پوست‌اندازی صنعت خودرو

سعید مدنی تحلیلگر مسائل خودرو در روزنامه ایران نوشت:
خروج خودروهای مدل قدیمی که عمر تولید آنها به بیش از 20 سال می‌رسد و از زمانی که در ایران شروع به تولید شد پس از چند سال از رده تولید شرکت‌های مادر خارج شد با رعایت ملاحظات زیر و به دلایلی که متعاقب آن خواهد آمد امری اجتناب‌ناپذیر و غیر قابل انکار است.

البته باید توجه داشت و از حق نگذشت که مدیران خودروسازی طی سال‌های گذشته تا آنجا که در توانشان بوده سعی کرده‌اند با تغییراتی در موتور وتبدیل موتورهای کاربراتوری که آلودگی 150-50 گرم در هر کیلومتر را داشتند به استانداردهای یورو چهار و از نوع انژکتوری تبدیل و این آلودگی را به حدود زیر 2 گرم در هر کیلومتر برسانند که با شرایط تحریم و مشکلات اقتصادی و سیاستگذاری داخلی جای قدردانی دارد. البته تأخیر در اجرای این مهم محل انتقاد است.

از طرفی فراموش نکنیم درصد بسیار بالایی از آلودگی محیط‌ زیست ناشی از خودروهای کاربراتوری باقیمانده و موتورسیکلت‌ها است و به جرأت می‌توان گفت آلودگی خودروهای تولیدی فعلی در بخش سواری و تجاری درصد بسیار پایینی از آلودگی را به خود اختصاص می‌دهد. البته خودروهای تجاری و حمل و نقل عمومی که عمر برخی از آنها به بیش از 30 سال می‌رسد علت اصلی آلودگی محیط زیست است. البته لزوم خارج کردن این خودروها صرفاً به‌خاطر ملاحظات محیط زیستی نیست بلکه عوامل دیگری هم دارد که عبارتند از:

1- درصد بالایی از میزان اشتغال در دو خودروساز بزرگ به تولید محصولات قدیمی اختصاص دارد که حتماً باید با یک برنامه‌ زمانبندی شده به این امر مهم پرداخت و با افزایش تولید سایر مدل‌های جدید‌تر این اشتغال را تا حد امکان حفظ کرد.

2-‌ فراموش نکنیم چند دهک از طبقات پایین اجتماعی کشور بخصوص در شهرستان‌ها با سطح درآمد پایین قادر به خرید خودروهای گرانقیمت نمی باشند و حتی خودروهای در رنج قیمت 30-20 میلیونی را نیز با شرایط لیزینگ و قسطی خریداری می‌نمایند لذا تا قبل از خارج کردن این خودروها از رده تولید حتماً باید فکری برای تولید خودروی با استانداردهای روز و قیمت مناسب کرد.

البته در خصوص آلودگی همان‌طور که قبلاً گفته شد جای نگرانی زیادی نیست، ولی از بعد مصرف سوخت چرا باید ملاحظاتی را در نظر گرفت. فراموش نکنیم بیش از 70-60 درصد آلودگی شهرها ناشی از خودروهای کاربراتوری، موتورسیکلت‌ها و خودروهای تجاری مدل قدیمی است. لحاظ یک مهلت حدود 3-2 ساله به خودروسازان برای خروج مدل‌های قدیمی مدت معقولی است.

دلایل توقف تولید خودروهای مدل قدیمی:
1-‌ قدیمی بودن استایل. آپشن‌ها و استانداردهای این خودروها که با وجود تلاش خودروسازان برای بهبود کیفی، طرح قدیمی مقبول بازار نبوده و قدیمی بودن طرح را به حساب نداشتن کیفیت می‌گذارند.

2-‌ اصولاً شهروندان از دیدن قیافه تکراری خودروهای مدل قدیمی پراید و پژو برای مدت بیش از 20 سال در خیابان‌ها خسته شده‌اند و با توجه به تنوع محصولات جدید تولید داخل (البته شمارگان کم و قیمت بالا) و خودروهای وارداتی و مقایسه آنها با هم همواره مطالباتی را برای به روز شدن خودروها دارند که البته به حق است و باید مورد احترام باشد.

3- مصرف بالای سوخت یکی دیگر از دلایل لزوم خارج کردن این خودروها است. صرفه‌جویی در مصرف سوخت در موتورهای جدید طی مدت بسیار کوتاهی هزینه‌های سرمایه‌گذاری برای تولید موتورهای مدرن با مصرف سوخت پایین و تغییر طرح را خواهد پوشاند و یکی از دلایل اصلی توقف این محصولات است.

4- یکی از عوامل زیاندهی دو شرکت بزرگ خودروسازی تولیدات محصولات قدیمی است، چرا که سرمایه‌گذاری برای بهبود کیفیت یا تغییر طرح یا تجدید ساخت قالب‌ها دارای توجیه اقتصادی نیست و مشتریان بابت این هزینه‌ها حاضر به پرداخت قیمت بالاتر نیستند، چرا که در حال حاضر هم این خودروها مورد انتقاد شدید مشتریان است. لذا بالا رفتن هزینه‌های تولید و عدم امکان افزایش قیمت زیان سنگینی را به شرکت‌ها تحمیل می‌کند و توقف تولید این محصولات را یکی از اولویت‌های مدیران باید دانست.

5- باید توجه داشت تولید خودرو برای کشور ما با شمارگان زیر سه میلیون دستگاه در سال دارای توجیه اقتصادی برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف نیست و از طرفی نیاز مصرف داخلی نیز حداکثر به دو میلیون دستگاه خواهد رسید. لذا به نظر می‌رسد یکی از راه‌های فعال نگه‌داشتن خودروسازی‌ها جایگزینی خودروهای فرسوده با مدل‌های جدید (و نه مدل‌های قبلی) و صادرات است.

خلاصه اینکه: خودروهای مدل قدیمی زیان سنگینی به خودروسازان تحمیل می‌کنند. این خودروها ، اغلب مصرف سوخت بالا دارند و سوای استایل تکراری آنها برای مشتریان ، تأثیرات مخرب زیست محیطی برجای می گذارند . بنابراین ، خروج خودروهای قدیمی از چرخه تولید ضرورتی امکانپذیر است که البته باید با زمانبندی مشخص و عمل به تعهدات پیشین شان در قبال مردم صورت گیرد.