آیا دولت روحانی مقصر افزایش شکاف درآمدی است؟

 مرکز آمار اخیرا گزارش ضریب جینی 13 سال اخیر را منتشر کرده که این شاخص نشان می‌دهد شکاف درآمدی در سال 93 نسبت به سال 80 کمتر شده، اما نسبت به سال 92 افزایش یافته است. آیا افزایش یک‌ساله شکاف درآمدی اتفاقی نگران‌کننده و نشانه قصور دولت حسن روحانی است؟

مرتضی عماد‌زاده، عضو هیات علمی دانشگاه مدیریت صنعتی در گفت‌وگو با اقتصادنیوز می‌گوید: در پاسخ این سوال که آیا شکاف درآمدی بیشتر شده یا خیر باید دید که آیا ما ضریب جینی سال 93 را با سال 92 مقایسه می‌کنیم یا نگاهمان بررسی روند ضریب جینی در یک دوره زمانی چند ساله است.

عمادزاده با بررسی روند نوسانی ضریب جینی در سال‌های مورد بررسی می‌گوید: آمارها نشان می‌دهد ضریب جینی در سال 80 از 0.4304 به 0.3788 در سال 93 رسیده است. یعنی در 12 سال اخیر شکاف درآمدی کمتر شده است. اما این روند کاهشی یک روند مستمر نبوده بلکه در برخی سال‌ها ضریب جینی افزایش یافته و در برخی دیگر کاهش یافته است.

به گفته این استاد دانشگاه همین روند نوسانی ضریب جینی سبب شده که روند کاهشی ضریب جینی مطلوب نباشد. چون در صورتی می‌توانیم بگوییم شکاف درآمدی در جامعه کمتر شده که ضریب جینی به صورت مستمر طی سال‌ها به سمت صفر میل کند. نه آنکه در هر دوره‌ای به دلایلی کاهش یابد و دوباره به مسیر قبل بازگردد.

اما چه عواملی سبب نوسان ضریب جینی شده است؟ عمادزاده در پاسخ می‌گوید: از سال 89 به بعد ضریب جینی کاهش یافته و شکاف درآمدی جامعه کمتر شده. اما همه می‌دانیم که دلیل اصلی آن پرداخت یارانه‌های نقدی است. یعنی یارانه‌ها سبب شده شکاف درآمدی جامعه کمتر شده و ضریب جینی در دولت دهم کمتر شود. اما از سال 92 با وجود پرداخت یارانه‌ها ضریب جینی از 0.3650 به 0.3788 در سال 93 رسیده است. این نشان می‌دهد در حالی که پرداخت یارانه‌ها همچنان ادامه دارد، اما دلایلی وجود دارد که اجازه نمی‌دهد ما به سمت برابر شدن درآمدها و کاهش اختلاف آن برویم.

به عبارتی عمادزاده تاکید می‌کند در اقتصاد ما همیشه نیروهای پایداری وجود دارد که اجازه نمی‌دهد ضریب جینی کاهش یابد و و مدام موضوعی روی این شاخص تاثیر می‌گذارد.

به گفته این استاد اقتصاد نوسانات ضریب جینی نشان می‌دهد ما مدام با عواملی مانند یارانه‌ها سعی داریم شکاف درآمدی را کم کنیم اما در مقابل اقتصاد ما به گونه‌ای است که بعد از مدتی این تلاش را خنثی می‌کند و شکاف درآمدی به جای قبل باز می‌گردد.

وی می‌گوید: در یک بررسی کلی شکاف درآمدی در حال کم شدن است اما زمانی می‌توان تفسیر درستی از ضریب جینی ارائه داد و بررسی کرد که آیا شکاف درآمدی در حال کاهش است یا افزایش که روند نزولی و صعودی این شاخص یک روند مستمر نزولی و یا صعودی باشد نه آنکه مدام نوسان داشته باشیم. چون این نوسانات نشان می‌دهد مشکلاتی در اقتصاد وجود دارد که اجازه نمی‌دهد ما به سمت برابر شدن درآمدها برویم.