چرا اوباما محدودیت ویزا را وتو نکرد؟

فرارو- یک کارشناس مسائل آمریکا با اشاره به نامه جان کری به آقای ظریف مبنی بر تعهد این کشور برای آسیب وارد نشدن به منافع ایران از قِبَل اجرای قانون جدید کنگره گفت: «کاخ سفید اگر بخواهد مقررات سفرهای بدون روادید به آمریکا را اجرا نکند قادر به چنین رفتاری خواهد بود.»

جان کری در نامه ای به وزیر خارجه ایران به صراحت اطمینان داده که دولت آمریکا با استفاده از همه ابزارهای در اختیارش اجازه نخواهد داد که قانون جدید آمریکا درباره ویزا هیچ مانعی برای منافع اقتصادی ایران ایجاد کند. وی در این نامه گفته اطمینان دارد که تغییرات جدید برای کسب روادید که در کنگره تصویب شده است و دولت اختیار توقف اجرای آن را دارد، به هیچ وجه مانع دولت آمریکا نمی‌شود که تعهدات خود بر طبق برجام را اجرا کند، و دولت آمریکا این تغییرات را به گونه‌ای اجرا می‌کند که هیچ مانعی برای منافع اقتصادی مشروع ایران ایجاد نکند.

چرا اوباما طرح کنگره برای محدودیت ویزا را وتو نکرد؟ آیا دولت آمریکا قادر است به تعهدات خود در برجام عمل کند؟

امیرعلی ابوالفتح کارشناس مسائل آمریکا در گفتگو با فرارو گفت: «رئیس جمهور آمریکا به لحاظ تئوریک می تواند هر مصوبه کنگره را وتو کند، اما وتوی مصوبه بودجه به این معنا است که رئیس جمهور تصمیم بگیرد دولت فدرال را فاقد بودجه نماید که باعث تعطیلی نهاد دولت در آمریکا خواهد شد که چنین عملی بسیار دور از انتظار است و لذا غیر ممکن است رئیس جمهور مصوبه بودجه را رد کند.»

وی ادامه داد: «به همین دلیل بود که کنگره آمریکا یک موضوع کاملا بی ربط را در ذیل قانون بودجه قرار داد تا اوباما به لحاظ سیاس و عملی قادر به وتوی آن نباشد.»

ابوالفتح در پاسخ به این سوال که آیا این اقدام کنگره آمریکا ناشی از رقابت های سیاسی - انتخاباتی میان جمهوری خواهان و دموکرات ها بود؟، گفت: «خیر؛ این اقدام فراتر از رقابت های سیاسی – انتخاباتی است؛ چراکه تعداد زیادی از دموکرات ها هم به موضوع تغییر سفرهای بدون روادید رای دادند.»

وی ادامه داد: «این موضوع ناشی از این بود که فضای سیاسی آمریکا را نوعی ترس از اقدامات تروریستی در بر گرفته است و کنگره ملزم بود برای واکنش به آن اقدامی انجام دهد تا نشان دهد برای مبارزه با تروریسم مصمم است.»

وی افزود: «اما از آنجا که کنگره آمریکا نمی توانست متحدین خود همچون عربستان، پاکستان و ترکیه که از داعش و تروریست ها حمایت می کنند را در این لیست قرار دهد، متوسل به ایران شد. لذا این اقدام خیلی ارتباطی به رقابت های انتخاباتی ندارد، اما می توان انتخاب کشورهای موردنظر را مسئله ای سیاسی در نظر گرفت.»

ابوالفتح در پاسخ به این سوال که آیا دولت آمریکا قادر است طبق آنچه در نامه جان کری به آقای ظریف آمده این قانون را به نحوی اجرا کند که به منافع ایران آسیبی وارد نشود؟، گفت: «تصویب قانون بر عهده قوه مقننه است، اما اجرای قانون بر عهده قوه مجریه است. اگر دولت آمریکا مانند خیلی از موارد دیگر تصمیم به عدم اجرای این قانون داشته باشد راههای زیادی را می تواند پیدا کند که با استفاده از تبصره ها قانون را اجرا نکند یا اجرای آن را به تاخیر بیاندازد.»

وی ادامه داد: «نباید فراموش کرد که حتی در قوانین تحریمی کنگره آمریکا علیه ایران نیز به رئیس جمهور آمریکا اجازه داده شده است اگر مصلحت دید تحریم ها را اجرا نکند، مشروط بر اینکه دلایل قابل قبولی به کنگره ارائه کند.»

وی افزود: «از این رو با توجه به این تجربه می توان گفت کاخ سفید اگر بخواهد مقررات سفرهای بدون روادید به آمریکا را اجرا نکند قادر به چنین رفتاری خواهد بود.»

