متولی کاهش صدمات زلزله در تهران کیست؟

طی روزهای گذشته بحث وقوع احتمالی زلزله در تهران و مسئولیت‌پذیری نهادهای متولی در این رابطه بخش مهمی از اخبار کشور را تحت تاثیر خود قرار داده است. به طوری که در همین رابطه دکتر ضیایی رئیس جمعیت هلال‌احمر متولی اصلی مدیریت وقوع حوادث غیرمترقبه تهران را شهرداری تهران معرفی کرده است به موازات آن سازمان مدیریت بحران تهران از نقش اصلی هلال‌احمر در این مورد خاص سخن به میان آورده است.

به گزارش تسنیم، در حقیقت طی روزهای گذشته بحث نقش‌آفرینی نهادهای متولی در مدیریت وقوع حوادث غیرمترقبه در تهران که البته زلزله نیز یکی از‌‌ همان موارد محسوب می‌شود به موضوعی برای ایجاد چالش در بین نهادهای مسئول در این بین شده است.

زمانی موضوع وقوع احتمالی زلزله در تهران و مسئولیت‌پذیری نهادهای متولی از اهمیت وافری برخودار می‌شود که براساس نظر کار‌شناسان در‌‌ همان ساعات اولیه زلزله تهران هزاران نفر جان خود را از دست خواهند داد و امدادرسانی و کمک‌رسانی به آسیب‌دیدگان به دلیل وسعت فاجعه بسیار سخت می‌شود. لذا موضوع انسجام و تجمیع نیروهای مسئول در این رابطه از موارد قابل طرح و بررسی در بین مردم و رسانه‌ها محسوب می‌شود.

رئیس جمعیت هلال‌احمر به عنوان بزرگ‌ترین نهاد امدادی کشور بحث زلزله تهران را محتمل دانسته و و به درستی اعلام داشته است: که نهادهای متولی در این رابطه به طور اکمل آمادگی لازم را ندارند.

دکتر ضیایی در خصوص اینکه مسئولیت زلزله احتمالی در تهران بر عهده چه نهادی است، شهرداری تهران را متولی اصلی این مهم معرفی کرده است.

اما مدیران سازمان مدیریت بحران تهران در این رابطه نظر دیگری دارند. دکتر غلامرضا احمدی معاون رئیس سازمان مدیریت تهران در همین رابطه گفته است: مسئولیت مدیریت وقوع بحران و زلزله در تهران و در زمان وقوع حوادث با کارگروه مدیریت بحران تهران است.

غلامرضا احمدی تأکید کرد: در رابطه با وقوع حوادث غیرمترقبه در تهران هر نهادی بنا به تخصص خود باید وارد میدان شده و به ایفای نقش بپردازد.

وی ادامه داد: هلال‌احمر، وزارت کشور، اورژانس تهران، آتش نشانی، دستگاه قضایی، شهرداری و نیروهای مسلح بنا به وظیفه ذاتی خود در زمان وقوع حوادث غیرمترقبه و ناگوار در تهران به وظیفه خود عمل می‌کنند.

در نقطه مقابل اظهارنظر معاون سازمان مدیریت بحران تهران، ابوالحسن فقیه رئیس اسبق جمعیت هلال‌احمر قرار دارد، در جایی که فقیه در این رابطه  گفته است: زلزله تهران یک بحران ملی محسوب می‌شود و شخص رئیس‌جمهور باید در این رابطه مسئولیت‌پذیر باشد.

رئیس اسبق جمعیت هلال‌احمر در ادامه با تأیید نظر دکتر ضیایی در خصوص اینکه هلال‌احمر تنها به عنوان بازوان اجرایی در کنار نهادهای مسئول قرار دارد می‌گوید: هلال‌احمر نیز همانند سایر نهادهای متولی به عنوان بازوان اجرایی وزارت کشور و معین رئیس‌جمهور وارد میدان می‌شود.

