جلایی پور: جامعه ایران دچار سرخوردگی اجتماعی نشده است

نشست «سرخوردگی فعالان اجتماعی؛ ریشه‌ها و پیامدها» از سوی انجمن اندیشه و قلم در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت ارشاد برگزار شد.

به گزارش ایسنا، حمیدرضا جلایی پور استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران طی سخنانی در این نشست، اظهار کرد: سرخوردگی اجتماعی وضعیتی است که در آن مردم برای ساختن جامعه مشارکت نمی کنند.

وی ادامه داد: بر اساس تحقیق پیمایشی که ۱۴ سال پیش توسط دکتر گودرزی انجام شد، جامعه ایران در مرحله احساس زوال قرار گرفته بود. این نتیجه بر اساس داده هایی به دست آمد که از طریق پرسش نامه استخراج شده بود. در این تحقیق جامعه دارای سه ویژگی زوال هنجارهای اجتماعی و اخلاقی، ضعف هنجارهای قانونی و فرسایش اعتماد عمومی معرفی شده است و نتیجه گیری این گونه می‌شود که چون اخلاق و قانون ضعیف شده بنابراین ما به زوال اجتماعی رسیده ایم.

این استاد دانشگاه خاطر نشان کرد: کاهش مشارکت اجتماعی، احساس بی‌قدرتی، کناره گیری اجتماعی، پیش‌بینی ناپذیری و سردرگمی اجتماعی از پیامدهای وضعیت زوال اجتماعی است. در این شرایط محیط اجتماعی چون محل نظم و حساب و کتاب نیست، در آن نمی‌توان کار اصولی و بلند مدت انجام داد. این پژوهش بر اساس یک پیمایش ملی به دست آمده و جامعه را با خطر عدم انسجام اجتماعی، شل شدن همبستگی اجتماعی و بدبینی همراه دانسته است.

جلایی پور با بیان اینکه من بر خلاف این دیدگاه معتقدم جامعه ایران سرخورده نیست افزود: هرگاه حکومت اجازه مشارکت به مردم داده است، مردم مشارکت خوبی داشته اند که نمونه های آن در اجرای مراسم های دینی، همکاری حکومت و دولت برای کنترل جمعیت، ایجاد مدارس غیرانتفاعی،  مشارکت مردم در تحصیلات عالیه، مشارکت نهادهای مدنی در مبارزه با اعتیاد و بعضی آسیب های اجتماعی، مشارکت در امور خیریه، تقاضای زیاد برای ثبت نهادهای مردم نهاد و احزاب، مشارکت بالا در انتخابات و وجود جنبش‌های اجتماعی مختلف است.

این‌ها نشان‌دهنده مشارکت طلب بودن جامعه است یعنی هر جا حکومت اجازه داده است مردم مشارکت بالایی داشته اند. مردم به محض اینکه روزنه ای برای آن ها فراهم می‌شود حضور خود را نشان می‌دهند.

وی تصریح کرد: در یک جامعه زوال یافته و سرخورده، جنبش های اجتماعی رخ نمی دهد. در حالیکه جنبش های حفاظت از محیط زیست یک نمونه است که نشان می‌دهد مردم برای حفظ محیط زیست چگونه مشارکت می‌کنند.

استاد دانشگاه تهران هم‌چنین با بیان اینکه جامعه ما یک جامعه مشارکتی است و مردم منفعل نیستند گفت: اگر حکومت فضا بدهد همواره مشارکت بالایی انجام می‌شود و اگر حکومت راه دهد جامعه در اقتصاد و بسیاری از مسائل دیگر می‌تواند کمک کند.

جلایی پور در ادامه خاطر نشان کرد: اگر تقاضاها و مطالبات جامعه به خوبی سازمان دهی شود، ‌نتایج خوبی به دست می آید. اکنون خوشبختانه این مطالبات در قالب جنبش های اجتماعی یا حضور در انتخابات بیان می‌شود اما معلوم نیست اگر به این مطالبات پاسخ داده نشود، جامعه چگونه مطالبات خود را بیان کرده و از همین شیوه ها استفاده کند.

وی در پایان گفت:‌اگر حکومت کمتر در مسائل مختلف دخالت کند، دستاوردهای مشارکت مردم خیلی بیشتر می‌شود.