این کارشناس مسائل آمریکا اظهار کرد: «در این باره چند احتمال وجود دارد: یکی اینکه دولت آمریکا این قانون را اجرا نکند تا زمانی که کنگره بخواهد اعتراضاتی انجام دهد یا موضوع را به دادگاه بکشاند.»

وی ادامه داد: «دوم اینکه عنوان کنند چون این قانون ذیل قانون بودجه سال 2016 است عُمر آن فقط یک سال است و با پایان سال 2016 اعتبار این بند تمام خواهد شد و نیاز به تصویب در بودجه سال بعد را دارد.»

وی افزود: «این احتمال هم وجود دارد که همانطور که در رسانه ها عنوان شده ویزاهای 10 ساله به کار بگیرند که البته من بعید می دانم دولت آمریکا چنین کاری کند چون اصولا دولت امریکا نمی خواهد بحث سفرهای بدون روادید (چه یک ساله و چه 10 ساله) را تغییر دهد.»

ابوالفتح در پاسخ به این سوال که آیا این قانون می تواند به توافق برجام آسیب بزند؟، گفت: «هراتفاقی می تواند باعث نقض برجام شود واین موضوع می تواند هم از سوی ایران و هم طرف مقابل صورت گیرد و لذا نمی توان پیش داوری کرد.»

وی ادامه داد: «در حال حاضر بالاترین مقام دیپلماسی آمریکا به صورت مکتوب و رسمی بر تعهد دولت آمریکا تاکید کرده که این مصوبه تاثیری بر مناسبات تجاری ایران نگذارد.»

وی افزود: «قانون کنگره شاید برای ایران اهمیت داشته باشد اما از آن مهمتر عمل دولت آمریکا و تعهد آن به اجرای برجام است که اگر در آینده در مناسبات تجاری ایران و رفت و آمدها به این کشور خللی ایجاد نشود برجام هم نقض شده تلقی نخواهد شد در غیر این صورت قطعا اگر این قانون تاثیر منفی بگذارد، ایران می تواند نسبت به این موضوع اعتراض کند و موضوع را در کمیسیون مشترک حل اختلافات مطرح کند.»

این کارشناس مسائل آمریکا اظهار کرد: «از آنجا که با اجرای این مصوبه سه کشور از شش کشور مذاکره کننده یعنی انگلیس، فرانسه و آلمان متضرر می شوند، می توان انتظار داشت که دیدگاه ایران با 5 کشور (سه کشور گفته شده و چین و روسیه ) از شش کشور در این قضیه همسو باشد و شاید به همین دلیل وزیر خارجه آمریکا پیش از اینکه موضوع در کمیسیون مشترک به بحث گذاشته شود به صورت رسمی و مکتوب تعهد خود را نسبت به این موضوع اعلام کرده است و این سند حقوقی و قابل ارجاع خواهد بود.»

ابوالفتح در پاسخ به این سوال که آیا کنگره آمریکا قادر است در اجرای برجام مشکل ایجاد کند و این توافق را بهم بزند؟، گفت: «درست است که بر اساس حقوق بین الملل مسئولیت حقوقی در توافقات بین المللی بر عهده دولت هاست، اما این به معنای مسلوب الید بودن پارلمان ها نیست.»

وی ادامه داد: «ایران برای رسیدن به توافقی در خصوص برنامه های هسته ای به تعامل و درک مشترک با قوه مجریه ایالت متحده آمریکا نائل شد، اما برای حراست از این نهال نوپا حتما و حتما نظام جمهوری اسلامی ایران باید با قوه مقننه آمریکا نیز به درک و تعامل مشترک دست یابد؛ در غیر این صورت کنگره اگر نتواند تمامی توافق هسته ای را از بین ببرد اما می تواند ضرباتی کوچکی وارد کند که در دراز مدت حتی موجب مرگ این نهال نوپا شود.»

وی افزود: «نباید فراموش کرد که بر اساس توافق برجام 8 سال بعد از آغاز روز اجرا، دولت ایران ملزم به ارائه لایحه پیوستن به پروتکل الحاقی خواهد بود و دولت آمریکا نیز ملزم به ارائه درخواست لغو تحریم های ضد ایران به کنگره آمریکا خواهد بود؛ بنابراین حتی اگر طی 8 سال آینده کنگره هیچ سنگ اندازی نکند، در پایان سال هشتم این فقط و فقط کنگره آمریکا خواهد بود که اختیار لغو تحریم ها را خواهد داشت و تا آن موقع باید کاری کرد که کنگره به این موضوع رضایت دهد.»