اما حول این محور سایر مسئولان بحران کشور نظرات و دیدگاه‌های دیگری را مطرح ساخته‌اند، برخی از نقش وزارت کشور سخن به میان آورده‌اند و بخشی از نقش رئیس‌جمهور، در همین رابطه مهندس اکبرپور معاون رئیس سازمان بحران کشور یکی از‌‌ همان دولتی‌هاست که از رئیس‌جمهور به عنوان متلوی اصلی بحران‌های ملی در کشور یاد می‌کند.

وی در همین رابطه می‌گوید: اما از آنجایی که وقوع احتمالی زلزله تهران یک حادثه ملی و کشوری محسوب می‌شود رئیس‌جمهور به عنوان رئیس شورای عالی مدیریت بحران وظیفه رسیدگی در این رابطه را دارد و سایر نهادهای امدادی به عنوان پشتیبان تحت امر رئیس‌جمهور قرار می‌گیرند.

اما سازمان مدیریت بحران تهران که یک مجموعه وابسته به شهرداری تهران محسوب می‌شود نیز در رابطه با سلب مسئولیت این نهاد در مدیریت بحران تهران نقطه نظر مهمی را مطرح ساخته است.

مدیریت بحران تهران در رابطه با سهم شهرداری در بحران تهران اعلام می‌دارد که شهرداری تهران در حال حاضر طبق قانون مصوب مجلس مسئولیت مدیریت بحران شهر تهران را بر عهده دارد و موضوع طرح شده در خصوص تغییر در اینجایگاه مربوط به لایحه پیشنهادی دولت به مجلس است که هنوز به تصویت مجلس شورای اسلامی نرسیده است.

واکنش سازمان امداد و نجات جمعیت هلال‌احمر به بررسی نقش نهاده‌های مسئول در مدیریت بحران حوادث طبیعی در تهران نیز به نوعی صحه بر نقش اصلی شهرداری در این رابطه نهاده است.

در جایی که معاون عملیات سازمان امداد و نجات با اشاره به لایحه جدید دولت و سلب مسئولیت شهرداری تهران از مدیریت وقوع بحران پایتخت گفت: تا به امروز فرماندهی مدیریت بحران پایتخت با شهرداری بوده است

اما در نقطه مقابل مواضع یاد شده، یک استاد دانشگاه حامی دولت در این رابطه نظر متفاوتی نسبت به نظرات ارائه شده دارد.

دکتر خردمند استاد دانشگاه و پژوهشگر مدیریت بحران با اشاره به زلزله احتمالی تهران و نقش آفرینی نهادهای متولی گفت: باید مدیریت بحران تهران در زمان وقوع حادثه زیر نظر مستقیم رئیس‌جمهور باشد.

این پژوهشگر مدیریت بحران تصریح کرد: باید برای مدیریت بحران، یک سیستم یک پارچه تعریف شود و در راس این هرم شخص رئیس‌جمهور مسئولیت اصلی را ایفا کند.

به هر حال به نظر می‌رسد در رابطه با نقش آفرینی و مسئولیت‌پذیری نهادهای متولی در مدیریت وقوع بحران‌های طبیعی در پایتخت نظرات متفاوتی وجود دارد.

به طور مثال ظاهر رستمی دبیرکل اسبق جمعیت هلال‌احمر با اشاره به نقش آفرینی نهادهای متولی در مدیریت وقوع سوانح و حوادث پایتخت معتقد است که هلال‌احمر به عنوان یک نهاد مردمی و "ان جی او" وظیفه حاکمیتی در این رابطه ندارد.

به هر حال تشتت آرای ارائه شده از سوی مسئولان و کار‌شناسان نمی‌تواند نافی مسئولیت هر یک از این نهاد‌ها در قبال وقوع بحران و زلزله در تهران باشد.

ناگفته پیداست در صورت وقوع زلزله در تهران پیامدهای فاجعه باری پیش‌روی مردم و مسئولان قرار دارد، اعم از جان باختن هزاران تهرانی تا ایجاد نا امنی و انسداد امدادرسانی به حادثه دیدگان و صد‌ها مصائب دیگر که در زمان وقوع حادثه مکشوف می‌شود، با همه این اوصاف و شمارش پیامدهای ناگوار این موضوع هنوز معلوم نیست که متولی زلزله در تهران با این همه تلفات کیست؟