشته وساطت شخصیت‌های برجسته جهانی همچون امانوئل مکرون رییس جمهوری فرانسه، بوریس جانسون نخست وزیر انگلیس، آنگلا مرکل صدراعظم آلمان، آبه شینزو نخست وزیر ژاپن و عمران خان نخست وزیر پاکستان برای دیدار روحانی - ترامپ در جریان نشست مجمع عمومی سازمان ملل شکست خورد.

واقعیت این است که آمریکا و ایران هیچکدام برای مذاکره جدی نیستند. ترامپ دم از مذاکره مستقیم می‌زند درحالیکه سیاست فشار حداکثری و تحریم را اجرا می‌کند. این روش در مورد ایران جواب نمی‌دهد. ترامپ با زیر پاگذاشتن برجام، میز مذاکره را ترک کرد و با تحریم رهبر عالی ایران، وزیر امور خارجه و تعیین سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران به عنوان سازمان تروریستی، شانس هر نوع مذاکره‌ای را از بین برد.

پژوهشگر دانشگاه پرینستون افزود: اساس سیاست بیمارگونه آمریکا به خاطر این درک غلط است که ایران تحت فشار‌های اقتصادی، تسلیم خواسته‌های حداکثری ترامپ خواهد شد. اکنون بیش از یکسال از خروج آمریکا از برجام و اعمال سیاست فشار حداکثری می‌گذرد، اما آمریکا نه تنها به هیچ یک اهداف اعلامی خود دست نیافته، بلکه به بن بست سیاسی درمورد ایران رسیده است.

وی ادامه داد: در مقابل ایران خواهان مواردی است که بعید است دولت کنونی آمریکا آن را بپذیرد. شرط ایران برای مذاکره با آمریکا این است که آمریکا باید اول تحریم‌ها را برداشته و به برجام برگردد.

این خواسته منطقی است، زیرا برجام جامع‌ترین توافق تاریخ عدم اشاعه است، قطعنامه‌ای است که به تصویب شورای امنیت سازمان ملل رسیده و ایران هم به تمام تعهدات خود در قالب برجام عمل کرد. در عین حال این خواست ایران عملی نیست، زیرا دونالد ترامپ مکرر برجام را یک فاجعه و بدترین توافق خوانده و از این رو با توجه به انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا، پذیرش شرط ایران عملی نیست.

موسویان گفت: ایران هم در سال ۲۰۲۰ انتخابات مجلس و در ۲۰۲۱ انتخابات ریاست جمهوری دارد و بنابراین قواعد بازی انتخاباتی در داخل دو کشور یک واقعیت انکار ناپذیر است و در دوران انتخابات رهبران دو کشور هم با وضعیتی مشابه در داخل کشور خود مواجه هستند.

وی افزود: یک مانع دیگر برای مذاکره ایران و آمریکا این است که فرض واشنگتن بر این است که اقتصاد ایران درحال فروپاشی است و از این رو ایران مجبور می‌شود به پای میز مذاکره بیاید. این هر دو فرضیه اشتباه است.

موسویان تصریح کرد:، اما در آن طرف موضوع، تهران هم اعتقاد دارد که جهان غرب در حال افول است و دوران سلطه آمریکا در خاورمیانه به سر آمده است. بسیاری از تحلیلگران و شخصیت‌های جهان غرب نیز طی نوشته‌ها و سخنرانی‌های خود، این برداشت ایران را تایید کرده اند. واقعیت هم این است که آمریکا بعد از جنگ جهانی دوم، در تمام جنگ‌های خود (به جز جزیره کوچک گرانادا!)، شکست خورده است. اما با وجود همه این حقایق، آمریکا هنوز قدرت تاثیرگذاری برنظام جهانی رادارد.

وی گفت: با توجه به بن بست موجود در روابط ایران و آمریکا، مهمترین اقدام فوری برای کاهش تنش‌ها این است که ایده مذاکره مستقیم بین ایران و آمریکا در شرایط کنونی کنار گذاشته شود و بجای آن تلاش‌ها روی گفت: وگوی مستقیم ایران و عربستان و خاتمه جنگ یمن متمرکز شود.

عضو سابق تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران ادامه داد: ریاض و تهران برای ورود به مذاکره مستقیم باید روی چند نکته اساسی به درک مشترک برسند: اول، هیچکدام نمی‌توانند امنیت را به قیمت ناامنی طرف مقابل به دست آورند. دوم، هیچکدام از دو کشور نمی‌توانند قدرت هژمون در منطقه باشند و سوم، بهترین مسیر کاهش تنش، تلاش برای شکل دادن نظام همکاری مشترک منطقه‌ای براساس منافع مشترک، احترام به حق حاکمیت کشور‌ها و مرز‌های موجود است.

موسویان افزود: اگر گفت: وگوی مستقیم تهران - ریاض به هر دلیل ممکن نباشد، آلترناتیو این است که دبیر کل سازمان ملل متحد با دعوت از گروه‌های اصلی یمنی، عربستان، ایران، اروپا و سایر اعضا دائم شورای امنیت یعنی آمریکا، روسیه و چین، گفت: وگو‌های مشترک برای پایان بخشیدن به خونریزی در یمن را شکل دهد.

وی ادامه داد: این اقدام نه تنها بیش از همه به نفع مردم وکشور یمن و صلح منطقه خواهد بود، بلکه در تنش زدایی روابط ایران و عربستان موثر است و می‌تواند راهگشای مذاکرات فراگیر ایران و عربستان باشد. ضمن اینکه چنین تحولی می‌تواند تشنج در روابط تهران - واشنگتن را کاهش دهد، زیرا موجب حل یکی از معضلات سیاست خارجی ترامپ یعنی بحران یمن خواهد شد.

به باور موسویان، تحولات منطقه خاورمیانه به میزان زیادی متاثر از مناسبات ایران و عربستان در دو سوی خلیج فارس است.

پژوهشگر دانشگاه پرینستون تصریح کرد: اکنون نشانه‌هایی از کاهش تنش میان دو کشور دیده می‌شود. به نظر می‌رسد تهران و ریاض به سمت کاهش تنش حرکت می‌کنند در آخرین دست از تلاش‌ها برای کاهش تنش میان دو کشور گفته می‌شود قرار است عمران خان نخست وزیر پاکستان به تهران و ریاض سفر کند. در یک سوی میدان ایران طی سال‌های اخیر همواره بر لزوم کاهش تنش و حل و فصل اختلافات در منطقه تاکید داشته و ابتکارات مختلفی هم ارائه کرده با این حال ابتکارات و دستی که به نشانه دوستی از سوی ایران دراز شده بود، پاسخ درخوری از سوی عربستان دریافت نکرد.

موسویان افزود: بهترین مسیر کاهش تنش تهران - ریاض، تلاش برای شکل دادن نظام همکاری مشترک منطقه‌ای براساس منافع مشترک، احترام به حق حاکمیت کشور‌ها و مرز‌های موجود است.